SPRAWOZDANIE w sprawie mediów społecznych w Europie
24.6.2008 - 2008/2011(INI)
Komisja Kultury i Edukacji
Sprawozdawczyni: Karin Resetarits
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie mediów społecznych w Europie
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 150 oraz art. 151 Traktatu WE,
– uwzględniając Traktat z Amsterdamu zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty, podpisany dnia 2 października 1997 r. oraz Protokół nr 9 w sprawie systemu publicznego nadawania w państwach członkowskich, C340/109,
– uwzględniając art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając konwencję UNESCO w sprawie różnorodności kulturowej, w której stwierdzono zasadność polityki publicznej służącej uznaniu i wspieraniu pluralizmu,
– uwzględniając dyrektywę 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa)[1],
– uwzględniając dyrektywę 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz wzajemnych połączeń (dyrektywa o dostępie)[2],
– uwzględniając dyrektywę 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa o zezwoleniach)[3],
– uwzględniając dyrektywę 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (dyrektywa o usłudze powszechnej)[4],
– uwzględniając dyrektywę 2007/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 grudnia 2007 r. zmieniającą dyrektywę Rady 89/552/EWG w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej[5],
– uwzględniając decyzję 676/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie ram regulacyjnych dotyczących polityki spektrum radiowego we Wspólnocie Europejskiej (decyzja o spektrum radiowym)[6],
– uwzględniając białą księgę Komisji w sprawie europejskiej polityki komunikacyjnej (COM(2006)0035),
– uwzględniając komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie europejskiego podejścia do umiejętności korzystania z mediów w środowisku cyfrowym (COM(2007)0833),
– uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 14 lipca 1995 r. w sprawie zielonej księgi zatytułowanej „Opcje strategii wzmocnienia europejskiego przemysłu programów w kontekście polityki audiowizualnej Unii Europejskiej”,
– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji w sprawie pluralizmu mediów w państwach członkowskich Unii Europejskiej (SEC(2007)0032),
– uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego w sprawie niebezpieczeństwa naruszania w UE, a w szczególności we Włoszech, swobody wypowiedzi i prawa do informacji (art. 11 ust. 2 Karty Praw Podstawowych)[7],
– uwzględniając zlecone przez Parlament Europejski opracowanie pt. „Sytuacja mediów społecznych w Unii Europejskiej”,
– uwzględniając zalecenie Rady Europy Media społeczne/Rec (2007) 2 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich w sprawie pluralizmu w mediach i zróżnicowania zawartości programowej,
– uwzględniając deklarację Rady Europy (Decl.-31.01.2007E) Komitetu Ministrów w sprawie ochrony roli mediów w demokracji w kontekście koncentracji mediów,
– uwzględniając wspólną deklarację w sprawie różnorodności w nadawaniu, opracowaną przez specjalnego sprawozdawcę ONZ ds. wolności opinii i wypowiedzi, przedstawiciela OBWE ds. wolności mediów, specjalnego sprawozdawcę Organizacji Państw Amerykańskich ds. wolności wypowiedzi oraz specjalnego sprawozdawcę Afrykańskiej Komisji Praw Człowieka i Narodów ds. wolności wypowiedzi i dostępu do informacji (przyjętą w dniu 12 grudnia 2007 r.),
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji (A6-0263/2008),
A. mając na uwadze, że media społeczne działają jako organizacje niezarobkowe odpowiedzialne wobec społeczności, której służą,
