Parlament Europejski,

–   uwzględniając art. 49 traktatu WE,

–   uwzględniając Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności, załączony do traktatu WE,

–   uwzględniając prawo precedensowe ustanowione przez Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich(1),

–   uwzględniając dyrektywę 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącą usług na rynku wewnętrznym(2) ("dyrektywa usługowa"),

–   uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/65/WE z dnia 11 grudnia 2007 r. zmieniającą dyrektywę Rady 89/552/EWG w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej(3) (dyrektywa w sprawie medialnych usług audiowizualnych),

–   uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/31/WE z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego ("dyrektywa o handlu elektronicznym")(4),

–   uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania brudnych pieniędzy i finansowania terrorystów(5),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 maja 2008 r. w sprawie białej księgi na temat sportu(6),

–   uwzględniając pytanie ustne, skierowane przez Komisję Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów do Komisji Europejskiej w dniu 16 października 2006 r., a dotyczące gier hazardowych i zakładów sportowych na rynku wewnętrznym (O-0118/2006), a także uwzględniając debatę przeprowadzoną następnie w łonie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów w dniu 14 listopada 2006 r. oraz odpowiedź udzieloną przez członka Komisji,

–   uwzględniając dokument informacyjny w sprawie hazardu online, koncentrujący się na kwestii uczciwości i kodeksie postępowania w zakresie gier hazardowych, przygotowany na potrzeby Parlamentu Europejskiego przez Europe Economics Research Ltd,

–   uwzględniając analizę usług w zakresie gier hazardowych na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej z 14 czerwca 2006 r., przygotowaną na potrzeby Komisji przez Szwajcarski Instytut Prawa Porównawczego (SICL),

–   uwzględniając art. 45 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A6-0064/2009),

A.   mając na uwadze, że obecnie hazard online, którego wartość wyrażona dochodami brutto z tytułu gier hazardowych w 2004 r. wyniosła 2–3 mld euro, stanowi ok. 5% wartości całego rynku hazardowego w UE, co odnotowano we wspomnianej wyżej analizie SICL, a szybki wzrost wydaje się nieunikniony,

B.   mając na uwadze, że przychody pochodzące z działalności hazardowej, na którą pozwolenie wydał rząd, stanowią zdecydowanie najważniejsze źródło dochodów organizacji sportowych w wielu państwach członkowskich,

C.   mając na uwadze, że działalność hazardowa, w tym hazard internetowy, od dawna jest ściśle regulowana we wszystkich państwach członkowskich w oparciu o zasadę pomocniczości w celu ochrony konsumentów przed uzależnieniem i oszustwami, zapobieżenia praniu brudnych pieniędzy i innym przestępstwom finansowym, jak również ustawionym grom, a także celem zachowania porządku publicznego; mając na uwadze, że Europejski Trybunał sprawiedliwości zgadza się na ograniczenia swobody przedsiębiorczości oraz swobody świadczenia usług w świetle takich celów związanych z interesem ogólnym, jeżeli są proporcjonalne i niedyskryminacyjne,

D.   mając na uwadze, że wszystkie państwa członkowskie wprowadziły różne ograniczenia w zależności od rodzaju usług hazardowych takich jak gry w kasynach, zakłady sportowe, loterie lub zakłady podczas wyścigów konnych; mając na uwadze, że większość państw członkowskich zakazuje prowadzenia gier w kasynach online, w tym również lokalnym operatorom, a znaczna liczba państw w taki sam sposób zakazuje działalności związanej z zawieraniem zakładów sportowych online i prowadzeniem loterii online,

E.   mając na uwadze, że działalność hazardową wyłączono z zakresu dyrektywy 2006/123/WE, dyrektywy 2007/65/WE oraz dyrektywy 2000/31/WE, a Parlament Europejski wyraził zaniepokojenie możliwością deregulacji działalności hazardowej w swojej ww. rezolucji na temat białej księgi dotyczącej sportu,

F.   mając na uwadze, że państwa członkowskie poddały swoje tradycyjne rynki usług hazardowych regulacji z myślą o ochronie konsumentów przed uzależnieniem, oszustwami, praniem brudnych pieniędzy i ustawianiem zakładów; mając na uwadze, że osiągnięcie tych celów politycznych jest trudniejsze w sektorze usług hazardowych online,

