SPRAWOZDANIE w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 1192/69 w sprawie wspólnych zasad normalizujących rachunkowość przedsiębiorstw kolejowych

19.12.2013 - (COM(2013)0026 – C7‑0026/2013 – 2013/0013(COD)) - ***I

Komisja Transportu i Turystyki
Sprawozdawca: Jaromír Kohlíček

PROJEKT REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 1192/69 w sprawie wspólnych zasad normalizujących rachunkowość przedsiębiorstw kolejowych

(COM(2013)0026 – C7‑0026/2013 – 2013/0013(COD))

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–   uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi i Radzie (COM(2013)0026),

–   uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 91 i 109 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7‑0026/2013),

–   uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–   uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 11 czerwca 2013 r.[1],

–   uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 8 października 2013 r.[2],

–   uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki (A7-0472/2013),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzić znaczące zmiany do swojego wniosku lub zastąpić go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Poprawka  1 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 2
Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
(2) Na poziomie europejskim przyjęto szereg aktów prawnych, które otworzyły na konkurencję rynki kolejowych przewozów towarowych i międzynarodowych przewozów pasażerskich i ustanowiły, dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (wersja przekształcona), pewne podstawowe zasady, które stanowią m.in., że przedsiębiorstwa kolejowe muszą być zarządzane zgodnie z zasadami obowiązującymi przedsiębiorstwa działające na zasadach komercyjnych, że podmioty odpowiedzialne za alokację zdolności przepustowej i pobieranie opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej muszą być niezależne od podmiotów, które świadczą usługi kolejowe (rozdzielenie funkcji podstawowych), oraz że muszą one prowadzić oddzielną księgowość (aby zapobiec subsydiowaniu krzyżowemu), że wszystkie przedsiębiorstwa kolejowe koncesjonowane zgodnie z kryteriami UE powinny mieć dostęp do infrastruktury kolejowej na uczciwych i niedyskryminacyjnych warunkach oraz że zarządcy infrastruktury mogą korzystać z finansowania ze środków państwowych.	(2) Na poziomie europejskim przyjęto szereg aktów prawnych, które otworzyły na konkurencję rynki kolejowych przewozów towarowych i międzynarodowych przewozów pasażerskich i ustanowiły, dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (wersja przekształcona)3a, pewne podstawowe zasady, które stanowią m.in., że przedsiębiorstwa kolejowe muszą być zarządzane zgodnie z zasadami obowiązującymi przedsiębiorstwa działające na zasadach komercyjnych, że podmioty odpowiedzialne za alokację zdolności przepustowej i pobieranie opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej muszą być niezależne od podmiotów, które świadczą usługi kolejowe (rozdzielenie funkcji podstawowych), oraz że muszą one prowadzić oddzielną księgowość (aby zapobiec subsydiowaniu krzyżowemu), że wszystkie przedsiębiorstwa kolejowe koncesjonowane zgodnie z kryteriami UE powinny mieć dostęp do infrastruktury kolejowej na uczciwych i niedyskryminacyjnych warunkach oraz że zarządcy infrastruktury mogą korzystać z finansowania ze środków państwowych. Termin transpozycji dyrektywy 2012/34/UE do prawa krajowego upływa dnia 16 czerwca 2015 r.
	__________________
	3a Dz.U. L 343 z 14.12.2012, s. 32.
Poprawka  2 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – ustęp 1
Tekst proponowany przez Komisję	Poprawka
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.	Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie po dwóch latach od jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Uzasadnienie
Ten dwuletni termin umożliwi lepszą ocenę konsekwencji wprowadzenia przepisów dotyczących sektora kolejowego.

• [1]  Dz.U. C 327 z 12.11.2013, s. 122.
• [2]  Dz.U. C 356 z 5.12.2013, s. 92.

UZASADNIENIE

Wniosek Komisji

W ramach czwartego pakietu kolejowego Komisja zaproponowała uchylenie rozporządzenia Rady 1192/69 w sprawie wspólnych zasad normalizujących rachunkowość przedsiębiorstw kolejowych. Rozporządzenie to pozwala państwom członkowskim na rekompensowanie przedsiębiorstwom kolejowym ponoszonych przez nie obciążeń, których z różnych powodów nie muszą ponosić przedsiębiorstwa oferujące inny rodzaj transportu.

Te obowiązki mogą dotyczyć, przykładowo, wypłaty specjalnych świadczeń w razie wypadku przy pracy, które jest zobowiązane wypłacać przedsiębiorstwo kolejowe, zaś w przypadku innych rodzajów transportu są one wypłacane przez państwo, wypłaty świadczeń emerytalnych dla pracowników kolei, którzy zazwyczaj przechodzą na emeryturę wcześniej w przypadku niektórych uciążliwych rodzajów pracy, bądź regulowania kosztów przejazdów kolejowych. Rodzaje rekompensaty za wywiązywanie się z takich obowiązków są podzielone na 15 kategorii, które określają szczegółowy zakres i zasady obliczania wysokości rekompensat, zgodnie z treścią poszczególnych załączników do rozporządzenia 1192/69.