B. mając na uwadze, że ich niezarobkowy charakter oznacza, że podstawowym celem tych środków przekazu jest angażowanie się w działania prowadzone w publicznym i/lub prywatnym interesie, nieukierunkowane na jakikolwiek zysk komercyjny lub finansowy,
C. mając na uwadze, że odpowiedzialność wobec danej społeczności oznacza, że media społeczne muszą ją informować o swoich działaniach i decyzjach, uzasadniać je i podlegać sankcjom w przypadku potencjalnych wykroczeń,
D. mając na uwadze istotne różnice między państwami członkowskimi w odniesieniu do rozpowszechnienia mediów społecznych i ich oddziaływania, które jest największe w tych państwach członkowskich, w których wyraźnie uznano ich status prawny i w których istnieje świadomość ich wartości dodanej,
E. mając na uwadze, że zawartość programową mediów powinni móc tworzyć członkowie danej społeczności, wspierając w ten sposób aktywny dobrowolny udział w produkcjach medialnych zamiast biernej konsumpcji mediów,
F. mając na uwadze, że media społeczne bardzo często nie reprezentują większości społeczeństwa, lecz służą różnym mniejszym, w wielu przypadkach lokalnym lub regionalnym, określonym grupom docelowym, pomijanym przez inne media,
G. mając na uwadze, że media społeczne pełnią wśród pozostałych mediów istotną, choć dotychczas w dużym stopniu niedocenianą rolę, zwłaszcza jako źródło treści dotyczących wydarzeń lokalnych, a także zachęcają do innowacyjności, twórczości i różnorodności treści,
H. mając na uwadze, że media społeczne muszą dysponować jasno zdefiniowanym mandatem, takim jak przynoszenie korzyści społeczeństwu, co musi także znajdować odzwierciedlenie w przekazywanych przez nie treściach,
I. mając na uwadze, że jedną z głównych słabości mediów społecznych w Unii Europejskiej jest brak prawnego uznania w wielu krajowych systemach prawnych, a także mając na uwadze, że dotychczas żaden z istotnych tekstów prawnych Unii Europejskiej nie zajmuje się kwestią mediów społecznych,
J. mając na uwadze, że wprowadzenie kodeksu postępowania jako uzupełnienia uznania w świetle prawa wyjaśniłoby status i rolę tego sektora, a także stosowane w nim procedury, prowadząc do pewności sektora, a jednocześnie zapewniając jego niezależność i zapobiegając wykroczeniom,
K. mając na uwadze, że dzięki Internetowi sektor ten wkroczył w nową erę charakteryzującą się nowymi możliwościami i wyzwaniami, a także mając na uwadze, że koszty przejścia z nadawania analogowego na cyfrowe są znacznym obciążeniem dla mediów społecznych,
L. mając na uwadze, że rok 2008 ogłoszono Europejskim Rokiem Dialogu Międzykulturowego, co oznacza, że media w UE mają do odegrania szczególnie ważną rolę poprzez zapewnianie nadzwyczaj odpowiednich środków wypowiedzi i informacji dla mniejszych podmiotów kultury w społeczeństwie jako całości oraz dla kontynuacji dialogu międzykulturowego w roku 2008 i w kolejnych latach,
M. mając na uwadze, że media społeczne to ważne narzędzie wzmacniania roli obywateli i zachęcania ich do aktywnego zaangażowania w społeczeństwie obywatelskim; mając na uwadze, że media społeczne wzbogacają debatę społeczną, stanowiąc środki wewnętrznego pluralizmu (idei), a także mając na uwadze, że koncentracja własności zagraża gruntownej prezentacji w mediach zagadnień o znaczeniu lokalnym, interesujących wszystkie grupy tworzące daną społeczność,
1. podkreśla, że media społeczne są skutecznym narzędziem umacniania różnorodności kulturowej i językowej, integracji społecznej i lokalnej tożsamości, co wyjaśnia zróżnicowanie tego sektora;
2. zaznacza, że media społeczne pomagają umacniać tożsamość danych grup interesów, a jednocześnie umożliwiają członkom tych społeczności nawiązywanie kontaktów z członkami innych grup społecznych, a w związku z tym odgrywają ważną rolę we wspieraniu tolerancji i pluralizmu w społeczeństwie oraz wnoszą wkład w dialog międzykulturowy;