G.   mając na uwadze, że Komisja wszczęła postępowanie w sprawie naruszenia prawa wspólnotowego przeciwko państwom członkowskim w celu sprawdzenia, czy działania krajowe ograniczające transgraniczne świadczenie usług w zakresie hazardu online, zwłaszcza w zakresie zakładów sportowych, są zgodne z prawem wspólnotowym; mając na uwadze, że – co Komisja podkreśliła – postępowania te nie dotyczą kwestii istnienia monopoli lub loterii krajowych jako takich ani ogólnie nie mają wpływu na liberalizację rynków działalności hazardowej,

H.   mając na uwadze, że Trybunał Sprawiedliwości rozpatruje obecnie coraz więcej kwestii prejudycjalnych związanych z sprawami dotyczącymi hazardu, co wyraźnie ukazuje brak jasności w odniesieniu do wykładni i stosowania prawa wspólnotowego w zakresie hazardu,

I.   mając na uwadze, że w kontekście niniejszej rezolucji w sprawie hazardu internetowego uczciwość oznacza zobowiązanie do zapobiegania nie tylko oszustwom i przestępstwom, lecz również hazardowi problematycznemu i z udziałem osób niepełnoletnich poprzez przestrzeganie zasad ochrony konsumentów i prawa karnego, a także poprzez zobowiązanie do ochrony zawodów sportowych przed nadmiernymi wpływami podmiotów oferujących zakłady sportowe,

J.   mając na uwadze, że hazard online łączy w sobie kilka czynników ryzyka związanych z formami hazardu budzącymi wątpliwości, takich jak m.in. łatwy dostęp do gier hazardowych, dostępność różnych gier i mniejsza liczba ograniczeń natury społecznej(7),

K.   mając na uwadze, że działalność związana z zawieraniem zakładów sportowych i innymi grami online rozwinęła się szybko i w sposób niekontrolowany (zwłaszcza działalność transgraniczna w internecie), a wszechobecne ryzyko, że gra będzie ustawiona, a także zjawisko zawierania zakładów o wystąpienie określonych wydarzeń sportowych sprawiają, że sport jest szczególnie narażony na nielegalną działalność hazardową,

Przejrzysty sektor gwarantujący ochronę interesu publicznego oraz interesów konsumentów

1.   podkreśla, że zgodnie z zasadą pomocniczości i orzecznictwem precedensowym Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości państwa członkowskie mają prawo regulować i kontrolować rynki gier hazardowych zgodnie z ich tradycją i kulturą w celu ochrony konsumentów przed uzależnieniem, oszustwami, praniem brudnych pieniędzy i ustawianiem gier sportowych, a także z myślą o ochronie struktur uzyskiwania środków finansowych, powstałych w oparciu o kulturę uprawiania hazardu, które pozwalają finansować działalność sportową i inne cele społeczne w państwach członkowskich; podkreśla, że wszystkie inne zainteresowane strony również skorzystałyby na prawidłowo monitorowanym i regulowanym rynku gier hazardowych; podkreśla, że podmioty oferujące możliwość uprawiania hazardu online muszą przestrzegać przepisów prawnych państwa członkowskiego, w którym świadczą swoje usługi i w którym zamieszkuje konsument;

2.   podkreśla, że usługi hazardowe należy uważać za bardzo specyficzny rodzaj działalności gospodarczej, a to ze względu na aspekty społeczne i związane z porządkiem publicznym oraz z opieką zdrowotną, gdzie konkurencja nie doprowadzi do lepszej alokacji zasobów, co z kolei jest powodem, dla którego hazard wymaga wielowarstwowego podejścia; podkreśla, że podejście oparte jedynie na rynku wewnętrznym nie jest odpowiednie w tej jakże drażliwej sferze, oraz zwraca się do Komisji z prośbą o zwrócenie szczególnej uwagi na opinie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w odniesieniu do tej kwestii;