Rozporządzenie 1192/69 zostało przyjęte przed liberalizacją rynku kolejowego, kiedy to transport kolejowy w Europie rozwijał się głównie na poziomie krajowym, przy czym zintegrowane przedsiębiorstwa kolejowe jednocześnie świadczyły usługi kolejowe i zarządzały infrastrukturą kolejową. W tamtym czasie celem rozporządzenia było zapewnienie równych warunków konkurencji przedsiębiorstwom kolejowym i przedsiębiorstwom oferującym inny rodzaj transportu. Ponadto stosunki między rządami a przedsiębiorstwami kolejowymi w większości należącymi do skarbu państwa nie były jeszcze wówczas regulowane umową, a poza tym istniały o wiele bardziej bezpośrednie powiązania własnościowe między tymi dwoma podmiotami. Z racji pierwotnego zamysłu rozporządzenie zawiera wykaz wymienionych z nazwy przedsiębiorstw kolejowych dawniej należących do skarbu państwa. Wykaz ten był dostosowywany wraz z każdym kolejnym rozszerzeniem UE, po raz ostatni w 2007 r., i obecnie obejmuje 36 przedsiębiorstw.

Komisja stwierdza, że od 2007 r. państwa członkowskie, które skorzystały z przepisów tego rozporządzenia, to Belgia, Niemcy, Irlandia i Polska. Płatności dokonano jedynie w ramach 3 spośród 15 kategorii. Komisja uważa, że od czasu przyjęcia kilku pakietów kolejowych, które odmieniły sektor kolei, rozporządzenie nie jest już zgodne z obowiązującym obecnie otoczeniem prawnym i dyskryminuje przedsiębiorstwa kolejowe nieobecne w wykazie w porównaniu z tymi, które w nim figurują (i tym samym kwalifikują się do otrzymywania rekompensat).

Stanowisko sprawozdawcy

Omawiany wniosek ma na celu uchylenie rozporządzenia 1192/69, w związku z czym wykluczona jest zmiana brzmienia samego rozporządzenia. O ile wszystkie poprzednie pakiety kolejowe, zaproponowane przez Komisję Europejską, a następnie przyjęte i przetransponowane przez państwa członkowskie, miały za cel rozszerzenie praw i obowiązków na wszystkie nowe przedsiębiorstwa w sektorze kolei, a tym samym otwarcie rynku kolei, o tyle w obecnym wniosku Komisja proponuje rozwiązanie problemu potencjalnej dyskryminacji niektórych przedsiębiorstw kolejowych nie za pomocą odpowiedniego przekształcenia, jak to ma miejsce w przypadku innych tekstów legislacyjnych, lecz przez bezpośrednie zniesienie aktu, tj. poprzez uchylenie rozporządzenia.

Zatem przed prawodawcą są zasadniczo trzy warianty:

1. przystanie na zamysł Komisji i zatwierdzenie uchylenia;

2. odroczenie decyzji o uchyleniu i zwrócenie się do Komisji o zmianę obowiązującego rozporządzenia i dostosowanie go do obowiązujących ram prawnych po dokonaniu przez nią bardziej szczegółowej analizy;

3. odrzucenie uchylenia i utrzymanie rozporządzenia w mocy.

Sprawozdawca przychyla się ku wariantowi 2. Jego zdaniem, zanim zostanie podjęta decyzja o uchyleniu rozporządzenia, konieczne jest uprzednie dokonanie oceny skutków przepisów nowej dyrektywy 2012/34, która weszła w życie w listopadzie 2013 r., dla sektora kolei. Jest to bez wątpienia właściwe, skoro Komisja stwierdza, że obecne brzmienie rozporządzenia jest dyskryminujące, gdyż oferuje możliwość wypłaty rekompensat tylko 36 konkretnym przedsiębiorstwom. Jeśli wziąć pod uwagę liczbę wydanych licencji kolejowych, w UE istnieje ponad 1000 aktywnych przedsiębiorstw kolejowych. Utrzymanie niezmienionego rozporządzenia w mocy nie jest zatem odpowiednim wyjściem, gdyż umożliwi to wnioskowanie o takie rekompensaty (na podstawie przepisów krajowych i zgodnie z ramami prawnymi w zakresie systemów emerytalnych lub systemów ubezpieczeń) tylko ograniczonej liczbie przedsiębiorstw kolejowych.

To, co należałoby zrobić zamiast tego, to udostępnienie takich rekompensat wszystkim przedsiębiorstwom kolejowym. Większość przepisów dyrektywy 2012/34 powinna zostać przetransponowana do prawa krajowego do dnia 16 czerwca 2015 r., w tym m.in. obowiązek opracowania i należytego wykonania obowiązującej co najmniej przez 5 lat umowy dotyczącej inwestycji w infrastrukturę kolejową. Takie umowy nie weszły jeszcze w życie we wszystkich państwach członkowskich lub czas ich obowiązywania i warunki są inne niż w dyrektywie.