3. podkreśla również, że media społeczne wspierają dialog międzykulturowy poprzez edukację opinii publicznej, zwalczanie stereotypów i poprawę propagowanych przez media opinii na temat grup społecznych, którym grozi wykluczenie, takich jak uchodźcy, migranci, Romowie i inne mniejszości etniczne i religijne; podkreśla, że media społeczne są jednym z dostępnych narzędzi służących integracji imigrantów, a także umożliwiają aktywny udział w życiu społeczeństwa jego członkom, którzy znajdują się w trudnej sytuacji, poprzez angażowanie ich w istotne dla nich debaty;
4. podkreśla, że media społeczne mogą odegrać istotną rolę w programach szkoleniowych z udziałem organizacji zewnętrznych, w tym uczelni wyższych, i niewykwalifikowanych członków społeczności, będąc cennym punktem wymiany doświadczeń zawodowych; podkreśla, że dzięki szkoleniu w dziedzinie technologii cyfrowej, w zakresie korzystania z Internetu oraz edytorstwa przez udział w działaniach związanych z mediami społecznymi ludzie zdobywają przydatne i możliwe do wykorzystania w innych dziedzinach umiejętności;
5. zauważa, że media społeczne stanowią ujście dla lokalnej twórczości i publiczne forum umożliwiające artystom i twórcom testowanie nowych pomysłów i koncepcji;
6. jest zdania, że media społeczne przyczyniają się do osiągania celu poprawy umiejętności obywateli w zakresie korzystania z mediów poprzez bezpośrednie zaangażowanie obywateli w tworzenie i rozpowszechnianie treści programowych oraz wzywa do tworzenia szkolnych form mediów społecznych w celu rozwijania w młodzieży postaw obywatelskich, zwiększania umiejętności korzystania z mediów, a także kształcenia szeregu umiejętności, które następnie mogą być wykorzystane do udziału w tworzeniu mediów społecznych;
7. podkreśla, że media społeczne pomagają wzmocnić pluralizm medialny, dodatkowo wzbogacając podejście do istotnych dla danej społeczności kwestii;
8. podkreśla, że z uwagi na wycofanie się lub brak mediów publicznych i komercyjnych na niektórych obszarach, w tym najbardziej oddalonych, oraz na tendencję redukcji lokalnych treści w mediach komercyjnych media społeczne mogą stanowić jedyne źródło lokalnych wiadomości i informacji i być jedynym głosem lokalnych społeczności;
9. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że media społeczne mogą przyczynić się do zwiększenia poziomu świadomości obywateli w odniesieniu do istniejących usług publicznych oraz wesprzeć udział obywateli w dyskusji publicznej;
10. uważa, że media społeczne mogą stanowić skuteczny środek przybliżania Unii obywatelom poprzez kierowanie przekazu do określonych docelowych odbiorców; zaleca państwom członkowskim aktywniejszą współpracę z mediami społecznymi w celu zainicjowania bardziej ścisłego dialogu z obywatelami;
11. zwraca uwagę na fakt, że do wykorzystania potencjału mediów społecznych niezbędna jest ich dobra jakość, i podkreśla, że bez odpowiednich środków finansowych nie można takiej jakości uzyskać; zauważa, że media społeczne dysponują bardzo różnymi zasobami finansowymi, które w większości przypadków są raczej skromne, a także uznaje, że dodatkowe finansowanie oraz dostosowanie do środowiska cyfrowego umożliwiłoby sektorowi mediów społecznych rozszerzenie profilu innowacyjnego i przyniosłoby nowe i istotne usługi, wnoszące wartość dodaną do istniejącej oferty nadawców analogowych;
12. zauważa, ze sektor ten nie dysponuje odpowiednim wsparciem, dzięki któremu możliwe byłyby ważne działania służące lepszemu reprezentowaniu tych mediów w kontaktach z decydentami Unii Europejskiej i na poziomie krajowym;