3.   popiera prace rozpoczęte w Radzie podczas prezydencji Francji, dotyczące kwestii związanych z hazardem online i hazardem tradycyjnym oraz z zawieraniem zakładów; wzywa Radę do kontynuowania oficjalnych dyskusji na temat potencjalnego rozwiązania politycznego w zakresie zdefiniowania i rozwiązania problemów wynikających z hazardu online i wzywa Komisję do wsparcia tego procesu i przeprowadzenia badań oraz złożenia odpowiednich wniosków uznanych przez Radę za pożądane w celu osiągnięcia wspólnych celów w dziedzinie hazardu internetowego;

4.   wzywa państwa członkowskie do ścisłej współpracy mającej na celu rozwiązanie problemów socjalnych i dotyczących porządku publicznego, wynikających z możliwości uprawiania hazardu online w kontekście transgranicznym, takich jak uzależnienie od hazardu oraz niezgodne z prawem wykorzystywanie danych osobowych lub informacji zawartych na kartach kredytowych; wzywa instytucje UE do ścisłej współpracy z państwami członkowskimi w zakresie walki ze wszelkimi niedozwolonymi lub nielegalnymi ofertami usług w dziedzinie hazardu online oraz do ochrony konsumenta i zapobiegania oszustwom; podkreśla potrzebę określenia wspólnego stanowiska w kwestii realizacji tych celów;

5.   podkreśla, że podmioty będące regulatorami i operatorami powinny ściśle współpracować z innymi zainteresowanymi stronami działającymi na obszarze hazardu online np. podmiotami oferującymi gry hazardowe, organami regulacyjnymi, organizacjami konsumentów, organizacjami sportowymi, stowarzyszeniami branżowymi i mediami, które wspólnie ponoszą odpowiedzialność za uczciwość hazardu online oraz informowanie konsumentów o ewentualnych negatywnych konsekwencjach gier hazardowych online;

Przeciwdziałanie oszustwom i innym formom przestępczości

6.   zauważa, że działalność przestępczą taką jak pranie brudnych pieniędzy i szarą strefę w gospodarce można kojarzyć z działalnością hazardową oraz obawiać się jej wpływu na uczciwość wydarzeń sportowych; zauważa, że zagrożenie dla uczciwości sportu i zawodów sportowych ma ogromny wpływ na zainteresowanie udziałem w tych wydarzeniach na szczeblu lokalnym, a to z kolei w sposób decydujący wpływa na zdrowie publiczne i integrację społeczną; uważa, że jeżeli sport jest postrzegany jako pole do manipulacji w celu uzyskania korzyści majątkowych przez graczy, działaczy lub inne podmioty, zamiast być grą opartą na wartościach i zasadach, podejmowaną ku radości kibiców, może to skutkować utratą zaufania publicznego;

7.   uważa, że rozprzestrzenianie się hazardu online zwiększa niebezpieczeństwo występowania nieuczciwych praktyk, takich jak oszustwa, ustawianie gier, nielegalne kartele hazardowe oraz pranie brudnych pieniędzy, ponieważ działalność w dziedzinie hazardu online można rozpocząć i zakończyć bardzo szybko, jak również w wyniku namnożenia się zagranicznych podmiotów oferujących tego typu usługi; wzywa Komisję, Europol oraz inne krajowe i międzynarodowe instytucje do prowadzenia dokładnego monitoringu w tej dziedzinie i informowania o jego wynikach;

8.   wyraża przekonanie, że ochrona uczciwego charakteru wydarzeń sportowych i zawodów wymaga współpracy między właścicielami praw sportowych, podmiotami oferującymi zakłady online i władzami publicznymi na szczeblu krajowym, unijnym i międzynarodowym;

9.   wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, aby organizatorzy zawodów sportowych, operatorzy oferujący zakłady i podmioty regulacyjne współpracowali ze sobą w celu podejmowania środków służących ograniczeniu zagrożeń wynikających z nielegalnego zawierania zakładów i ustawiania wyników wydarzeń sportowych, a także z myślą o wprowadzeniu praktycznych, uczciwych i trwałych ram regulacyjnych w celu ochrony uczciwości w sporcie;

10.   podkreśla, że zakłady sportowe stanowią formę komercyjnego wykorzystywania zawodów sportowych i zaleca państwom członkowskim ochronę zawodów sportowych przed nieuprawnionym komercyjnym wykorzystywaniem, zwłaszcza poprzez uznanie prawa organizatorów zawodów i poczynienie ustaleń zmierzających do zapewnienia sprawiedliwych zysków finansowych z korzyścią dla sportu zawodowego i amatorskiego na wszystkich szczeblach; wzywa Komisję do przeanalizowania możliwości nadania praw własności intelektualnej (pewnego rodzaju "prawa do wizerunku(8)") w odniesieniu do zawodów sportowych ich organizatorom;

Ochrona konsumentów przed doznaniem szkody

11.   jest zdania, że wszechobecne możliwości, jakie daje Internet w zakresie prywatnego oddawania się grom hazardowym online, których wyniki są udostępniane natychmiast, oraz możliwość grania o duże kwoty pieniędzy stwarza nowe zagrożenie w dziedzinie potencjalnego uzależnienia od hazardu; zauważa jednak, że pełny wpływ szczególnych form usług hazardowych oferowanych online na konsumentów nie jest jeszcze znany i powinien zostać zbadany bardziej drobiazgowo;

12.   zwraca uwagę na coraz większe zaniepokojenie w związku z możliwościami legalnego i nielegalnego dostępu ludzi młodych do gier hazardowych online oraz podkreśla potrzebę skuteczniejszego kontrolowania wieku i odebrania młodocianym graczom możliwości testowania bezpłatnych gier demonstracyjnych na stronach internetowych;

13.   zwraca uwagę, że w szczególności ludzie młodzi mogą mieć trudności z rozróżnieniem takich pojęć jak szczęście, los, szansa i prawdopodobieństwo; wzywa państwa członkowskie do wyodrębnienia kluczowych czynników ryzyka, które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo uzależnienia się jednostki (osoby młodej) od hazardu, a także do opracowania narzędzi umożliwiających eliminację tych czynników;

14.   jest zaniepokojony coraz większym przenikaniem się telewizji interaktywnej, usług telefonii komórkowej i stron internetowych w oferowaniu gier na odległość lub gier hazardowych online, skierowanych w szczególności do osób niepełnoletnich; uważa, że rozwój ten będzie źródłem nowych wyzwań związanych z kwestiami regulacyjnymi i dotyczącymi ochrony socjalnej;

15.   uważa, że hazard online może być źródłem zagrożeń dla konsumentów oraz że wobec tego państwa członkowskie mogą zgodnie z prawem ograniczać swobodę świadczenia usług w dziedzinie hazardu online w celu ochrony konsumentów;

16.   podkreśla, że rodzice są odpowiedzialni za to, aby osoby niepełnoletnie nie uprawiały hazardu, a nieletni nie popadali w uzależnienie od gier hazardowych;

17.   jednocześnie wzywa państwa członkowskie do przeznaczania odpowiednich środków finansowych na badania dotyczące problemów związanych z hazardem online, a także na zapobieganie im lub rozwiązywanie problemów już zaistniałych;

18.   uważa, że zyski z działalności hazardowej należy wykorzystywać z pożytkiem dla społeczeństwa, w tym również przeznaczać je na systematyczne finansowanie edukacji, zdrowia, sportu zawodowego i amatorskiego oraz kultury;

19.   popiera wysiłki zmierzające do opracowania standardów w dziedzinie hazardu online, obejmujących ograniczenia wiekowe, zakaz stosowania systemów kredytowych i systemów nagród w celu ochrony graczy najbardziej podatnych na negatywne skutki hazardu, informacje o ewentualnych skutkach hazardu, informacje o miejscach, w których można uzyskać pomoc w przypadku uzależnienia, zagrożenie uzależnieniem w przypadku niektórych gier itd.;

20.   wzywa wszystkie zainteresowane podmioty do podjęcia problemu izolacji społecznej, którego przyczyną jest uzależnienie od hazardu online;

21.   jest zdania, że samoregulacja w zakresie reklamy, promocji i dostarczania gier online nie jest wystarczająco skuteczna, wobec czego podkreśla potrzebę zarówno regulacji, jak i współpracy między branżą a władzami;

22.   wzywa państwa członkowskie do podjęcia współpracy na szczeblu UE w celu podjęcia środków wymierzonych przeciw wszelkim formom agresywnej reklamy lub agresywnego marketingu operatorów publicznych lub prywatnych, prowadzonych w zakresie hazardu online, w celu ochrony zwłaszcza graczy problematycznych i konsumentów najbardziej narażonych na negatywne skutki hazardu, takich jak dzieci i ludzie młodzi;

23.   proponuje przeanalizowanie możliwości wprowadzenia maksymalnej kwoty, jaką można by było przeznaczyć miesięcznie na usługi hazardowe, albo też zobowiązania operatorów oferujących usługi hazardowe online do sprzedawania w punktach detalicznych kart opłacanych z góry do wykorzystania na usługi hazardowe online;

Kodeks postępowania

24.   zauważa, że mimo to kodeks postępowania może stanowić pożyteczne dodatkowe narzędzie do osiągnięcia niektórych celów publicznych (i prywatnych) oraz do uwzględnienia rozwoju technologicznego lub zmian w preferencjach konsumentów czy też w strukturach rynkowych;

25.   podkreśla, że kodeks postępowania stanowi ostatecznie podejście wynikające z inicjatywy samej branży i mające charakter samoregulacyjny, wobec czego może być jedynie uzupełnieniem prawa, którego nie może zastąpić;

26.   podkreśla również, że skuteczność kodeksu postępowania w dużej mierze będzie zależeć od tego, czy uznają go krajowe organy regulacyjne i konsumenci oraz czy jego zapisy będą egzekwowane;

Monitoring i badania naukowe

27.   wzywa państwa członkowskie do dokumentowania rozmiaru i skali wzrostu ich rynków hazardu online, a także wyzwań związanych z tego rodzaju hazardem;

28.   wzywa Komisję do zainicjowania badań naukowych w dziedzinie hazardu online i zagrożenia uzależnieniem od hazardu, np. na temat wpływu reklamy na uzależnienie od hazardu, możliwości opracowania wspólnych europejskich zasad kategoryzacji gier w zależności od ich cech potencjalnie uzależniających oraz ewentualnych środków zapobiegawczych i zaradczych;

29.   wzywa Komisję do przeanalizowania zwłaszcza roli reklamy i marketingu (w tym również bezpłatnych gier demonstracyjnych online) w zakresie bezpośredniego lub implicytnego zachęcania osób niepełnoletnich do hazardu;

30.   wzywa Komisję, Europol i władze krajowe do gromadzenia i wspólnego wykorzystywania informacji na temat skali oszustw i innych czynów przestępczych w sektorze hazardu online, tzn. wśród podmiotów zaangażowanych w działalność tego sektora;

31.   wzywa Komisję do przestudiowania, w ścisłej współpracy z rządami krajowymi, gospodarczych i niegospodarczych skutków świadczenia transgranicznych usług w dziedzinie hazardu w odniesieniu do kwestii uczciwości, odpowiedzialności społecznej, ochrony konsumentów i opodatkowania;

32.   podkreśla znaczenie miejsca zamieszkania konsumenta dla państw członkowskich i ich możliwości skutecznej kontroli, ograniczania i nadzorowania usług hazardowych świadczonych na ich obszarze;

33.   wzywa Komisję i państwa członkowskie do wyjaśnienia kwestii miejsca opodatkowania działalności związanej z hazardem online;

o
o   o

34.   zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Schindler 1994 (C-275/92), Läärä 1999 (C-124/97), Zenatti 1999 (C-67/98), Anomar 2003 (C-6/01), Gambelli 2003 (C-243/01), Lindman 2003 (C-42/02), Placanica 2007 (C-338/04), Unibet 2007 (C- 432/05), UNIRE 2007 (C– 260/04). (2) Dz.U. L 376 z 27.12.2006, s. 36. (3) Dz.U. L 332 z 18.12.2007, s. 27. (4) Dz.U. L 178 z 17.7.2000, s. 1. (5) Dz.U. L 309 z 25.11.2005, s. 15. (6) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0198. (7) Opinia rzecznika generalnego Bota z dnia 14 października 2008 r. w sprawie C-42/07. Por. także wspomnianą wyżej analizę SICL, str. 1450. Profesor Gill Valentine, "Literature review of children and young people's gambling" (przegląd literatury na temat zachowań dzieci i młodzieży w odniesieniu do gier hazardowych, zlecony przez brytyjską komisję zajmującą się problematyką hazardu, UK Gambling Commission), wrzesień 2008. (8) Portretrecht.