Indeks 
 Poprzedni 
 Następny 
 Pełny tekst 
Procedura : 2010/0323(NLE)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury : A7-0427/2011

Teksty złożone :

A7-0427/2011

Debaty :

PV 14/12/2011 - 18
CRE 14/12/2011 - 18

Głosowanie :

PV 15/12/2011 - 9.8
Wyjaśnienia do głosowania

Teksty przyjęte :

P7_TA(2011)0586

Teksty przyjęte
PDF 417kWORD 95k
Czwartek, 15 grudnia 2011 r. - Strasburg
Umowa o partnerstwie i współpracy między WE a Uzbekistanem oraz dwustronny handel wyrobami włókienniczymi
P7_TA(2011)0586A7-0427/2011

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Protokołu do Umowy o partnerstwie i współpracy między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Uzbekistanu, z drugiej strony, zmieniającego umowę w celu rozszerzenia postanowień umowy na dwustronny handel wyrobami włókienniczymi, mając na uwadze wygaśnięcie dwustronnej umowy dotyczącej wyrobów włókienniczych (16384/2010 – C7-0097/2011 – 2010/0323(NLE))

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt decyzji Rady (16384/2010),

–  uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na podstawie art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) pkt (v) oraz art. 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C7–0097/2011),

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje z dnia 15 listopada 2007 r.(1), z dnia 26 października 2006 r.(2), z dnia 27 października 2005 r.(3) i z dnia 9 czerwca 2005 r.(4) w sprawie Uzbekistanu, z dnia 12 marca 1999 r. w sprawie umowy o partnerstwie i współpracy między UE i Uzbekistanem(5), z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zewnętrznego wymiaru polityki społecznej promującej standardy pracy, standardy socjalne i odpowiedzialność społeczną przedsiębiorstw europejskich(6), z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie praw człowieka oraz norm społecznych i środowiskowych w międzynarodowych umowach handlowych(7),

–  uwzględniając umowę między Europejską Wspólnotą Gospodarczą i Uzbekistanem w sprawie handlu wyrobami włókienniczymi(8) oraz decyzję Rady 2000/804/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie zawarcia umów dotyczących handlu wyrobami włókienniczymi z niektórymi państwami trzecimi (w tym z Uzbekistanem)(9),

–  uwzględniając umowę o partnerstwie i współpracy ustanawiającą partnerstwo między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z jednej strony oraz Republiką Uzbekistanu z drugiej strony(10), a w szczególności jej art. 16, który stanowi, że „niniejszy tytuł nie ma zastosowania do handlu wyrobami włókienniczymi objętymi rozdziałami 50-63 Nomenklatury Scalonej. Handel tymi produktami reguluje odrębna umowa parafowana w dniu 4 grudnia 1995 roku i stosowana tymczasowo od dnia 1 stycznia 1996 roku.”,

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Uzbekistanu z dnia 25 października 2010 r.(11), z dnia 27 października 2009 r.(12), 16 grudnia 2008 r.(13), 27 października 2008 r.(14), z dnia 13 października 2008 r.(15) i 29 kwietnia 2008 r.(16), w których podniesiono kwestie dotyczące praw człowieka, demokratyzacji i państwa prawa w Uzbekistanie,

–  uwzględniając uwagi końcowe Komitetu Praw Człowieka ONZ (z 2005 r.(17) i 2010 r.(18)), uwagi końcowe Komitetu Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych ONZ (z 2006 r.)(19), uwagi końcowe Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet (z 2010 r.)(20), uwagi końcowe Komitetu Praw Dziecka ONZ (z 2006 r.)(21) , sprawozdanie grupy roboczej ds. powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka w Uzbekistanie (z 2009 r.)(22), a także sprawozdanie Komitetu Konferencji Ogólnej MOP do Spraw Stosowania Konwencji i Zaleceń MOP (Komitet Standardów) (z 2010 r.(23)), sprawozdanie Komitetu Ekspertów MOP ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń dotyczące konwencji w sprawie najgorszych form pracy dzieci (z 2010 r.(24) i 2011 r.(25)) oraz sprawozdanie Komitetu Ekspertów MOP ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń dotyczące konwencji w sprawie zniesienia pracy przymusowej (z 2010 r.(26) i 2011 r.(27)), przy czym we wszystkich tych dokumentach wyraża się zaniepokojenie problemem ciągłego wykorzystywania pracy dzieci w Uzbekistanie,

