SPRAWOZDANIE w sprawie dialogu środowisk akademickich z przedsiębiorcami: nowego partnerstwa na rzecz modernizacji uczelni w Europie

29.3.2010 - (2009/2099 (INI))

Komisja Kultury i Edukacji
Sprawozdawca: Pál Schmitt
Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej (*):
Teresa Riera Madurell, Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii
(*) Procedura obejmująca zaangażowane komisje – art. 50 Regulaminu

Procedura : 2009/2099(INI)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
A7-0108/2010

PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie dialogu środowisk akademickich z przedsiębiorcami: nowego partnerstwa na rzecz modernizacji uczelni w Europie

(2009/2099 (INI))

Parlament Europejski,

–    uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 kwietnia 2009 r. zatytułowany „Nowe partnerstwo na rzecz modernizacji uczelni: Forum UE na rzecz dialogu uczelni i przedsiębiorstw” (COM(2009)0158),

–    uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 maja 2006 r. zatytułowany „Realizacja programu modernizacji dla uniwersytetów: edukacja, badania naukowe i innowacje” (COM(2006)0208),

–    uwzględniając konkluzje prezydencji wydane na zakończenie szczytu Rady Europejskiej w Lizbonie w dniach 23-24 marca 2000 r.,

–    uwzględniając konkluzje prezydencji wydane na zakończenie szczytu Rady Europejskiej w dniach 13-14 marca 2008 r., a zwłaszcza ich część dotyczącą „inwestowania w kapitał ludzki i modernizacji rynków pracy”,

–    uwzględniając konkluzje prezydencji wydane na zakończenie szczytu Rady Europejskiej w dniach 19-20 marca 2009 r., a zwłaszcza ich część dotyczącą „pełnego wykorzystania odnowionej strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia”,

–    uwzględniając rezolucję Rady z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie „nowych umiejętności w nowych miejscach pracy”[1],

–    uwzględniając konkluzje Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia („ET 2020”)[2],

–    uwzględniając własną rezolucję z dnia 16 stycznia 2008 r. w sprawie kształcenia dorosłych: nigdy nie jest za późno na naukę[3],,

–    uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 września 2008 r. w sprawie procesu bolońskiego i mobilności studentów[4],

–    uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 4 grudnia 2009 r. w sprawie dialogu środowisk akademickich z przedsiębiorcami[5] oraz opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 17 grudnia 2009 r.[6],

–    uwzględniając opublikowane przez Parlament Europejski studium zatytułowane „Dalszy rozwój dialogu środowisk akademickich z przedsiębiorcami”,

–    uwzględniając art. 165 i 166 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–    uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–    uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji oraz opinię Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A7-0108/2010),

A.  mając na uwadze, że podczas szczytu Rady Europejskiej w dniach 19-20 marca 2009 r. wezwano państwa członkowskie, by wspierały partnerstwa pomiędzy sektorem biznesu, badań naukowych, szkolnictwa i kształcenia zawodowego,

B.   mając na uwadze komunikat z konferencji europejskich ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe z 28 i 29 kwietnia 2009 r., w którym wezwano, aby w polityce publicznej uznać „w pełni wartość różnych misji szkolnictwa wyższego, począwszy od nauczania i badań na rzecz wspólnoty, przez zaangażowanie w spójność społeczną i rozwój kulturalny”;

C.  mając na uwadze, że uczelnie, ze względu na ich potrójną rolę (edukacja, badania i innowacje), mają zasadnicze znaczenie dla przyszłości Unii i kształcenia jej obywateli; mając na uwadze, że należy przypomnieć, iż rola szkolnictwa wyższego polega na zapewnianiu środowiska do nauki, które sprzyja autonomii, kreatywności i waloryzacji wiedzy,

D.  mając na uwadze, że państwa członkowskie są nadal odpowiedzialne za tworzenie strategii politycznych w dziedzinie edukacji, za organizację, kształt i reformę swoich systemów kształcenia,

E.   mając na uwadze, że zróżnicowany poziom ekonomiczny i społeczny mieszkańców różnych części Europy jest sygnałem, by dbać o wyrównywanie szans edukacyjnych dla wszystkich obywateli Unii Europejskiej i wsparcie ubogiej, zdolnej młodzieży,

F.   mając na uwadze, że utrata miejsc pracy spowodowana utrzymującym się kryzysem gospodarczym nadaje szczególne znaczenie skuteczniejszej współpracy między placówkami oświaty a przedsiębiorstwami,

G.  mając na uwadze, że pilną kwestią jest wdrożenie, koordynowanie i wspieranie spójnego podejścia wszystkich krajów, które podpisały proces boloński, zwłaszcza w dziedzinie mobilności studentów i pełnego uznawania dyplomów; mając na uwadze, że wymaga to odpowiedniego bilansu wspomnianego procesu, który wykaże trudności i przeszkody,

H.  mając na uwadze, że Komisja Europejska musi odegrać istotną rolę w ułatwianiu wymiany informacji i najlepszych praktyk pomiędzy państwami członkowskimi UE oraz krajami z nią sąsiadującymi,

I.    mając na uwadze, że szerokie spektrum wyższych uczelni, środowisk biznesowych i rodzajów współpracy utrudnia uzgodnienie jednego idealnego modelu współpracy, który łączyłby profile, priorytety i wymogi każdej uczelni w Europie; mając na uwadze, że autonomia uczelni i ich zdolność do wybierania takich modeli partnerstwa z przedsiębiorstwami, które najlepiej odpowiadają ich celom, powinny zostać zachowane we wszystkich okolicznościach,

J.    mając na uwadze, że edukacja jest misją, która spoczywa na całym społeczeństwie, a zatem państwo nie może odżegnywać się od swoich zobowiązań finansowych,

K.  mając na uwadze, że szkolnictwo wyższe jest misją publiczną, a zatem finansowanie uczelni ze środków publicznych jest niezbędne, aby zapewnić sprawiedliwe finansowanie wszystkich dziedzin, na przykład kierunków literackich; mając na uwadze, że ważne jest finansowe wspieranie uczelni (na przykład poprzez partnerstwa publiczno-prywatne), przy jednoczesnym zagwarantowaniu ich autonomii i jakości,

L.   mając na uwadze, że kształcenie i szkolenie zawodowe, które muszą umożliwiać zdobycie podstaw ogólnej kultury obywatelskiej, to doskonałe sposoby pomocy słabiej rozwiniętym regionom w nadrobieniu opóźnienia i, obok tworzenia miejsc pracy i wspierania konkurencyjności, mają zasadnicze znaczenie dla różnorodności kulturowej i intelektualnej oraz życia obywatelskiego,

M.  mając na uwadze, że współpraca między uczelniami a przedsiębiorstwami jest propagowana w ramach wielu programów UE, jednak takie działania nie zawsze podlegają międzyinstytucjonalnej koordynacji,

1.   z zadowoleniem przyjmuje wyżej wspomniany komunikat Komisji zatytułowany „Nowe partnerstwo na rzecz modernizacji uczelni: Forum UE na rzecz dialogu uczelni i przedsiębiorstw” oraz dziedziny, na których proponuje ona skoncentrować przyszłą współpracę;

2.   z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji zawierający podsumowanie pierwszych trzech lat działalności Forum UE na rzecz dialogu uczelni i przedsiębiorstw oraz wyznaczający cele na przyszłość, takie jak wspieranie innowacyjności, promowanie badań, stymulowanie przedsiębiorczości, poprawa w zakresie transferu wiedzy oraz zachęcanie młodych naukowców do wejścia na europejski rynek pracy;