Bezpośrednie uchylenie rozporządzenia 1192/69 byłoby przedwczesne. W obecnym klimacie gospodarczym i w obliczu niedofinansowania systemów kolei w wielu państwach członkowskich konieczne może się okazać utrzymanie możliwości kompensowania przedsiębiorstwom kolejowym niektórych płatności, które są wymagane na mocy prawa krajowego i których nie muszą dokonywać przedsiębiorstwa oferujące inny rodzaj transportu. Aby skutki nowych przepisów mogły się stać widoczne, byłoby bardziej wskazane poczekać przez jakiś czas i dopiero wtedy należycie ocenić skutki nowo obowiązującego prawodawstwa.

Art. 15 dyrektywy 2012/34 nakłada na Komisję obowiązek składania co dwa lata sprawozdania z monitorowania dotyczącego stanu sektora kolei i stanu inwestycji wraz z ogólną oceną wdrożenia dyrektywy – dobrze by było, gdyby podobne sprawozdanie zostało przedstawione Radzie i Parlamentowi Europejskiemu po dwóch latach od upływu terminu transpozycji tej dyrektywy. Dzięki tej ocenie prawodawcy mogliby wówczas dysponować informacjami, czy w międzyczasie miały miejsce wypłaty rekompensat na podstawie rozporządzenia 1192/69.

Sprawozdawcę interesuje sytuacja w tych państwach członkowskich, gdzie systemy bezpieczeństwa socjalnego dla pracowników kolei oraz ich nabyte prawa do wcześniejszych emerytur nadal są finansowane z budżetów państw członkowskich na mocy przepisów prawa krajowego. Te przepisy prawa w pełni szanują niezależność przedsiębiorstw kolejowych, które funkcjonują już na zasadach komercyjnych, a także są spójne z postanowieniami art. 93 traktatu uznającymi specyfikę sektora transportu.

Dlatego też sprawozdawca proponuje:

1. odroczyć ostateczną decyzję o uchyleniu rozporządzenia 1192/69 do dnia 31 grudnia 2019 r.;

2. zwrócić się do Komisji o dokonanie oceny w formie sprawozdania, które będzie należało przedstawić najpóźniej do dnia 31 grudnia 2017 r., w związku z tym, że termin transpozycji dyrektywy 2012/34 do prawa krajowego upłynie dnia 16 czerwca 2015 r;

3. zwrócić się do Komisji, w zależności od wyników wdrożenia przetransponowanej dyrektywy 2012/34, do przedłożenia w razie potrzeby nowego wniosku ustawodawczego, który zagwarantuje wszystkim przedsiębiorstwom kolejowym takie same prawa, o jakich mowa obecnie w rozporządzeniu 1192/69, lub do potwierdzenia jego uchylenia.

Poprawki zaproponowane w niniejszym projekcie sprawozdania odzwierciedlają tę logikę.

PROCEDURA

Tytuł	Uchylenie rozporządzenia Rady (EWG) nr 1192/69 w sprawie wspólnych zasad normalizujących rachunkowość przedsiębiorstw kolejowych
Odsyłacze	COM(2013)0026 – C7-0026/2013 – 2013/0013(COD)
Data przedstawienia w PE	30.1.2013
Komisja przedmiotowo właściwa        Data ogłoszenia na posiedzeniu	TRAN 7.2.2013
Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii        Data ogłoszenia na posiedzeniu	ECON 7.2.2013	EMPL 7.2.2013
Opinia niewydana        Data decyzji	ECON 18.6.2013	EMPL 11.9.2013
Sprawozdawca(y)        Data powołania	Jaromír Kohlíček 4.3.2013
Rozpatrzenie w komisji	8.7.2013	14.10.2013
Data przyjęcia	17.12.2013
Wynik głosowania końcowego	+: –: 0:	37 4 2
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego	Inés Ayala Sender, Georges Bach, Erik Bánki, Izaskun Bilbao Barandica, Antonio Cancian, Michael Cramer, Joseph Cuschieri, Philippe De Backer, Luis de Grandes Pascual, Christine De Veyrac, Saïd El Khadraoui, Ismail Ertug, Carlo Fidanza, Knut Fleckenstein, Jacqueline Foster, Franco Frigo, Mathieu Grosch, Jim Higgins, Juozas Imbrasas, Dieter-Lebrecht Koch, Georgios Koumoutsakos, Werner Kuhn, Bogusław Liberadzki, Marian-Jean Marinescu, Mike Nattrass, Dominique Riquet, Petri Sarvamaa, Vilja Savisaar-Toomast, Olga Sehnalová, Brian Simpson, Giommaria Uggias, Peter van Dalen, Patricia van der Kammen, Roberts Zīle
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Phil Bennion, Jean-Jacob Bicep, Spyros Danellis, Zita Gurmai, Alfreds Rubiks, Geoffrey Van Orden, Sabine Wils, Karim Zéribi
Zastępca(y) (art. 187 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego	Mario Pirillo
Data złożenia	19.12.2013