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Upowszechnianie godnej pracy dla wszystkich: wkład Unii w realizację programu godnej pracy na świecie” (COM(2006)0249),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Większy nacisk na kwestię dzieci w działaniach zewnętrznych UE” (COM(2008)0055) oraz dokument roboczy służb Komisji Europejskiej w sprawie zwalczania pracy dzieci (SEC(2010)0037),

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie pracy dzieci z dnia 14 czerwca 2010 r. oraz wezwanie przez nią Komisji, aby „uwzględniając doświadczenia międzynarodowe i opinie odpowiednich organizacji międzynarodowych, przeanalizowała związek między najgorszymi formami pracy dzieci i handlem oraz przedstawiła przed końcem 2011 roku sprawozdanie w tej sprawie”(28),

–  uwzględniając konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy, w szczególności Konwencję dotyczącą najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia (nr 138) z 1973 r.(29) oraz Konwencję dotyczącą zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form pracy dzieci (nr 182) z 1999 r.(30), ratyfikowane przez Uzbekistan odpowiednio w latach 2009 i 2008, w następstwie których przyjęto w Uzbekistanie narodowy plan działania,

–  uwzględniając art. 15 rozporządzenia Rady (WE) nr 732/2008 z dnia 22 lipca 2008 r. wprowadzającego ogólny system preferencji taryfowych na okres od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2011 r.(31) (rozporządzenie w sprawie GSP), jak również art. 19 wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady wprowadzającego ogólny system preferencji taryfowych (COM(2011)0241),

–  uwzględniając apele rozmaitych organizacji pozarządowych(32) i związków zawodowych(33) nawołujące do zbadania kwestii preferencji taryfowych dla Uzbekistanu,

–  uwzględniając program orientacyjny dla Azji Środkowej w ramach instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju (DCI) na lata 2011-2013(34),

–  uwzględniając art. 81 ust. 3 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie wstępne Komisji Handlu Międzynarodowego oraz opinię Komisji Spraw Zagranicznych (A7-0427/2011),

A.  mając na uwadze, że umowa o partnerstwie i współpracy nie obejmuje wyrobów włókienniczych, a dotyczyło ich porozumienie dwustronne, które wygasło w 2005 r., powodując niepewność prawną dla eksporterów z UE, ponieważ Uzbekistan (niebędący członkiem WTO) może podwyższać cła importowe, podczas gdy UE stosuje do wszystkich krajów na świecie zasadę najwyższego uprzywilejowania (pod względem taryf),

B.  mając na uwadze, że protokół ma na celu objęcie wyrobów włókienniczych umową o partnerstwie i współpracy, dzięki czemu obie strony przyznają sobie status najwyższego uprzywilejowania, co położy kres niepewności prawnej dla unijnych eksporterów wyrobów włókienniczych,

C.  mając na uwadze, że uprzednio Unia usunęła tę niepewność prawną dla unijnych eksporterów wyrobów włókienniczych poprzez dokonanie zmian w umowach o partnerstwie i współpracy z różnymi krajami (np. z Azerbejdżanem w 2007 r. i Kazachstanem w 2008 r.),

D.  mając na uwadze, że art. 2 Umowy o partnerstwie i współpracy z Uzbekistanem stanowi, że „poszanowanie demokracji, zasad prawa międzynarodowego i praw człowieka określonych w szczególności w Karcie Narodów Zjednoczonych, Akcie końcowym z Helsinek i w Paryskiej Karcie Nowej Europy oraz zasad gospodarki rynkowej, w tym ogłoszonych w dokumentach Konferencji KBWE w Bonn, stanowi podstawę polityki wewnętrznej i zewnętrznej Stron oraz podstawowy element partnerstwa i niniejszej Umowy”.

E.  mając na uwadze, że Rada stwierdziła w dniu 25 października 2010 r., iż „pozostaje jednak poważnie zaniepokojona ogólną sytuacją w zakresie praw człowieka, demokratyzacji i praworządności w Uzbekistanie ”,

F.  mając na uwadze, że rząd Uzbekistanu podejmuje obecnie istotne kroki na drodze do osiągnięcia demokracji,

G.  mając na uwadze, że rząd Uzbekistanu postępuje wbrew wynikom posiedzenia ministerialnego Unia Europejska – Azja Środkowa, które odbyło się w dniu 7 kwietnia 2011 r. w Taszkiencie i na którym „strony przypomniały, że rozwój silnego społeczeństwa obywatelskiego stanowi integralną część rozwoju demokracji”;