3.   uznaje, że określone w komunikacie wyzwania nie są nowe oraz że do tej pory skutecznie się nimi nie zajęto; wyraża jednakże przekonanie, że stały dialog i współpraca na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim, w tym wymiana doświadczeń w zakresie najlepszych praktyk dotyczących programów i instrumentów, mają zasadnicze znaczenie w tworzeniu ściślejszych powiązań i partnerstwa między uczelniami a przedsiębiorcami, co pozwala na pokonanie ewentualnych barier kulturalnych, instytucjonalnych i operacyjnych między nimi, jak również pomaga w tworzeniu społeczeństwa opartego na wiedzy, rozwoju nauk stosowanych oraz lepszych perspektyw dla absolwentów na rynku pracy;

4.   uznaje fakt, że wśród europejskich uczelni istnieją znaczne rozbieżności, jeżeli chodzi o ich rozmiar, zasoby, przedmioty badań naukowych, organizację, skład narodowościowy oraz rodzaj; wyraża jednakże przekonanie, że każda z nich mogłaby na swój sposób skorzystać ze współpracy krajowej i transgranicznej z przedsiębiorcami, przyjąwszy że jest świadoma kontekstu, w którym rozwijają się jej możliwości badawczo-edukacyjne; stoi na stanowisku, że do współpracy pomiędzy uczelniami i przedsiębiorstwami przyczyniają się w sposób szczególny również jednostki na poziomie regionalnym;

5.   pochwala komunikat z konferencji europejskich ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe z 28 i 29 kwietnia 2009 r., którzy podkreślili swoje zobowiązanie do „realizacji celów europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego, gdzie szkolnictwo wyższe podlega odpowiedzialności publicznej, a wszystkie uczelnie wyższe uwzględniają szeroko pojęte potrzeby społeczeństwa w ramach różnorodności swojej misji”;

6.   podziela pogląd, że w najbliższej przyszłości dialog i współpraca pomiędzy przedsiębiorstwami a uczelniami powinny pozostać priorytetami, podobnie jak dialog i współpraca ze wszystkimi sektorami społeczeństwa, tak aby wszyscy partnerzy mogli korzystać z wiedzy w dziedzinie kultury, nauki i techniki zdobytej i rozpowszechnionej na uczelniach wyższych; podkreśla, że należy zachować niezależność intelektualną i finansową uczelni wyższych w stosunku do przedsiębiorstw, tak aby nie występował między nimi stosunek zależności; podkreśla, że w każdych okolicznościach uczelnie muszą zachować swoją autonomię decyzyjną w kwestii programów i struktur zarządzania;

7.   wzywa państwa członkowskie do mobilizacji i przyjęcia konkretnych środków, jeżeli ramy prawne i finansowe nie zachęcają lub, co gorsza, zniechęcają uczelnie do podejmowania wysiłków zmierzających do zbliżenia ze środowiskami biznesowymi;

8.   podkreśla, że dialog między uczelniami a przedsiębiorstwami nie musi ograniczać się wyłącznie do sektorów matematyki, badań i technologii, lecz musi dotyczyć wszystkich dziedzin, na przykład nauk humanistycznych;

9.   uważa za konieczne wzmocnienie zarówno interdyscyplinarności oraz transdyscyplinarności programów kształcenia i badań, jak i współpracy między uczelniami; jest zdania, że z tego punktu widzenia technologie informacyjno-komunikacyjne stanowią podstawowe narzędzie;

10. apeluje o poprawę wyników uczelni europejskich poprzez wdrożenie zasady trójkąta wiedzy „edukacja, badania naukowe i innowacje”, przy uwzględnieniu konieczności poprawy kontaktów pomiędzy przedsiębiorstwami a uczelniami, czego przykładem są wspólnoty wiedzy i innowacji Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT), i równocześnie zachęca uczelnie do uwzględnienia otoczenia gospodarczego i społecznego w ich głównej sferze działalności w ramach prowadzonych przez nie programów badań i innowacji;

11. podkreśla że poprawa w zakresie dialogu i współpracy pomiędzy uczelniami i przedsiębiorcami stworzy więcej możliwości dla obu stron w zakresie korzyści, nie tylko stymulujących rozwój gospodarczy, lecz również korzystnych w szerszym kontekście społecznym poprzez przyczynianie się do rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy;

12. podkreśla, że korzyści płynące z poprawy dialogu i współpracy pomiędzy uczelniami a przedsiębiorstwami w tym kontekście będą miały takie samo znaczenie dla poprawy dialogu i współpracy pomiędzy uczelniami a instytucjami krajowymi, europejskimi i międzynarodowymi oraz organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, jak również poprawią współdziałanie uczelni i całego społeczeństwa;

13. wzywa władze krajowe, regionalne i lokalne do dalszego badania i finansowania procesów, we współpracy z sektorem prywatnym, co poprawi współpracę uczelni i przedsiębiorstw oraz do usunięcia barier administracyjnych, które ją ograniczają; wskazuje, że rozporządzenie dotyczące funduszy strukturalnych umożliwia finansowanie środków wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa zgodnie z systemem bonów na wiedzę stosowanym obecnie w szeregu państw członkowskich;

14. proponuje zwrócić szczególną uwagę na dostęp małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) do badań prowadzonych przez uczelnie poprzez zwiększenie finansowania ze środków publicznych i uproszczenie procedur administracyjnych;

15. podkreśla konieczność podniesienia prestiżu i zachęcania do prowadzenia prac z zakresu poszukiwań i badań, nie tylko w dziedzinach naukowych i technicznych, lecz również w naukach społecznych i humanistycznych, które stanowią wysokiej jakości bazę wiedzy dla najnowocześniejszej działalności handlowej;

16. podkreśla rolę badań na małą i średnią skalę, które są priorytetowe w stosunku do sieci doskonałości opierających się na dużych zintegrowanych projektach;

17. wzywa przedsiębiorstwa i uczelnie do współpracy w celu skorygowania nierównego udziału kobiet i mężczyzn w niektórych strukturach uniwersyteckich;

Uczenie się przez całe życie

18. przypomina o znaczeniu definicji procesu uczenia się przez całe życie i wielu koncepcji, które on obejmuje, począwszy od kształcenia ogólnego, poprzez uczenie się pozaformalne i nieformalne przez całe życie, a skończywszy na kształceniu i szkoleniu użytecznym w życiu gospodarczym, społecznym, kulturalnym, obywatelskim i zawodowym;

19. podkreśla, że uczenie się przez całe życie umożliwia stały dostęp nie tylko do edukacji i szkolenia zawodowego, lecz również do kultury, a zatem jest niezwykle ważne, aby Unia Europejska zachęcała, państwa członkowskie wspierały, a uczelnie publiczne utrzymały i rozwijały włączanie nauk humanistycznych do programów nauczania;

20. przypomina, że jednym z kluczowych zadań jest zwiększenie poziomu inwestowania w zasoby ludzkie w Europie w celu priorytetowego potraktowania najważniejszego dobra UE, czyli jej obywateli, którzy potrafią dostosować się do stale zmieniających się warunków na rynku pracy;

21. zwraca uwagę na konieczność jak najściślejszego powiązania możliwości w zakresie uczenia się przez całe życie z potrzebami jednostek, słabszych grup społecznych i rynku pracy, a także podkreśla, że zmieniający się stale charakter tych potrzeb sprawia, iż kształcenie ustawiczne staje się nieuniknioną koniecznością i przywiązuje szczególne znaczenie do wyzwań, które z niej wynikają na płaszczyźnie społecznej i finansowej; przypomina, że koncepcja „pracy na całe życie” przestała być aktualna i że szkolenie zawodowe oraz przekwalifikowywanie się mają kluczowe znaczenie; podkreśla, że już od dzieciństwa należy tworzyć odpowiednie warunki, aby sprzyjać pozytywnemu podejściu do uczenia się;