13. podkreśla, że nieodzowna jest niezależność polityczna mediów społecznych;
14. wzywa Komisję i państwa członkowskie do uwzględnienia elementów zawartych w rezolucji poprzez zdefiniowanie mediów społecznych jako mediów:
a) charakterze niezarobkowym, niezależnych nie tylko od władz krajowych, ale także lokalnych, zaangażowanych przede wszystkim w działania prowadzone w interesie publicznym i w interesie społeczeństwa obywatelskiego, służących wyraźnie zdefiniowanym celom, które zawsze uwzględniają korzyść dla społeczeństwa i przyczyniają się do dialogu międzykulturowego;
b) odpowiedzialnych wobec społeczności, której chcą służyć, co oznacza, że muszą one informować daną społeczność o swoich działaniach i decyzjach, uzasadniać je i podlegać sankcjom w przypadku potencjalnych wykroczeń, aby usługi były nadal kontrolowane przy uwzględnieniu interesów danej społeczności oraz aby zapobiec powstawaniu sieci kontrolowanych odgórnie;
c) których zawartość programową mogą tworzyć członkowie danej społeczności, z możliwością uczestniczenia we wszystkich aspektach działalności i zarządzania, przy czym osoby odpowiedzialne za redakcję treści muszą posiadać kwalifikacje zawodowe w tym zakresie;
15. zaleca państwom członkowskim prawne uznanie mediów społecznych za osobną kategorię mediów istniejącą obok mediów komercyjnych i publicznych, w przypadkach gdy takiego uznania wciąż brak, bez uszczerbku dla mediów tradycyjnych;
16. zwraca się do Komisji, by przy określaniu wskaźników ilustrujących pluralizm medialny wzięła pod uwagę media społeczne jako alternatywne, oparte na oddolnym podejściu rozwiązanie kwestii zwiększenia pluralizmu mediów;
17. wzywa państwa członkowskie do aktywniejszego wspierania mediów społecznych w celu zapewnienia pluralizmu medialnego, pod warunkiem że wsparcie to nie przynosi uszczerbku mediom publicznym;
18. podkreśla rolę, jaką mogą odegrać władze lokalne, regionalne i krajowe we wspieraniu i promowaniu mediów społecznych poprzez zapewnianie odpowiedniej infrastruktury oraz przez wsparcie w ramach programów zachęcających do wymiany najlepszych wzorców, takich jak program wspólnotowy „Regiony na rzecz zmian gospodarczych” (wcześniej Interreg);
19. zwraca się do państw członkowskich, by udostępniały widmo częstotliwości telewizyjnych i radiowych, zarówno analogowych, jak i cyfrowych, pamiętając, że usługi świadczone przez media społeczne nie powinny być oceniane pod względem kosztu alternatywnego ani uzasadnienia kosztu przydziału widma, lecz raczej pod względem ich wartości społecznej;
20. przyznaje, że z jednej strony sektor ten dysponuje jedynie w niewielkiej części wiedzą i doświadczeniem potrzebnym, by ubiegać się o wsparcie UE i korzystać z niego, z drugiej strony natomiast zarządzający funduszami nie są świadomi potencjału mediów społecznych;
21. przyznaje, że sektor ten mógłby w większym stopniu korzystać z programów finansowania UE, takich jak Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny, pod warunkiem że przyczyniają się one do osiągnięcia celów mediów społecznych, a także w większym stopniu wykorzystać możliwości edukacji i kształcenia dziennikarzy w programach kształcenia ustawicznego i innych; podkreśla jednak, że finansowanie musi pochodzić głównie ze źródeł krajowych, lokalnych i/lub innych;
22. wzywa media społeczne do utworzenia europejskiej platformy internetowej, za pośrednictwem której można by rozpowszechniać użyteczne i istotne dla sektora informacje oraz ułatwiać nawiązywanie kontaktów i wymianę najlepszych praktyk;
23. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich.
UZASADNIENIE
1. Definicja mediów społecznych
Niniejsze sprawozdanie ma na celu znalezienie środków wsparcia mediów społecznych lub alternatywnych w celu zagwarantowania bardziej pluralistycznego środowiska medialnego, różnorodności kulturowej i jasnego zaznaczenia odrębności tego sektora w stosunku do innych kategorii w sektorze mediów. Media społeczne lub alternatywne (zwane dalej „MS”) można zdefiniować jako:
media o charakterze niezarobkowym, odpowiedzialne wobec społeczności, której mają służyć. Członkowie tej społeczności mogą uczestniczyć w tworzeniu ich zawartości programowej. Media te stanowią jako takie odrębną grupę w sektorze medialnym, obok mediów komercyjnych i publicznych.
MS adresowane są do konkretnych grup docelowych. Mają one jasno sprecyzowaną misję, którą wypełniają zgodnie ze swoją zawartością programową. Podstawowym celem mediów społecznych jest dbanie o interesy społeczności.
MS zapewniają spójność, tworzą tożsamość, promują wspólne interesy i służą zachowaniu różnorodności kulturowej i językowej.
MS są zazwyczaj prowadzone przez zaangażowanych, twórczych obywateli o wysokim poziomie świadomości społecznej.
MS przyczyniają się do osiągnięcia celu poprawy umiejętności obywateli w zakresie korzystania z mediów poprzez bezpośrednie zaangażowanie obywateli w tworzenie i rozpowszechnianie treści programowych.
2. Kontekst historyczny i obecna sytuacja
Działalność związana z mediami społecznymi rozpoczęła się po raz pierwszy w Ameryce Łacińskiej w latach czterdziestych XX wieku jako ruch protestacyjny w kopalni cyny; później rozwijała się ona w Ameryce Północnej w latach pięćdziesiątych.
W Europie Zachodniej media społeczne pojawiły się w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych jako próba zaproponowania treści stanowiących alternatywę dla tych, które przekazywali nadawcy publiczni zmuszeni do przestrzegania surowych, narzuconych przez państwo przepisów w zakresie programu. Wraz z liberalizacją w latach osiemdziesiątych niektóre inicjatywy związane z mediami społecznymi zostały uznane za legalne. Od tego czasu sektor zaczął zdobywać rosnące powoli, lecz nieustannie, uznanie w całej Europie Zachodniej.
W wielu krajach, które wstąpiły do Unii Europejskiej w 2004 i w 2007 r. rozwój tego sektora przebiegał jednak w całkiem inny sposób. Ruchy działające na rzecz przestrzegania praw obywatelskich protestowały przeciwko autorytarnym rządom za pomocą nielegalnie nadawanych programów. Przykład stanowi założone w 1969 r. słoweńskie Radio Student. Ponadto w szeregu innych państw Europy Środkowej istotną rolę w rozwoju ruchów związanych z alternatywnymi mediami odegrał Kościół. W Polsce, na przykład, działalność katolickiej społecznej rozgłośni radiowej była blisko związana z polską opozycją, której działania doprowadziły do zmian w roku 1989.
W ostatnich latach pojawienie się internetu przekształciło ten sektor w tzw. sektor mediów społecznych trzeciej generacji. Media społeczne wraz z innymi mediami stały się częścią tego nowego wyzwania.
3. Zysk społeczny i kulturowy
Media społeczne mogą wypełniać różnorodne cele społeczne i kulturowe.
Rola MS w dialogu kulturowym, integracji i spójności społecznej
MS pomagają umacniać tożsamość określonych społeczności o wspólnych interesach, a jednocześnie umożliwiają członkom tych społeczności nawiązywać kontakty z innymi grupami społecznymi. Odgrywają w związku z tym kluczową rolę w budowaniu tolerancji i pluralizmu w społeczeństwie.
Przykład: W Londynie młodzież, która porzuciła naukę i młodzi kibice piłki nożnej prowadzą radio internetowe zajmujące się różnymi aspektami życia kibica. Młodzi ludzie komentują mecze, przeprowadzają wywiady z idolami, dyskutują na temat rasizmu, homofobii i przemocy oraz doprowadzają do konfrontacji napastników z ofiarami. Pomagają im zawodowi radiowcy z jednego z londyńskich uniwersytetów. Projekt ten korzysta z rządowego wsparcia i finansowania dostarczonego przez jeden z głównych londyńskich klubów piłki nożnej, na którego stronie widnieje informacja na temat radia.