H.  mając na uwadze, że Uzbekistan odziedziczył i utrzymywał w dużej mierze niezreformowany państwowy ustrój rolny, podczas gdy inne kraje w tym samym regionie, takie jak Kazachstan i w mniejszym stopniu Tadżykistan, modernizują swoje rolnictwo i rozwiązują wiele problemów(35); mając na uwadze, że rzeczywista reforma rolna, której towarzyszyć będzie mechanizacja, pozwoli znacznie ograniczyć zjawisko zmuszania dzieci do pracy i marnotrawienie wody oraz pozytywnie wpłynie na rentowność upraw;

I.  mając na uwadze, że uzbeccy rolnicy mogą być oficjalnie wolnymi podmiotami, ale dzierżawią ziemię i kupują nawozy od rządu oraz są zobowiązani do przestrzegania kwot ustalonych przez rząd, podczas gdy rząd kupuje od nich bawełnę po ustalonej cenie i zarabia znaczne kwoty ze sprzedaży tej bawełny na rynku światowym za dużo wyższą cenę,

J.  mając na uwadze, że prezydencja Rady przypomniała w oświadczeniu Unii wydanym na posiedzeniu Międzynarodowej Organizacji Pracy w czerwcu 2011 r. „dobrze udokumentowane zarzuty i szeroki konsensus wśród organów Narodów Zjednoczonych, UNICEF-u, reprezentatywnych organizacji pracodawców i pracowników oraz organizacji pozarządowych, zgodnie z którymi pomimo podjętych przez rząd Uzbekistanu prawnych zobowiązań do zlikwidowania przymusowej pracy dzieci w praktyce rok po roku szacunkowa liczba od 0,5 mln do 1,5 mln dzieci w wieku szkolnym jest nadal zmuszanych do udziału w niebezpiecznej pracy przy zbiorze bawełny nawet do trzech miesięcy każdego roku”,

K.  mając na uwadze, że szkoły są zamykane w okresie jesiennych zbiorów, co utrudnia edukację,

L.  mając na uwadze, że dzieciom, ich nauczycielom i rodzicom grozi kara za nieposłuszeństwo,

M.  mając na uwadze, że jak stwierdził rząd Uzbekistanu, „pomoc starszych dzieci w przedsiębiorstwie rodzinnym należy do tradycji”, a „zarzuty dotyczące powszechnej pracy przymusowej w rolnictwie są bezpodstawne”(36),

N.  mając na uwadze, że niezależni obserwatorzy międzynarodowi zebrali dowody potwierdzające, że praca przymusowa, a w szczególności praca przymusowa dzieci, jest praktyką stosowaną regularnie i w sposób zorganizowany, wiążącą się z wywieraniem nacisku na nauczycieli i rodziny przy udziale sił policyjnych i służb bezpieczeństwa;

O.  mając na uwadze, że jak dotąd rząd Uzbekistanu odmawia wstępu niezależnym misjom obserwacyjnym, których zadaniem byłoby naświetlenie faktów i zgromadzenie informacji na temat okresu trwania jesiennych zbiorów, warunków pracy i stanu zdrowia pracujących dzieci w wieku szkolnym, ich wieku oraz w odpowiednich przypadkach na temat kar grożących im za nieposłuszeństwo,

P.  mając na uwadze, że zdaniem Komisji wywóz tekstyliów i odzieży z UE do Uzbekistanu stanowi 0,05% unijnego wywozu tekstyliów i odzieży,

Q.  mając na uwadze, że Unia jest jednym z głównych importerów bawełny z Uzbekistanu, przy czym, jak się szacuje, przywóz ten waha się w ciągu ostatnich dziesięciu lat między 6 %(37) a 23 %(38) eksportu uzbeckiej bawełny,

R.  mając na uwadze, że w oparciu o zasady i cele działań zewnętrznych Unii ma ona moralny obowiązek wykorzystywania swej pozycji jako jednego z głównych partnerów handlowych i poważnego importera bawełny z Uzbekistanu w celu zaprzestania korzystania z przymusowej pracy dzieci w tym kraju; mając w związku z tym na uwadze, że protokołu nie można traktować jak czysto technicznego porozumienia, dopóki kwestie praw człowieka, takie jak przymusowa praca dzieci, podnoszone są właśnie w odniesieniu do zbioru bawełny,

S.  mając na uwadze, że uczciwy i otwarty handel międzynarodowy wymaga konkurencyjności na równych zasadach oraz że czynniki gospodarcze wpływające na ustalanie cen eksportowanych do Unii produktów nie mogą być zniekształcane praktykami niezgodnymi z podstawowymi zasadami poszanowania praw człowieka i praw dziecka;