22. podkreśla, że uczenie się przez całe życie, informacja i szkolenia, oprócz tego, że stanowią szczególnie ważne atuty na rynku pracy, są również warunkiem wstępnym rozwoju umysłowego i osobistego jednostki;

23. podkreśla, jak ważne jest tworzenie i propagowanie nowoczesnych metod uczenia się przez całe życie za pośrednictwem internetu, aby uczynić z kształcenia się instrument bardziej bezpośredni i mniej wymagający pod względem czasu dla pracowników przedsiębiorstw;

24. mając na uwadze demograficzne przemiany w Europie (starzejące się społeczeństwo) i zmiany na rynku pracy ze względu na kryzys w obszarze gospodarki, spraw socjalnych i zatrudnienia, wzywa uczelnie do rozszerzenia dostępu do kształcenia i modernizacji programów, tak aby ukierunkować je na nowe wyzwania i w ten sposób poprawić kompetencje europejskich pracowników;

25. mając na uwadze fakt, że edukacja jest jednym z najważniejszych i najskuteczniejszych sposobów integracji społecznej i zwalczania ubóstwa oraz nierówności, wzywa uczelnie do rozszerzenia dostępu do szkolnictwa i międzynarodowych programów wymiany również dla osób niepełnosprawnych;

26. podkreśla znaczenie przekazywania i wymiany wiedzy, umiejętności i doświadczeń zdobytych przez dorosłych jako środka umożliwiającego wprowadzanie młodszych pokoleń na rynek pracy (na przykład poprzez projekty mentorskie);

27. proponuje, aby w większym stopniu stosować nowe metody edukacyjne, takie jak eksperymentalne uczenie się, telenauczanie, kształcenie on-line i inne mieszane formy uczenia się;

28. podkreśla konieczność stworzenia, wspierania i wzmacniania bardziej wyrazistej kultury uczenia się oraz kluczowe znaczenie kształcenia ustawicznego i przekwalifikowywania się na wszystkich etapach życia dla zwiększenia konkurencyjności europejskiej i zachęcania do wzrostu i zatrudnienia w Europie;

29. podkreśla potrzebę zwiększenia możliwości w zakresie stymulowania dalszej adaptacji do zmieniającego się rynku pracy – co stanowi priorytet dla Unii Europejskiej, zwłaszcza w dobie obecnej recesji – w drodze uczenia się przez całe życie, w szczególności poprzez rozwój specjalnie dostosowanych do nowych technologii kursów telenauczania oraz kursów dla osób powyżej 45 roku życia, które są bardziej narażone, w tym na ryzyko związane z wykluczeniem społecznym;

30. zachęca przedsiębiorstwa do większego motywowania pracowników do szkolenia się, na przykład poprzez organizowanie seminariów i finansowanie studiów doktoranckich;

31. proponuje nowe podejście w zakresie doradztwa przez całe życie, w ramach którego uczelnie, studenci i środowiska gospodarcze i społeczne w całej swojej różnorodności będą czerpać korzyści ze ściślejszego obserwowania kariery młodych absolwentów, aby dokonać oceny przydatności społecznej i gospodarczej programów nauczania;

32. przypomina o konieczności dalszej poprawy atrakcyjności i dostępności szkolnictwa wirtualnego;

Mobilność, partnerstwa i programy nauczania

33. podkreśla, że mobilność jest podstawą europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego, w ramach którego europejskie uczelnie są zachęcane do przeprowadzenia innowacyjnej, szeroko zakrojonej i metodycznej reformy swoich programów nauczania; potwierdza, że w kontekście określenia na nowo celów procesu bolońskiego powinno to zostać podniesione do rangi priorytetu politycznego;

34. podkreśla, że mobilność między krajami i między uczelniami a przedsiębiorstwami jest kluczem do nawiązania ściślejszej współpracy między tymi dwoma światami;

35. zwraca się do Komisji o przedstawienie propozycji ram prawnych służących wspieraniu i ułatwianiu mobilności między uczelniami a przedsiębiorstwami, a także między studentami a wykładowcami, oraz o podkreślenie konieczności uznawania i certyfikacji tej formy uczenia się i nauczania;

36. zachęca do poszerzania i rozwijania zakresu programów mobilności indywidualnej, takich jak „Erasmus dla młodych przedsiębiorców” i „Erasmus dla uczniów przyuczających się do zawodu”, lecz również do organizacji podyplomowych europejskich programów studiów magisterskich doskonalenia zawodowego (European Masters of Excellence), we współpracy z różnymi uczelniami i przy aktywnym udziale przedsiębiorstw wraz z systemem stypendiów dla studentów i zachęt dla badaczy; wyraża przekonanie, że takie inicjatywy mogłyby również działać na korzyść mobilności, kształcenia językowego oraz nabywania doświadczeń wielokulturowych i w zakresie przedsiębiorczości;

37. podkreśla konieczność zwiększenia pozauniwersyteckich możliwości nauki innych języków przez uczelnie wyższe, ponieważ zdobywanie nowych umiejętności w tym zakresie ma zasadnicze znaczenie dla propagowania mobilności i zachęcania do niej oraz dla wymiany studentów, naukowców, nauczycieli i przedsiębiorców;

38. zachęca uczelnie do wykorzystania nowych metod współpracy między placówkami publicznymi a sektorem prywatnym, zwłaszcza poprzez utworzenie wspólnych publicznych i prywatnych funduszy na innowację, aby poprawić mobilność we wszystkich sektorach;

39. podkreśla znaczenie korzyści, które studenci mogą wyciągnąć ze zdobywania kompetencji w dziedzinie nowych technologii, zwiększających ich szanse na rynku zatrudnienia;

40. uwzględniając najlepsze praktyki innych krajów w dziedzinie szkolnictwa, proponuje, by do udziału w Forum UE zaprosić kraje spoza Unii Europejskiej celem wymiany i omówienia ich doświadczeń i problemów, przy czym podstawą takich dyskusji powinny być wytyczone cele, określona terminologia i koncepcje i że powinny się one koncentrować na konkretnych obszarach działalności;

41. podkreśla konieczność odpowiedniego przygotowania i szkolenia nauczycieli odpowiedzialnych za prowadzenie zajęć z zakresu przedsiębiorczości; wyraża poparcie dla idei włączenia kultury przedsiębiorczości do programów nauczania (począwszy od programów dla szkolnictwa podstawowego);

42. zachęca środowiska biznesowe do aktywnego udziału w opracowywaniu materiałów edukacyjnych na temat sposobu funkcjonowania działalności gospodarczej, które będą udostępniane na wszystkich poziomach kształcenia, przy czym placówki oświatowe miałyby swobodę decydowania o ich ewentualnym wykorzystaniu, oraz do regularnego przedstawiania studentom możliwości zatrudnienia;

43. zachęca środowiska biznesowe do udziału w dostosowywaniu programów uczelni poprzez uruchamianie i finansowanie specjalnych kursów mających na celu zapoznanie studentów z zasadami funkcjonowania przedsiębiorstwa;

44. apeluje o dokonanie analizy integracji wykładowców w ramach przedsiębiorstw i o zachęcanie do niej, przy równoczesnej integracji przedsiębiorców w ramach uczelni;

45. podkreśla znaczenie nowych technologii, które sprzyjają mobilności i współpracy między przedsiębiorstwami, studentami, wykładowcami i naukowcami;

46. przypomina, że przedsiębiorczość o charakterze handlowym w różnych postaciach należy postrzegać jako jedną z alternatyw zawodowych dla młodych absolwentów oraz że uczelnie wyższe powinny bezwzględnie zapewniać swoim studentom pogłębioną wiedzę na temat wszystkich form przedsiębiorczości, w tym gospodarki społecznej i solidarnej, a także odpowiedzialnego i etycznego zarządzania;

47. podkreśla, że dialog i współpraca uczelni i przedsiębiorstw powinny opierać się na wzajemności, zaufaniu oraz wzajemnym poszanowaniu i przejrzystości, zachęcając uczelnie do przedsiębiorczości, a przedsiębiorstwa do opierania swojej działalności na wiedzy; ponownie podkreśla, że można to na przykład osiągnąć poprzez wprowadzenie systemu bonów na wiedzę, takich jak te stosowane już przez szereg państw członkowskich, umożliwiających w szczególności MŚP poprawę w zakresie ich możliwości badawczych, bez zrzekania się przez uczelnie niezależności, autonomii czy publicznego charakteru;

48. przyznaje, że zarówno w kształceniu jak i w badaniach należy przyjąć podejście wielopłaszczyznowe do wiedzy, a w związku z tym wyraża przekonanie, że zarówno uczelnie jak i przedsiębiorstwa mogłyby skorzystać na wspólnym rozwijaniu umiejętności multi- i interdyscyplinarnych i przedsiębiorczości, elastycznie dostosowując kierunki studiów oraz specjalności i specjalizacje do potrzeb gospodarki, w tym małych i średnich przedsiębiorstw; podkreśla skuteczne inicjatywy takie jak staże dla studentów oraz pracowników, wykorzystanie przedsiębiorców jako wykładowców odwiedzających, dwutorowych kursów oraz połączonych zespołów pracowników;

49. podkreśla, iż dla kształtowania ducha przedsiębiorczości wśród studentów, wszyscy zainteresowani (kadra akademicka, studenci i przedsiębiorcy) winni być odpowiednio poinformowani o narzędziach i mechanizmach, które mogą wykorzystać do tworzenia skuteczniejszych i wydajniejszych, korzystnych dla obu stron form współpracy i współdziałania; jest przekonany o ogromnym znaczeniu z jednej strony poprawy w zakresie kształcenia kadry akademickiej na uczelniach w ramach takich inicjatyw, jak uczenie się przez całe życie, z drugiej zaś strony otwierania przez uczelnie swoich podwoi dla przedsiębiorców i pracodawców, tak by mogli oni udzielać zaleceń w zakresie treści nauczania oraz szkoleń, wiedzy i umiejętności, które powinni posiadać studenci;

50. zaleca pełną ochronę uniwersyteckich ośrodków doradztwa zawodowego na płaszczyźnie instytucjonalnej, ich dalszy rozwój i ich ściślejsze powiązanie z rynkiem pracy;

51. podkreśla znaczenie powszechnej możliwości odbywania staży zawodowych w przedsiębiorstwach w ramach programów nauczania i, szczególnie przez uczniów szkół wyższych, i wypłacania za nie wynagrodzenia lub przyznawania „punktów kredytowych” w ramach europejskiego systemu transferu i akumulacji punktów w szkolnictwie wyższym;

52. zwraca się do Komisji o uruchomienie planu europejskiego doktoratu przemysłowego opierającego się na wzorach doktoratów przemysłowych istniejących w Europie w ramach działalności programu ramowego Marii Curie, aby zachęcać do ukierunkowanych badań, które byłyby dostępne finansowo dla przedsiębiorstw europejskich, a także wkładu sektora biznesowego w działalność uczelni europejskich;

53. proponuje, aby stowarzyszenia zawodowe podjęły współpracę z uczelniami w celu opracowania skutecznych programów, które pozwolą studentom szybko zaadoptować się w środowiskach biznesowych;

54. podkreśla znaczenie sponsorowania uczelni przez środowiska biznesowe i zachęca przedsiębiorstwa do fundowania stypendiów umożliwiających studentom zdobywanie wiedzy i umiejętności, które mają kluczową wartość na rynku pracy;

55. podkreśla zasadniczą wartość przekazywania społeczeństwu wiedzy będącej owocem współpracy świata akademickiego ze środowiskami biznesowymi i wyników takiej współpracy;

56. wzywa przedsiębiorstwa do zwiększenia wsparcia dla młodych talentów w formie stypendiów;

Badania naukowe

57. podkreśla potrzebę zwiększenia przez przedsiębiorstwa ich potencjału w zakresie wykorzystania i pogłębiania wiedzy naukowej, którą wypracowują uczelnie, by tworzyć wewnętrzne jednostki badawcze, umożliwiające uczenie się przez całe życie oraz kształcenie ustawiczne, jak również, by angażować się w aktywną politykę na rzecz komunikowania potrzeb przedsiębiorstw społeczności akademickiej, oraz aktywną politykę rekrutacyjną w zakresie pozyskiwania absolwentów z doktoratem i wyższymi tytułami naukowymi oraz badaczy;

58. podkreśla potrzebę zatrudniania w instytucjach badawczych wyspecjalizowanej kadry, która może zidentyfikować zasoby wiedzy o potencjalnym znaczeniu dla przedsiębiorczości oraz zarządzać nimi;

59. uważa przekazywanie wiedzy w otwartym środowisku za szczególnie istotne; przyznaje, że istnieją różne instrumenty pozwalające na osiągnięcie tego celu, takie jak publikacje i seminaria, biura transferu technologii, współpraca regionalna, wsparcie dla podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą i poboczną działalność gospodarczą, prowadzenie wspólnych badań oraz mobilność naukowców; wyraża jednakże przekonanie, że wymiar społeczny i ludzki takich relacji jest szczególnie istotny; w związku z tym stanowczo popiera inicjatywy zmierzające do kształtowania bezpośredniej współpracy uczelni i przedsiębiorstw, w szczególności małych i średnich podmiotów gospodarczych;

60. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie wspólnej europejskiej sieci przedsiębiorców i centrów innowacji, obejmującej usługi świadczone obecnie przez sieć europejskich centrów informacji (EIC) oraz centra przekazu informacji (IRC);

61. uważa większą mobilność badaczy, zarówno w postaci krótkich jak i długich wyjazdów zagranicznych w ramach wymiany między uczelniami i przedsiębiorstwami, z uwzględnieniem zasady braku dyskryminacji, za konieczny warunek pozwalający na poprawę w zakresie transferu wiedzy; w związku z tym wzywa państwa członkowskie i Komisję do szczegółowego przeglądu istniejących ram prawnych i finansowych oraz do likwidacji niepotrzebnych barier na drodze do mobilności, zwracając szczególną uwagę na uwzględnianie kwalifikacji akademickich oraz ograniczenie biurokracji; wzywa uczelnie do wprowadzenia bardziej elastycznych i dwutorowych ścieżek kariery dla zatrudnianej kadry;

62. zachęca Komisję do stworzenia zachęt na rzecz rozwoju konkurencyjnego europejskiego rynku własności intelektualnej, który pozwoli uczelniom, publicznym organizacjom badawczym oraz małym i średnim przedsiębiorstwom na znalezienie partnerów i inwestorów w zakresie praw do własności intelektualnej (IPR), umiejętności i wiedzy; wskazuje, że na większości uczelni istnieje potrzeba bardziej profesjonalnego zarządzania prawami własności intelektualnej;

63. podkreśla potrzebę przyspieszenia działań podejmowanych na rzecz promocji jednolitego patentu europejskiego, gwarantującego niedrogą, wydajną, skuteczną i wysokiej jakości ochronę prawną produktów i usług innowacyjnych, szczególnie w odniesieniu do MŚP, oraz spójny europejski system rozstrzygania sporów patentowych;

64. podkreśla, że wspólny udział uczelni i przedsiębiorstw w partnerstwach prywatno-publicznych, takich jak europejskie platformy technologiczne, wspólne inicjatywy technologiczne i wspólnoty wiedzy i innowacji mogą wpłynąć na wykorzystanie wiedzy i pomóc UE sprostać głównym wyzwaniom, przed którymi staje; w tym kontekście wskazuje na obowiązujące wytyczne odpowiedzialnego partnerstwa;

65. przyznając, że każda współpraca wymaga specjalnego podejścia oraz że istnieją różne rodzaje mechanizmów współpracy, wyraża przekonanie, że można korzystać z doświadczeń realizowanych z powodzeniem struktur, przykładów, prezentacji i wzorców oraz że należy poprawić rozpowszechnianie przykładów najlepszych praktyk i przedsięwzięć zakończonych sukcesem oraz dostęp do nich; szczególnie podkreśla potrzebę uwzględnienia najlepszych praktyk wprowadzonych przez innowacyjne przedsiębiorstwa, jak również wiedzy w zakresie współpracy w procesie kształcenia doktorantów, pozyskanej w ramach szóstego programu ramowego;

66. wyraża przekonanie, że dla kształtowania głębszych relacji pomiędzy środowiskiem przedsiębiorców a środowiskiem badawczym i uczelniami, konieczne jest, by państwa członkowskie i Komisja ułatwiły zaangażowanie i współpracę fundacji, szpitali oraz prywatnych i publicznych szkół wyższych w proces kształcenia i promocję badań;

Najlepsze praktyki

67. zauważa i z zadowoleniem przyjmuje przykłady najlepszych praktyk stosowanych w UE i poza nią, które podkreślają wartość tego typu współpracy dla wszystkich zaangażowanych stron, przy czym należy pamiętać, że takie przykłady są niezbędne, by umożliwić stworzenie właściwych warunków dialogu i zwiększyć szanse na odniesienie sukcesu;

68. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji na rzecz sporządzenia wykazu istniejących najlepszych praktyk i wzywa do udostępnienia go wszystkim zainteresowanym podmiotom poprzez skuteczne rozpowszechnianie wszystkich oryginalnych praktyk;

69. wzywa Komisję do promowania nowych form zorganizowanego partnerstwa między przedsiębiorstwami, uczelniami i innymi sektorami szkolnictwa i kształcenia, w szczególności szkołami średnimi i agencjami szkolenia zawodowego, zwłaszcza w celu umożliwienia nauczycielom aktualizowania wiedzy; uważa, że w takich partnerstwach można również przewidzieć obecność podmiotów prowadzących działalność w danym sektorze;

70. proponuje stworzenie strony internetowej umożliwiającej dzielenie się doświadczeniami i ich upowszechnianie, a także komunikację koncentrującą się na wymianie najlepszych praktyk oraz dostarczaniu użytkownikom konkretnych narzędzi i mechanizmów niezbędnych do opracowywania i realizacji wspólnych projektów, a ponadto wskazuje na znaczenie wykorzystania nowych technologii do wspierania ściślejszej współpracy pomiędzy uczelniami a środowiskiem przedsiębiorców;

71. opierając się na najlepszych praktyk istniejących w różnych państwach członkowskich, apeluje o propagowanie europejskiego dnia poświęconego młodym wynalazcom, tj. innowacjom, inwencjom lub patentom młodych Europejczyków;

72. zachęca Komisję do dalszego wspierania dialogu na szczeblu krajowym, lokalnym i regionalnym z naciskiem na najlepsze praktyki; przypomina, iż należy zadbać o to, by w taki dialog zaangażowane były wszystkie zainteresowane strony (na przykład partnerzy społeczni) i wszystkie rodzaje przedsiębiorstw (MŚP, przedsiębiorstwa gospodarki społecznej i solidarnej itp.), a także przedstawiciele krajów trzecich (organizacje pozarządowe itp.) w celu podkreślenia gospodarczej i społecznej wartości dodanej współpracy środowisk akademickich z biznesowymi;

73. w celu zagwarantowania spójności działań UE i uniknięcia ich powielania wzywa Komisję do powołania grupy zadaniowej złożonej z przedstawicieli różnych dyrekcji generalnych, która będzie odpowiedzialna za ocenę i tworzenie powiązań między takim dialogiem a innymi inicjatywami, przy czym należy pamiętać, że dyskusje powinny obejmować zarówno priorytety polityczne, jak i możliwości w zakresie finansowania;

74. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

UZASADNIENIE

Kontekst

Na posiedzeniach w Lizbonie w marcu 2000 r. i w Barcelonie w marcu 2002 r. Rada Europejska uzgodniła dla UE cel strategiczny, zgodnie z którym miała się ona stać najbardziej konkurencyjną i dynamiczną gospodarką świata opartą na wiedzy do roku 2010, by do tego momentu uczynić systemy kształcenia i szkolenia w UE wzorem jakości dla całego świata oraz by stworzyć europejski obszar badań naukowych i innowacji.

Na nieformalnym szczycie europejskim w Hampton Court (Zjednoczone Królestwo) w październiku 2005 r. i na posiedzeniu Rady Europejskiej w marcu 2007 r. szefowie państw i rządów europejskich podkreślili znaczenie trójkąta wiedzy „edukacja, badania naukowe i innowacje” dla konkurencyjności UE.

Znaczenie stosunków pomiędzy uczelniami a przedsiębiorstwami w Europie podkreślono wyraźnie w komunikacie Komisji zatytułowanym „Realizacja programu modernizacji dla uniwersytetów: edukacja, badania naukowe i innowacje”[1]. W dokumencie tym podkreślono też kluczową rolę, jaką uczelnie odgrywają w skutecznym przejściu Europy na gospodarkę i społeczeństwo oparte na wiedzy. Ponadto w komunikacie wskazano na konieczność dogłębnej restrukturyzacji i modernizacji sektora, jeżeli Europa nie chce przegrać światowej konkurencji w dziedzinie edukacji, badań naukowych i innowacji.

W komunikacie zaproponowano kluczowe dla osiągnięcia sukcesu zmiany w dziewięciu obszarach:

§ zniesienie barier wokół uczelni w Europie;

§ zapewnienie prawdziwej autonomii i rozliczalności uczelni;

§ dostarczanie bodźców dla ustrukturyzowanych partnerstw ze środowiskiem biznesu;

§ dbanie o właściwe połączenie kwalifikacji i umiejętności niezbędnych na rynku pracy;

§ zmniejszenie braków w finansowaniu i zwiększenie skuteczności finansowania w dziedzinie kształcenia i badań naukowych;

§ zwiększenie interdyscyplinarności i transdyscyplinarności;

§ aktywowanie wiedzy poprzez współdziałanie ze społeczeństwem;

§ nagradzanie doskonałości na najwyższym szczeblu;

§ sprawienie, aby europejski obszar szkolnictwa wyższego i europejska przestrzeń badawcza stały się bardziej zauważalne i atrakcyjne w świecie.

W dokumencie wezwano uczelnie, by współpracowały z wcześniejszymi placówkami formalnej i nieformalnej edukacji i ze światem biznesu oraz by „promowały swoje różne działania i przekonały społeczeństwo, rządy i sektor prywatny do tego, że warto w nie inwestować”. W komunikacie zaproponowano też, by przedsiębiorstwa[2] służyły uczelniom pomocą w przeformułowaniu programów nauczania i przekształceniu ich struktur zarządzania oraz by uczestniczyły w ich finansowaniu.

W swojej rezolucji w sprawie procesu bolońskiego i mobilności studentó0077[3] Parlament Europejski zwrócił uwagę na konieczność nawiązania dialogu i prowadzenia dwustronnej wymiany doświadczeń pomiędzy przedsiębiorstwami i uczelniami w celu rozwinięcia innowacyjnych partnerstw i zbadania nowych możliwości współpracy.