MS skutecznie przyczyniają się do umacniania integracji społecznej, a także pozycji społeczności lokalnych. MS mogą umożliwiać znajdującym się w trudnej sytuacji członkom społeczności aktywny udział w społeczeństwie i angażowanie się w debaty dotyczące ważnych dla nich kwestii.
Przykład: Program Radia Angel (Wielka Brytania) adresowany jest do ludzi starszych, którzy chcą odgrywać aktywną rolę w życiu społeczności i przez nich też tworzony. Stacja ta zajmuje się wieloma tematami związanymi w szczególności z problemami osób starszych. Rozgłośnia stara się zapoczątkować publiczną debatę na temat istotnych dla tego okręgu kwestii. Wyprodukowała dla lokalnych szkół płyty, których celem jest zwiększenie stopnia świadomości w odniesieniu do takich tematów, jak brak zainteresowania osobami starszymi, a także fizyczne i psychiczne znęcanie się nad osobami starszymi.
MS pomagają ludziom pokonać stojące przed nimi nowe wyzwania, ponieważ dzięki nim osoby te mogą łatwiej znaleźć innych ludzi, znajdujących się w tej samej sytuacji.
Przykład: Każdego dnia wielu mobilnych Europejczyków zaczyna na nowo życie w obcym kulturowo i językowo kraju. Początek jest zawsze łatwiejszy, jeśli można podzielić się doświadczeniami z rodakami w tej samej sytuacji. Umożliwiające taką wymianę fora internetowe stanowią przykład dobrego funkcjonowania mediów społecznych.
Media społeczne i umiejętność obywateli w zakresie korzystania z mediów
MS mają potencjał w zakresie umacniania indywidualnych umiejętności zawodowych w środowisku medialnym. Dzięki realizowanemu w kontekście działania MS szkoleniu w dziedzinie technologii cyfrowej i korzystania z Internetu rozwija się niezwykle przydatne i możliwe do wykorzystania w innych dziedzinach umiejętności. Pomaga to ludziom nie tylko zdobyć pracę w sektorze mediów, ale także zwiększyć poczucie własnej wartości i pewność siebie. W ten sposób zaczynają oni odzyskiwać motywację do nauki.
Media społeczne jako pomost między lokalnymi społecznościami i lokalnymi usługami użyteczności publicznej
MS mogą zwiększyć poziom świadomości obywateli w odniesieniu do istniejących usług świadczonych w interesie publicznym, a także zachęcić ich do rozwijania tych usług z myślą o lepszym zaspokajaniu potrzeb danej społeczności. Lokalne instytucje świadczące usługi użyteczności publicznej mogą współpracować z MS w celu nawiązania kontaktu z lokalną społecznością.
Promowanie lokalnego potencjału twórczego
MS stanowią ujście dla lokalnej twórczości i umożliwiają artystom i twórcom testowanie nowych pomysłów i koncepcji na forum publicznym.
Przykład: Amsterdam Open Channel jest społeczną inicjatywą telewizyjną. Programy telewizyjne, takie jak Hoekstreen Live proponują twórczy i awangardowy repertuar. Hoekstreen Live jest dwunastogodzinnym programem — otwartym dla publiczności talk show, w którym kamera przechodzi z ręki do ręki, trafiając do każdego, kto chce program realizować. Ci, którzy chcą uczestniczyć, mogą przyjechać do studia i na żywo wziąć udział w programie. Program ten stanowi także eksperyment w zakresie połączenia możliwości internetu i tradycyjnie nadawanych mediów. Ma on wirtualną ekipę telewizyjną, która nagrywa i emituje wydarzenia ze stworzonego w internecie wirtualnego świata „Second Life”.
Pluralizm medialny i media społeczne
Pluralizm medialny jest pojęciem, które obejmuje dostęp obywateli do szerokiej gamy różnorodnych źródeł informacji dotyczących wielu różnych tematów, dzięki którym mogą oni wyrobić sobie własne opinie i nie poddawać się zbytniemu wpływowi jednych dominujących opiniotwórczych władz. Jest on jako taki uważany za istotny element demokratycznego społeczeństwa i zapisany w art. 11 Karty Praw Podstawowych. MS pomagają wzmocnić pluralizm medialny, dodatkowo wzbogacając podejście do istotnych dla danej społeczności kwestii.
Przykład: La Maison des Media Libres jest francuską inicjatywą zrzeszającą cztery kanały telewizyjne mediów społecznych w jedną organizację w celu zaproponowania alternatywnego spojrzenia na bieżące wydarzenia, a także zagadnienia społeczne i kulturalne. Celem tej organizacji jest ustanowienie alternatywnego ośrodka medialnego obejmującego produkcje telewizyjne, radiowe, publikacje książkowe, dystrybucję filmów i wydarzenia filmowe.
4. UE i MS
Polityka komunikacyjna
Biała księga w sprawie europejskiej polityki komunikacyjnej wyraźnie odnosi się do prawa do informacji, swobody wypowiedzi, integracji, różnorodności i wzmacniania uczestnictwa, które powinny przyświecać stanowieniu polityki UE w tej dziedzinie. Jedną z podstawowych zasad promowanych w białej księdze jest bezpośrednie zajmowanie się problemami obywateli przez działania na poziomie lokalnym. Inicjatywy polityczne UE i ich efekty należy rozważyć w lokalnym kontekście codziennego życia ludzi. MS mogłyby pomóc wzmocnić udział obywateli w dyskusji publicznej i wesprzeć Komisję w łączeniu problemów obywateli z politycznymi rozwiązaniami UE. Bardziej aktywna współpraca z lokalnymi MS mogłaby umożliwić Komisji nawiązanie bliższego dialogu z obywatelami.
Edukacja i umiejętność korzystania z mediów
Zgodnie z niedawnym komunikatem Komisji na temat umiejętności korzystania z mediów równie istotne jest lepsze zrozumienie gospodarczego i kulturalnego wymiaru mediów przez obywateli oraz prowadzenie dyskusji na temat znaczenia dla gospodarki europejskiej silnych i konkurencyjnych mediów na szczeblu globalnym, zapewniających pluralizm i różnorodność kulturową. MS wyraźnie przyczyniają się do osiągnięcia celu poprawy zrozumienia przemysłu medialnego przez obywateli, w szczególności poprzez ich bezpośrednie zaangażowanie w tworzenie i rozpowszechnianie treści programowych.
Pluralizm medialny
Na początku 2009 r. Komisja zamierza opublikować komunikat w sprawie wskaźników pluralizmu medialnego, który odzwierciedlałby wyrażane przez instytucje UE obawy związane z koncentracją mediów, która stoi na drodze pluralizmowi i różnorodności medialnej. Towarzyszyć mają temu publiczne konsultacje. Konsultacje te powinny uwzględniać MS jako alternatywne oddolne rozwiązanie służące zwiększeniu pluralizmu mediów. Dodatkowo bardziej aktywne poparcie państw członkowskich dla MS mogłoby być sposobem na zapewnienie pluralizmu medialnego.
5. Potrzeby sektora
Jedną z podstawowych słabości w odniesieniu do pozycji MS w Europie jest brak uznania ich w świetle prawa w wielu krajowych systemach prawnych. Pozytywny przykład stanowi Wielka Brytania, w której MS są prawnie uznane na równi z mediami prywatnymi i komercyjnymi. UE natomiast nie traktuje dotychczas MS jako odrębnej kategorii mediów, stosując jedynie rozróżnienie między publicznymi i komercyjnymi nadawcami.
Żaden z istotnych tekstów prawnych nie obejmuje pojęcia mediów społecznych.
Sytuacja MS jest więc trudna.