T.  mając na uwadze, że wielu detalicznych sprzedawców tekstyliów, w tym europejskich, postanowiło nie kupować już bawełny z Uzbekistanu i o zobowiązaniu tym powiadomią wszystkich swoich dostawców(39),

U.  mając na uwadze, że Rada stwierdziła w swoich konkluzjach na temat pracy dzieci z dnia 14 czerwca 2010 r., iż jest w pełni świadoma roli i odpowiedzialności Unii w staraniach o  zaprzestanie pracy dzieci,

V.  mając na uwadze, że przewodniczący Komisji J. M. Barroso wezwał prezydenta Uzbekistanu Islama Karimowa, aby dopuścił do misji obserwacyjnej Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), która zajęłaby się problemem wszelkich jeszcze się utrzymujących praktyk związanych z pracą dzieci(40),

W.  mając na uwadze, że pomoc Unii dla Uzbekistanu w ramach strategii UE dotyczącej Azji Środkowej jak dotąd w niewielkim stopniu dotyczyła reformy rolnej,

X.  mając na uwadze, że Komisja również zdecydowanie nalega na misje obserwacyjne MOP jako na jedyny odpowiedni organ monitorujący w związku z dochodzeniem w sprawie czasowego wycofania preferencji taryfowych, przyjmuje propozycję Komisji dotyczącą rezygnacji z tego wymogu w związku z przeglądem rozporządzenia w sprawie GSP,

Y.  mając na uwadze, że w XXI w. woda jest ważnym zasobem i dlatego jej ochrona powinna być priorytetem; mając na uwadze, że z powodu niedostatecznych norm środowiskowych i mało skutecznej infrastruktury irygacyjnej produkcja bawełny w Uzbekistanie w latach 1990-2008 przyczyniła się do poważnego zmniejszenia powierzchni Jeziora Aralskiego;

1.  wzywa Radę i Komisję do uwzględnienia następujących zaleceń:

   (i) należy stanowczo potępić zmuszanie w Uzbekistanie dzieci do pracy;
   (ii) należy zdecydowanie poprzeć apel MOP, aby rząd Uzbekistanu przyjął trójstronną misję obserwacyjną wysokiego szczebla, która miałaby pełną swobodę przemieszczania się i szybki dostęp do wszystkich miejsc i zainteresowanych stron, także na pola bawełny, w celu oceny stanu realizacji konwencji MOP;
   (iii) należy podkreślić rolę międzynarodowych obserwatorów w dalszym monitorowaniu rozwoju sytuacji w zakresie przymusowej pracy w Uzbekistanie oraz w innych krajach w regionie;
   (iv) należy wezwać prezydenta Uzbekistanu Islama Karimowa, by dopuścił do misji obserwacyjnej MOP, która zajęłaby się kwestią pracy dzieci;
   (v) należy wezwać rząd Uzbekistanu do dopuszczenia do misji obserwacyjnej MOP i do zadbania o faktyczne prowadzenie - na poziomie krajowym, na poziomie wilajetów i na poziomie lokalnym - procesu likwidacji zjawiska zmuszania do pracy i wykorzystywania dzieci do pracy;
   (vi) należy przypomnieć władzom Uzbekistanu, że mimo iż konstytucja tego kraju zawiera przepisy dotyczące poszanowania praw człowieka oraz że Uzbekistan podpisał i ratyfikował większość konwencji ONZ dotyczących praw człowieka, praw obywatelskich i politycznych oraz praw dzieci, ten formalny zestaw aktów prawnych nadal musi zostać skutecznie wdrożony;
   (vii) należy przyczyniać się poprzez dialog polityczny i programy pomocowe do reform rynkowych w sektorze rolnym Uzbekistanu; należy zaproponować pomoc Unii w przemianach, by w konsekwencji doprowadzić do sprywatyzowania i liberalizacji sektora rolnego na wzór zmian obserwowanych w krajach ościennych Uzbekistanu;
   (viii) należy dopilnować, aby dążenie do położenia kresu praktyce zmuszania dzieci do pracy przy produkcji bawełny było jednym z priorytetów strategii UE dotyczącej praw człowieka prowadzonej przez delegację UE w Taszkiencie; podkreśla, że powinno to znaleźć odzwierciedlenie w polityce, monitorowaniu, sprawozdawczości, polityce kadrowej i pomocy finansowej;
   (ix) Komisja powinna zbadać i w miarę możliwości przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu wniosek legislacyjny w sprawie skutecznego mechanizmu śledzenia towarów wytwarzanych z wykorzystaniem pracy dzieci;
   (x) należy poprzeć apel Parlamentu do sprzedawców hurtowych i detalicznych sprzedawców bawełny, aby powstrzymywali się od kupowania bawełny produkowanej w Uzbekistanie z wykorzystaniem pracy dzieci oraz powiadamiali konsumentów i wszystkich swych dostawców o tym zobowiązaniu;
   (xi) jeżeli organy monitorujące MOP stwierdzą, że dochodzi do poważne i systematyczne naruszanie zobowiązań Uzbekistanu, Komisja powinna rozważyć wszcząć dochodzenie w sprawie czasowego wycofania preferencji taryfowych, jeśli spełnione zostaną wszystkie inne wymagania; podkreśla, że podejmując takie działania, Komisja jedynie egzekwuje przestrzeganie obowiązujących europejskich zasad ogólnego systemu preferencji, i podkreśla znaczenie konsekwentnego stosowania tych zasad;
   (xii) należy podkreślić znaczenie stosunków między Unią a Uzbekistanem, których podstawą jest umowa o partnerstwie i współpracy oraz zawarte w niej zasady demokratyczne i zasady dotyczące praw człowieka; należy też przypomnieć o zobowiązaniu Unii do dalszego zacieśniania stosunków dwustronnych z tym krajem, w tym w dziedzinie handlu oraz we wszystkich obszarach związanych z zasadami demokratycznymi, poszanowaniem praw człowieka i praw podstawowych oraz praworządności;
   (xiii) należy angażować się aktywnie w poprawę sytuacji obywateli Uzbekistanu pod względem praw społecznych, gospodarczych i praw człowieka przez propagowanie podejścia oddolnego, a także wspieranie organizacji społeczeństwa obywatelskiego i mediów w celu zapewnienia trwałego procesu demokratyzacji;
   (xiv) należy regularnie przekazywać Parlamentowi Europejskiemu istotne informacje o sytuacji w Uzbekistanie, w szczególności jeżeli chodzi o likwidację zjawiska zmuszania dzieci do pracy;