W celu rozpoczęcia dialogu pomiędzy uczelniami a przedsiębiorstwami Komisja zainicjowała w lutym 2008 r. pierwsze forum, a w lutym 2009 r. – drugie forum, organizując w międzyczasie szereg seminariów tematycznych[4]. Uczestnicy często poruszali kwestię kryzysu gospodarczego, w kontekście którego odbywało się spotkanie, i byli zdania, że budowanie lepszych więzi pomiędzy przedsiębiorstwami a uczelniami jako środek wzmacniania europejskiego trójkąta wiedzy „edukacja, badania naukowe i innowacje” jest tym bardziej pilne.

Komunikat

Dnia 2 kwietnia 2009 r. Komisja opublikowała komunikat zatytułowany „Nowe partnerstwo na rzecz modernizacji uczelni: Forum UE na rzecz dialogu uczelni i przedsiębiorstw”[5].Forum to łączy uczelnie wyższe, przedsiębiorstwa, stowarzyszenia przedsiębiorstw i organy publiczne w celu wymiany najlepszych praktyk i omawiania wspólnych problemów.

W komunikacie:

§ zebrano i podsumowano dotychczasowe wnioski z pierwszego roku działalności forum oraz z innych działań prowadzonych na szczeblu europejskim w odniesieniu do wyzwań i przeszkód utrudniających współpracę uczelni z przedsiębiorstwami, a także kwestii wymagających poruszenia oraz najlepszych praktycznych wzorców i koncepcji, wartych rozpowszechnienia; ten aspekt prac jest opisany bardziej szczegółowo w dokumencie roboczym służb Komisji („DRSK”)[6];

§ sformułowano propozycje dotyczące kolejnych etapów prac forum;

§ przedstawiono konkretne dalsze działania służące wzmocnieniu współpracy uczelni z przedsiębiorstwami.

Komisja proponuje kontynuację dialogu w ramach Forum poprzez organizację posiedzeń plenarnych, seminariów tematycznych, uruchomienie strony internetowej oraz poprzez większe zaangażowanie odnośnych przedstawicieli, w tym organów regionalnych, a także podmiotów spoza UE.

Oświadczenie sprawozdawcy

Sprawozdawca zatwierdza podejście przyjęte przez Komisję i popiera obecną działalność Forum. Odpowiedzialność za politykę w dziedzinie edukacji i szkoleń zawodowych spoczywa na państwach członkowskich, a rolą Unii Europejskiej jest wspieranie poprawy systemów krajowych za pomocą dodatkowych instrumentów na szczeblu UE, wzajemnego uczenia się oraz ułatwienie wymiany informacji i najlepszych praktyk. Zdaniem sprawozdawcy Forum można uznać za dodatkowy instrument umożliwiający tę wymianę.

Szybko zmieniające się środowisko pracy, gospodarka oparta na wiedzy i rosnące tempo rozwoju technologicznego stanowią wyzwania dla europejskiego szkolnictwa wyższego i sektora badań naukowych, jednak oferują też nowe możliwości, które należy skutecznie wykorzystać. W tym kontekście niezwykle ważne jest wspieranie wysokiej jakości partnerstw w sektorze szkolnictwa wyższego i biznesu.

Współpraca pomiędzy tymi sektorami na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym jest powszechnie uznawana za skuteczne narzędzie wypełniania braków pomiędzy logiką podaży sektora szkolnictwa a logiką popytu na światowym rynku pracy. W konkluzjach Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich z dnia 12 maja 2009 r. podkreślono, że „partnerstwa pomiędzy instytucjami szkolnictwa oraz kształcenia i szkolenia zawodowego a pracodawcami odgrywają szczególną rolę w rozwijaniu możliwości zatrudnienia dla osób uczących się, zwiększaniu potencjału przedsiębiorców i znajomości rynku pracy”.

Sprawozdawca jest pewny, że wkład uczelni wyższych w rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy jest niezbędny, jednak jego zdaniem – niewystarczający. Konieczne jest zaangażowanie innych zainteresowanych podmiotów (przedsiębiorstw, organów publicznych), które wspólnie muszą stworzyć warunki zapewniające stosowanie w odniesieniu do każdego przypadku lub dostosowywanie odpowiednich ram lub modelu.

Sprawozdawca zwraca uwagę na szereg punktów wymagających przeanalizowania:

§ dialog środowisk akademickich z przedsiębiorcami wymaga wielu wysiłków i dużego nakładu pracy, a ściślejsze powiązania między uczelniami a przedsiębiorstwami – większego zaangażowania na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym;

§ kogo jeszcze powinniśmy zaangażować w ten dialog, w sensie, czy powinno to być partnerstwo dwu- czy trójstronne (uczelnie-przedsiębiorstwa-rządy);

§ najlepsze praktyki w UE i poza nią są konieczne w celu stworzenia właściwych warunków dla prowadzenia dialogu i zwiększenia szans na sukces;

§ w przyszłości należy stworzyć konkretny model lub strategię dla dialogu środowisk akademickich z przedsiębiorcami, nie rezygnując z dążenia do dalszej poprawy i dostosowywania do nowych potrzeb;

§ młodzi absolwenci będą mieli lepsze możliwości kariery zawodowej i mogą nawet próbować tworzyć własne firmy odpryskowe (spin-off), jeżeli kształcenie i szkolenie zawodowe oraz szkolnictwo wyższe będą oferować studentom staże w MŚP i umożliwiać im zdobywanie doświadczenia;

§ aktualizowanie treści kursów i reforma programów nauczania są konieczne w celu uwzględnienia potrzeb rynku pracy (zwiększania szans na zatrudnienie, wspierania przedsiębiorczości);

§ uczelnie wyższe powinny być bardziej zróżnicowane (połączenie klasycznych nauczycieli akademickich i przedsiębiorców) i muszą lepiej przygotowywać swoich pracowników i studentów pod względem umiejętności niezbędnych we współczesnym wymagającym świecie, nie zapominając o jakości nauczania, ponieważ jest to czynnik, który ma decydujący wpływ na wyniki studentów;

§ należy wspierać przedsiębiorczość, pamiętając jednocześnie, że współczesny przedsiębiorca funkcjonuje w niezwykle złożonym świecie z całym szeregiem nowych problemów i wyzwań, począwszy od kwestii różnych kultur w zglobalizowanym świecie, w którym sieci międzynarodowych powiązań są codziennością, a brak znajomości języków może stanowić prawdziwą przeszkodę; w tym kontekście należy położyć nacisk na zdobywanie zróżnicowanych umiejętności językowych, ponieważ umożliwiają one obywatelom czerpanie pełnych korzyści gospodarczych, społecznych i kulturalnych.

Stosunki między uczelniami a przedsiębiorstwami są złożone i zależą od wielu czynników, takich jak sposób finansowania uczelni, sytuacja przedsiębiorstw w danym kraju i programy nauczania (począwszy od programów dla szkolnictwa podstawowego).

  • [1]  COM(2006)0208.
  • [2]  Termin „przedsiębiorstwa” jest stosowany w szerokim sensie odnoszącym się do każdego podmiotu zaangażowanego w działalność gospodarczą, niezależnie od jej charakteru prawnego.
  • [3]  Teksty przyjęte, 23.9.2008, P6_TA(2008)0423.
  • [4]  Kształcenie ustawiczne i uczenie się przez całe życie (Bruksela, 30 czerwca 2008 r.); Opracowywanie programów nauczania a przedsiębiorczość (Teneryfa, 30-31 października 2008 r.); Transfer wiedzy (Bruksela, 7 listopada 2008 r.).
  • [5]  COM(2009)0158.
  • [6]  SEC(2009)0425.

OPINIA Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (25.2.2010)

dla Komisji Kultury i Edukacji

w sprawie dialogu środowisk akademickich z przedsiębiorcami: nowego partnerstwa na rzecz modernizacji uczelni w Europie
(2009/2099 (INI))

Sprawozdawczyni (*): Teresa Riera Madurell

(*) Procedura obejmująca zaangażowane komisje – art. 50 Regulaminu

WSKAZÓWKI

Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii zwraca się do Komisji Kultury i Edukacji, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek:

1.   z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji zawierający podsumowanie pierwszych trzech lat działalności europejskiego forum na rzecz dialogu uczelni i przedsiębiorstw oraz wyznaczający cele na przyszłość, takie jak wspieranie innowacyjności, promowanie badań, stymulowanie przedsiębiorczości, poprawa w zakresie transferu wiedzy oraz zachęcanie młodych naukowców do wejścia na europejski rynek pracy;

2.   uznaje, że określone w komunikacie wyzwania nie są nowe oraz że do tej pory skutecznie się nimi nie zajęto; wyraża jednakże przekonanie, że stały dialog i współpraca na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim, w tym wymiana doświadczeń w zakresie najlepszych praktyk dotyczących programów i instrumentów, mają zasadnicze znaczenie w tworzeniu ściślejszych powiązań i partnerstwa między uczelniami a przedsiębiorcami, co pozwala na pokonanie ewentualnych barier kulturalnych, instytucjonalnych i operacyjnych między nimi, jak również pomaga w tworzeniu społeczeństwa opartego na wiedzy, rozwoju nauk stosowanych oraz lepszych perspektyw dla absolwentów na rynku pracy;

3.   uznaje fakt, że wśród europejskich uczelni istnieją znaczne rozbieżności, jeżeli chodzi o ich rozmiar, zasoby, przedmioty badań naukowych, organizację, skład narodowościowy oraz rodzaj;

wyraża jednakże przekonanie, że każda z nich mogłaby na swój sposób skorzystać ze współpracy krajowej i ponadgranicznej z przedsiębiorcami, przyjąwszy że jest świadoma kontekstu, w którym rozwijają się jej możliwości badawczo-edukacyjne; stoi na stanowisku, że do współpracy pomiędzy uczelniami i przedsiębiorstwami przyczyniają się w sposób szczególny również jednostki na poziomie regionalnym;

4.   podkreśla potrzebę zwiększenia przez przedsiębiorstwa ich potencjału w zakresie wykorzystania i pogłębiania wiedzy naukowej, którą wypracowują uniwersytety, by tworzyć wewnętrzne jednostki badawcze, umożliwiające uczenie się przez całe życie oraz kontynuowanie kształcenia, jak również, by angażować się w aktywną politykę na rzecz komunikowania potrzeb przedsiębiorstw społeczności akademickiej, oraz aktywną politykę rekrutacyjną w zakresie pozyskiwania absolwentów z doktoratem i wyższymi tytułami naukowymi oraz badaczy;

5.   podkreśla coraz częściej obserwowaną na rynku zatrudnienia rozbieżność pomiędzy kwalifikacjami absolwentów a kwalifikacjami poszukiwanymi na rynku pracy i wzywa Komisję i państwa członkowskie do sporządzenia śródokresowych i długofalowych prognoz w zakresie umiejętności pożądanych w przyszłości na rynku zatrudnienia w celu dostosowania programów kształcenia do tendencji gospodarczych;

6.   podkreśla potrzebę zatrudniania w instytucjach badawczych wyspecjalizowanej kadry, która może zidentyfikować zasoby wiedzy o potencjalnym znaczeniu dla przedsiębiorczości oraz zarządzać nimi;

7.   zachęca do poszerzania i rozwijania zakresu programów mobilności indywidualnej, takich jak „Erasmus dla młodych przedsiębiorców” i „Erasmus dla uczniów przyuczających się do zawodu”, lecz również do organizacji podyplomowych europejskich programów studiów magisterskich doskonalenia zawodowego (European Masters of Excellence), we współpracy z różnymi uczelniami i przy aktywnym udziale przedsiębiorstw wraz z systemem stypendiów dla studentów i zachęt dla badaczy; wyraża przekonanie, że takie inicjatywy mogłyby również działać na korzyść mobilności, kształcenia językowego oraz nabywania doświadczeń wielokulturowych i w zakresie przedsiębiorczości;

8.   podkreśla, że dialog i współpraca uczelni i przedsiębiorstw powinny opierać się na wzajemności, zaufaniu oraz wzajemnym poszanowaniu i przejrzystości, zachęcając uczelnie do przedsiębiorczości, a przedsiębiorstwa do opierania swojej działalności na wiedzy; ponownie podkreśla, że można to na przykład osiągnąć poprzez wprowadzenie systemu bonów na wiedzę, takich jak te stosowane już przez szereg państw członkowskich, umożliwiających w szczególności MŚP poprawę w zakresie ich możliwości badawczych, bez zrzekania się przez uczelnie niezależności, autonomii czy publicznego charakteru;

9.   podkreśla, iż dla kształtowania ducha przedsiębiorczości wśród studentów, wszyscy zainteresowani (kadra akademicka, studenci i przedsiębiorcy) winni być odpowiednio poinformowani o narzędziach i mechanizmach, które mogą wykorzystać do tworzenia skuteczniejszych i wydajniejszych, korzystnych dla obu stron form współpracy i współdziałania;

jest przekonany o ogromnym znaczeniu, z jednej strony poprawy w zakresie kształcenia kadry akademickiej na uniwersytetach, w ramach takich inicjatyw jak uczenie się przez całe życie, z drugiej zaś strony otwierana przez uniwersytety swoich podwoi dla przedsiębiorców i pracodawców, tak by mogli oni udzielać zaleceń

w zakresie treści nauczania oraz szkoleń, wiedzy i umiejętności, które powinni posiadać studenci;

10. podkreśla potrzebę zwiększenia możliwości w zakresie stymulowania dalszej adaptacji do zmieniającego się rynku pracy – co stanowi priorytet dla Unii Europejskiej, zwłaszcza w dobie obecnej recesji – w drodze kształcenia przez całe życie, w szczególności poprzez rozwój kursów kształcenia na odległość, specjalnie dostosowanych do nowych technologii oraz kursów dla osób powyżej 45 roku życia, które są bardziej narażone, w tym na ryzyko związane z wykluczeniem społecznym

;

11. uważa przekazywanie wiedzy w otwartym środowisku za szczególnie istotne; przyznaje, że istnieją różne instrumenty pozwalające na osiągnięcie tego celu, takie jak publikacje i seminaria, biura transferu technologii, współpraca regionalna, wsparcie dla podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą i poboczną działalność gospodarczą, prowadzenie wspólnych badań oraz mobilność naukowców;

wyraża jednakże przekonanie, że wymiar społeczny i ludzki takich relacji jest szczególnie istotny;

w związku z tym stanowczo popiera inicjatywy zmierzające do kształtowania bezpośredniej współpracy uczelni i przedsiębiorstw, w szczególności małych i średnich podmiotów gospodarczych;

12. podkreśla że poprawa w zakresie dialogu i współpracy pomiędzy uczelniami i przedsiębiorcami stworzy więcej możliwości dla obu stron w zakresie korzyści, nie tylko stymulujących rozwój gospodarczy, lecz również korzystnych w szerszym kontekście społecznym poprzez przyczynianie się do poprawy w zakresie społeczeństwa opartego na wiedzy;

13. z zadowoleniem przyjmuje wyrażoną przez Komisję Europejską chęć stworzenia przestrzeni w Internecie służącej dzieleniu się najlepszymi praktykami oraz propagowaniu ich i wskazuje na znaczenie wykorzystania nowych technologii do kształtowania bliższej współpracy pomiędzy uniwersytetami i środowiskiem przedsiębiorców;

14. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie wspólnej europejskiej sieci przedsiębiorców i centrów innowacji, obejmującej usługi świadczone obecnie przez sieć europejskich centrów informacji (EIC) oraz centra przekazu informacji (IRC);

15. uważa większą mobilność badaczy, zarówno w postaci krótkich jak i długich wyjazdów zagranicznych w ramach wymiany między uczelniami i przedsiębiorstwami, z uwzględnieniem zasady braku dyskryminacji, za konieczny warunek pozwalający na poprawę w zakresie transferu wiedzy;

w związku z tym wzywa państwa członkowskie i Komisję do szczegółowego przeglądu istniejących ram prawnych i finansowych oraz do likwidacji niepotrzebnych barier na drodze do mobilności, zwracając szczególną uwagę na uwzględnianie kwalifikacji akademickich oraz ograniczenie biurokracji;

wzywa uczelnie do wprowadzenia bardziej elastycznych i dwutorowych ścieżek kariery dla zatrudnianej kadry;

16. podkreśla, że korzyści płynące z poprawy dialogu i współpracy pomiędzy uniwersytetami a przedsiębiorstwami w tym kontekście będą miały takie samo znaczenie dla poprawy dialogu i współpracy pomiędzy uniwersytetami a instytucjami krajowymi, europejskimi i międzynarodowymi oraz organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, jak również poprawią współdziałanie uniwersytetów i samego społeczeństwa;

17. zachęca Komisję do stworzenia zachęt na rzecz rozwoju konkurencyjnego europejskiego rynku własności intelektualnej, który pozwoli uczelniom, publicznym organizacjom badawczym oraz małym i średnim przedsiębiorstwom na znalezienie partnerów i inwestorów w zakresie praw do własności intelektualnej (IPR), umiejętności i wiedzy;

wskazuje, że na większości uczelni istnieje potrzeba bardziej profesjonalnego zarządzania prawami własności intelektualnej;

18. podkreśla potrzebę przyspieszenia działań podejmowanych na rzecz promocji jednolitego patentu europejskiego, gwarantującego niedrogą, wydajną, skuteczną i wysokiej jakości ochronę prawną produktów i usług innowacyjnych, szczególnie w MŚP oraz spójny europejski system rozstrzygania sporów patentowych;

19. przyznaje, że zarówno w kształceniu jak i w badaniach należy przyjąć podejście wielopłaszczyznowe do wiedzy, a w związku z tym wyraża przekonanie, że zarówno uczelnie jak i przedsiębiorstwa mogłyby skorzystać na wspólnym rozwijaniu umiejętności multi- i interdyscyplinarnych i przedsiębiorczości, elastycznie dostosowując kierunki studiów oraz specjalności i specjalizacje do potrzeb gospodarki, w tym małych i średnich przedsiębiorstw;

podkreśla skuteczne inicjatywy takie jak staże dla studentów oraz pracowników, wykorzystanie przedsiębiorców jako wykładowców odwiedzających, dwutorowych kursów oraz połączonych zespołów pracowników;

20. podkreśla, że wspólny udział uczelni i przedsiębiorstw w partnerstwach prywatno-publicznych, takich jak europejskie platformy technologiczne, wspólne inicjatywy technologiczne i wspólnoty wiedzy i innowacji mogą wpłynąć na wykorzystanie wiedzy i pomóc UE sprostać głównym wyzwaniom, przed którymi staje;

w tym kontekście wskazuje na obowiązujące wytyczne odpowiedzialnego partnerstwa;

21. wzywa władze krajowe, regionalne i lokalne do dalszego badania i finansowania procesów, we współpracy z sektorem prywatnym, co poprawi współpracę uczelni i przedsiębiorstw oraz do usunięcia barier administracyjnych, które ją ograniczają;

wskazuje, że rozporządzenie dotyczące funduszy strukturalnych umożliwia finansowanie środków wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa zgodnie z systemem bonów na wiedzę stosowanym obecnie w szeregu państw członkowskich;

22. przyznając, że każda współpraca wymaga specjalnego podejścia oraz że istnieją różne rodzaje mechanizmów współpracy, wyraża przekonanie, że można korzystać z doświadczeń realizowanych z powodzeniem struktur, przykładów, prezentacji

i wzorców oraz że należy poprawić rozpowszechnianie przykładów dobrych praktyk

i przedsięwzięć zakończonych sukcesem oraz dostęp do nich;

szczególnie podkreśla potrzebę uwzględnienia dobrych praktyk wprowadzonych przez innowacyjne przedsiębiorstwa, jak również wiedzy w zakresie współpracy w procesie kształcenia doktorantów, pozyskanej w ramach szóstego programu ramowego;

23. wyraża przekonanie, że dla kształtowania głębszych relacji pomiędzy środowiskiem przedsiębiorców a środowiskiem badawczym i uniwersytetami, konieczne jest, by państwa członkowskie i Komisja ułatwiły zaangażowanie i współpracę fundacji, szpitali oraz prywatnych i publicznych szkół wyższych w proces kształcenia i promocję badań;

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

23.2.2010

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

48

0

3

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Jean-Pierre Audy, Zigmantas Balčytis, Zoltán Balczó, Ivo Belet, Bendt Bendtsen, Reinhard Bütikofer, Maria Da Graça Carvalho, Jorgo Chatzimarkakis, Giles Chichester, Pilar del Castillo Vera, Christian Ehler, Lena Ek, Ioan Enciu, Norbert Glante, Fiona Hall, Edit Herczog, Romana Jordan Cizelj, Arturs Krišjānis Kariņš, Lena Kolarska-Bobińska, Bogdan Kazimierz Marcinkiewicz, Marisa Matias, Judith A. Merkies, Angelika Niebler, Jaroslav Paška, Anni Podimata, Miloslav Ransdorf, Herbert Reul, Teresa Riera Madurell, Paul Rübig, Amalia Sartori, Francisco Sosa Wagner, Konrad Szymański, Britta Thomsen, Evžen Tošenovský, Ioannis A. Tsoukalas, Niki Tzavela, Vladimir Urutchev, Kathleen Van Brempt, Alejo Vidal-Quadras

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

António Fernando Correia De Campos, Ilda Figueiredo, Yannick Jadot, Oriol Junqueras Vies, Ivailo Kalfin, Silvana Koch-Mehrin, Bernd Lange, Alajos Mészáros, Tiziano Motti, Vladko Todorov Panayotov, Silvia-Adriana Ţicău, Hermann Winkler

WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI

Data przyjęcia

23.3.2010

 

 

 

Wynik głosowania końcowego

+:

–:

0:

29

1

0

Posłowie obecni podczas głosowania końcowego

Maria Badia i Cutchet, Malika Benarab-Attou, Lothar Bisky, Piotr Borys, Santiago Fisas Ayxela, Mary Honeyball, Cătălin Sorin Ivan, Petra Kammerevert, Morten Løkkegaard, Emma McClarkin, Marek Henryk Migalski, Katarína Neveďalová, Doris Pack, Chrysoula Paliadeli, Marie-Thérèse Sanchez-Schmid, Marietje Schaake, Pál Schmitt, Marco Scurria, Timo Soini, Emil Stoyanov, Hannu Takkula, László Tőkés, Marie-Christine Vergiat, Milan Zver

Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego

Ivo Belet, Luigi Berlinguer, Nadja Hirsch, Oriol Junqueras Vies, Iosif Matula, Georgios Papanikolaou, Mitro Repo, Róża Gräfin Von Thun Und Hohenstein