Oficjalne uznanie statusu prawnego jest istotne dla rozwoju mediów społecznych. Umożliwia ono zwiększenie rangi sektora wśród decydentów oraz nawiązanie kontaktów z potencjalnymi reklamodawcami i sponsorami.
Opierając się na obecnie obowiązujących przepisach, państwa członkowskie powinny wykorzystać możliwość zdefiniowania obowiązków upowszechniania (ang. must carry) w krajowym prawodawstwie, by uwzględnić w nim MS. Obowiązki upowszechniania powinny mieścić się w granicach rozsądku w świetle jasno określonych celów interesu ogólnego. Cele te obejmują, między innymi, swobodę wypowiedzi, pluralizm mediów, różnorodność kulturową i językową oraz integrację społeczną.
Różnorodność kulturowa i pluralizm medialny mogą stanowić dla władz krajowych kryteria oceny w odniesieniu do konieczności uwzględniania przez operatorów w ich sieciach konkretnych usług nadawczych. W środowisku cyfrowym jest także istotne, by zapewnić, że narzędzia, takie jak elektroniczne przewodniki po programach obejmują dostępne MS. Dlatego też UE i władze nadzorcze państw członkowskich powinny uzasadnić w tym duchu przyznanie częstotliwości radiowych MS oraz włączenie ich do środowiska nadawania cyfrowego, w tym także po przejściu na nadawanie cyfrowe.
W tym kontekście należy zauważyć, że koszty przejścia z nadawania analogowego na cyfrowe stanowią znaczne obciążenie dla działań mediów społecznych.
6. Finansowanie mediów społecznych
Zasoby finansowe, którymi dysponują media społeczne mogą się znacznie różnić miedzy sobą, są one jednak zazwyczaj bardzo ograniczone. Finansowanie UE może stanowić istotne źródło dochodu. Ze względu na różnorodny charakter sektora i szeroką gamę korzyści związanych z MS, sektor ten może czerpać środki z szeregu źródeł finansowania UE, takich jak Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, programy kształcenia ustawicznego i inne.
Jednak sektor ten dysponuje jedynie w niewielkiej części wiedzą i doświadczeniem potrzebnym, by ubiegać się o wsparcie UE i korzystać z niego. Z drugiej strony zarządzający funduszami nie są świadomi, jak wielkim potencjałem dysponują media społeczne.
Dlatego też można jeszcze dużo dokonać na rzecz dalszego włączenia koncepcji MS do unijnych działań wsparcia. Należy rozpowszechniać informacje na temat zastosowania istniejącego finansowania UE za pomocą internetowych źródeł poświęconych MS.
7. Organizacja i reprezentacja sektora na poziomie UE
Nieobecność jakichkolwiek odniesień do MS w dokumentach UE wyraźnie oznacza, że w sektorze tym brak połączeń z prawodawcami i administratorami na poziomie europejskim.
Trwający obecnie przegląd przepisów europejskich w dziedzinie telekomunikacji mógłby stanowić ważną dla tego sektora okazję do zabrania głosu i uczestnictwa w debacie. Ma to także zastosowanie w odniesieniu do planowanych konsultacji publicznych w sprawie wskaźników pluralizmu medialnego. Wartość dodana, którą dysponują MS w odniesieniu do wdrażania celów UE, stanowi dobry argument na korzyść rozważenia przez Komisję wsparcia udziału tego sektora w dyskusjach na poziomie europejskim.
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI
|
Data przyjęcia |
2.6.2008 |
|
|
|
||
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
20 1 0 |
||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Katerina Batzeli, Ivo Belet, Věra Flasarová, Milan Gaľa, Claire Gibault, Lissy Gröner, Luis Herrero-Tejedor, Ruth Hieronymi, Mikel Irujo Amezaga, Manolis Mavrommatis, Ljudmila Novak, Doris Pack, Christa Prets, Karin Resetarits, Pál Schmitt, Helga Trüpel, Thomas Wise |
|||||
|
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Victor Boştinaru, Gyula Hegyi, Elisabeth Morin, Ewa Tomaszewska |
|||||