2.  stwierdza, że Parlament rozważy udzielenie zgody na podpisanie protokołu wyłącznie po umożliwieniu przez władze Uzbekistanu obserwatorom MOP nieskrępowanego i dokładnego monitorowania sytuacji oraz po potwierdzeniu przez nich, że wdrożono konkretne reformy, które przyniosły istotne wyniki w postaci rozpoczęcia procesu eliminowania zjawiska pracy przymusowej i pracy dzieci na poziomie krajowym, na poziomie wilajetów i na poziomie lokalnym;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do domagania się przeprowadzenia dalszych dyskusji z udziałem Komisji i Rady;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządowi i parlamentowi Uzbekistanu.

(1) Dz.U. C 282 E z 6.11.2008, s. 478.
(2) Dz.U. C 313 E z 20.12.2006, s. 466.
(3) Dz.U. C 272 E z 9.11.2006, s. 456.
(4) Dz.U. C 124 E z 25.5.2006, s. 422.
(5) Dz.U. C 175 E z 21.6.1999, s. 432.
(6) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0260.
(7) Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0434.
(8) Dz.U. L 123 z 17.5.1994, s. 745.
(9) Dz.U. L 326 z 22.12.2000, s. 63.
(10) Dz.U. L 229 z 31.8.1999, s. 3.
(11) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/117329.pdf
(12) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/gena/110783.pdf
(13) http://ec.europa.eu/sport/information-center/doc/timeline/european_council_12-12-2008_conclusions_en.pdf
(14) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/gena/110783.pdf
(15) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cmsUpload/103295.pdf
(16) http://www.eu2008.si/si/News_and_Documents/Council_Conclusions/April/0428_GAERC4.pdf
(17) Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka (UNHCHR), skrócona nazwa paktu: MPPOiP, Concluding observations of the Human Rights Committee: (Uwagi końcowe Komitetu Praw Człowieka: Uzbekistan. 26/04/2005. (CCPR/CO/83/UZB. (uwagi końcowe/ komentarze), http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/(Symbol)/CCPR.CO.83.UZB.En?Opendocument
(18) ONZ, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, powszechnie dostępny, CCPR/CO/3/UZB z 25 marca 2010 r., Concluding observations of the Human Rights Committee (Uwagi końcowe Komitetu Praw Człowieka), Uzbekistan (www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/docs/co/Uzbekistan98_AUV.doc))
(19) http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/%28Symbol%29/E.C.12.UZB.CO.1.En?Opendocument
(20) ONZ, Konwencja ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, CEDAW/C/UZB/CO/4, dostępność: powszechna, z dnia 5 lutego 2010 r., Concluding observations of the Committee on the Elimination of Discrimination against Women (Uwagi końcowe Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet), Uzbekistan, (http://www2.ohchr.org/english/bodies/cedaw/docs/co/CEDAW-C-UZB-CO-4.pdf)
(21) Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCRH), Komitet Praw Dziecka, Concluding observations (Uwagi końcowe): Uzbekistan. 02/06/2006. (CRC/C/UZB/CO/2.), (http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/(Symbol)/CRC.C.UZB.CO.2.En?Opendocument)
(22) http://lib.ohchr.org/HRBodies/UPR/Documents/Session3/UZ/A_HRC_10_82_Add1_Uzbekistan_E.pdf
(23) Międzynarodowa Organizacja Pracy, sprawozdanie za 2010 r. Komitetu Konferencji Ogólnej MOP do Spraw Stosowania Konwencji i Zaleceń MOP (Komitet Standardów), sesja dziewięćdziesiąta dziewiąta, Genewa, 2010 r.,(http://www.ilo.org/global/standards/applying-and-promoting-international-labour-standards/conference-committee-on-the-application-of-standards/lang--en/index.htm)
(24) Międzynarodowa Konferencja Pracy, sesja dziewięćdziesiąta dziewiąta, 2010 r., sprawozdanie Komitetu Ekspertów ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń, (http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/meetingdocument/wcms_123424.pdf)
(25) Międzynarodowa Konferencja Pracy, sesja setna, 2011 r., sprawozdanie Komitetu Ekspertów ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń (ILC. 100/III/1A), (http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/meetingdocument/wcms_151556.pdf)
(26) http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/meetingdocument/wcms_123424.pdf
(27) http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/meetingdocument/wcms_151556.pdf
(28) Rada Unii Europejskiej, konkluzje Rady w sprawie pracy dzieci, 3023. posiedzenie Rady do Spraw Zagranicznych, Luksemburg, 14 czerwca 2010 r., (http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/115180.pdf)
(29) Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, Konwencja dotycząca najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia (uwaga: data wejścia w życie: 19.06.1976) konwencja: C138, Genewa 26.06.1973, (http://www.ilo.org/ilolex/cgi-lex/convde.pl?C138)
(30) Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, Konwencja C182 w sprawie najgorszych form pracy dzieci, 1999, Genewa 17.06.1999, (http://www.ilo.org/ilolex/cgi-lex/convde.pl?C182)
(31) Dz.U. L 211 z 6.8.2008, s. 1
(32) Business Social Compliance Initiative, C.W.F Children Worldwide Fashion, Anti-Slavery International, Uzbek-German Forum for Human Rights and Ethical Trading Initiative (Inicjatywa na Rzecz Przestrzegania Kwestii Społecznych przez Przedsiębiorstwa, organizacje C.W.F. Children Worldwide Fashion i Anti-Slavery International, Inicjatywa Uzbecko-Niemieckiego Forum na rzecz Praw Człowieka i Etycznego Handlu)
(33) ITUC-ETUC
(34) Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Stosunków Zewnętrznych, Dyrekcja ds. Europy Wschodniej, Zakaukazie, Republiki Środkowoazjatyckie, program orientacyjny DCI na lata 2011-2013, s. 54, (http://www.eeas.europa.eu/central_asia/docs/2010_ca_mtr_en.pdf)
(35) Co się zmieniło? Szkoła Studiów Orientalnych i Afrykanistycznych, Uniwersytet Londyński, listopad 2010 r., (http://www.soas.ac.uk/cccac/centres-publications/file64329.pdf)
(36) Sprawozdanie za rok 2011 r. Komitetu Ekspertów MOP ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń, s. 429, (http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/meetingdocument/wcms_151556.pdf)
(37) Źródło: Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Handlu.
(38) http://unctad.org/infocomm/francais/coton/marche.htm.
(39) International Labor Rights Forum, (Międzynarodowe Forum Prawa Pracy) http://www.laborrights.org/stop-child-forced-labor/cotton-campaign/company-response-to-forced-child-labor-in-uzbek-cotton)
(40) Oświadczenie przewodniczącego Komisji Europejskiej José Manuela Barroso po spotkaniu z prezydentem Uzbekistanu Islamem Karimowem (http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/11/40&type=HTML)

Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności