Het Europees Parlement,

–  gezien het Verdrag betreffende de Europese Unie, met name de preambule en de artikelen 3 en 6 daarvan,

–  gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, met name de artikelen 6, 9, 151, 153, 156 en 168 daarvan,

–  gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, met name de artikelen 1, 3, 6, 31, 37 en 35 daarvan,

–  gezien de resolutie over asbest van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) van 1 juni 2006,

–  gezien de IAO-Conventie van 16 juni 1989 over de veiligheid bij het gebruik van asbest,

–  gezien de verklaringen van de Wereldgezondheidsorganisatie over asbest,

–  gezien de verklaring over de bescherming van werknemers van de Asbestconferentie in Dresden (2003),

–  gezien de resolutie van de Raad van 29 juni 1978 betreffende een actieprogramma van de Europese Gemeenschappen inzake de veiligheid en de gezondheid op het werk, in het bijzonder paragraaf 4 daarvan(1),

–  gezien Richtlijn 89/391/EEG van de Raad van 12 juni 1989 betreffende de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op het werk (kaderrichtlijn)(2),

–  gezien Richtlijn 92/57/EEG van de Raad van 24 juni 1992 betreffende de minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid voor tijdelijke en mobiele bouwplaatsen(3),

–  gezien Richtlijn 2009/148/EG van het Europees Parlement en de Raad van 30 november 2009 betreffende de bescherming van werknemers tegen de risico's van blootstelling aan asbest op het werk(4),

–  gezien aanbeveling 90/326/EEC van de Commissie aan de lidstaten van 22 mei 1990 betreffende de goedkeuring van een Europese lijst van beroepsziekten(5),

–  gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Verbetering van de arbeidskwaliteit en -productiviteit: communautaire strategie 2007-2012 voor de gezondheid en veiligheid op het werk” (COM(2007)0062),

–  gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie van 24 april 2011 getiteld „Tussentijdse evaluatie van de Europese strategie 2007-2012 voor de gezondheid en veiligheid op het werk” (SEC(2011)0547),

–  gezien zijn resolutie van 15 januari 2008 over de communautaire strategie 2007-2012 voor gezondheid en veiligheid op het werk(6),

–  gezien zijn resolutie van 7 mei 2009 over de ontwerpverordening van de Commissie tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH) betreffende bijlage XVII(7),

–  gezien zijn resolutie van 15 december 2011 over de tussentijdse evaluatie van de Europese strategie 2007-2012 voor de gezondheid en veiligheid op het werk(8),

–  gezien het rapport van het Comité van hoge functionarissen van de arbeidsinspectie (CHFA) over de Europese asbestcampagne (2006),

–  gezien het rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie Ziektepreventie door een gezonde omgeving: te ondernemen stappen ten aanzien van chemische stoffen waaraan grote risico's verbonden zijn voor de volksgezondheid(9),

–  gezien Monograph 100C van het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) getiteld „Arsenicum, Metalen, Vezels, en Stof: Een overzicht van carcinogene stoffen voor de mens” (2012)(10),

–  gezien de verklaring „Mondiaal asbestverbod en de uitbanning van aan asbest gerelateerde ziekten” van de Internationale Commissie voor gezondheid op het werk (ICOH)(11),

–  gezien de informatienota's van de Commissie betreffende beroepsziekten - Diagnosehandleiding (2009)(12),

–  gezien het Eurogip onderzoeksverslag 24/E (april 2006) getiteld „asbestgerelateerde beroepsziekten in Europa: Erkenning - Cijfers - Specifieke instrumenten”(13),

–  gezien het Eurogip rapport 08-E (augustus 2004) getiteld „Kosten en financiering van beroepsziekten in Europa”(14),

–  gezien artikel 48 van zijn Reglement,

–  gezien het verslag van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken en het advies van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid (A7-0025/2013),

A.  overwegende dat alle soorten asbest gevaarlijk zijn, de aan deze materie verbonden risico's zijn aangetoond en hiervoor regelingen zijn getroffen; overwegende dat de meest schadelijke gevolgen voor de gezondheid van het inademen van asbestvezels tientallen jaren na blootstelling optreden;

B.  overwegende dat reeds in 1977 een door de Europese Commissie aangestelde groep deskundigen het volgende concludeerde: „Er is geen theoretisch bewijs voor een blootstellingsgrens beneden welke kankers niet voorkomen. Een veilige blootstellingslimiet voor asbest is tot op heden niet vastgesteld”; overwegende dat alle relevante wetenschappelijke adviesorganen zich in de loop der jaren bij dit standpunt hebben aangesloten; overwegende dat het door rechtbanken algemeen aanvaard wordt dat er voor asbest geen blootstellingsgrens bekend is beneden welke er geen risico bestaat;

C.  overwegende dat Richtlijn 1999/77/EG stelt dat „er nog geen drempelwaarde voor blootstelling is bepaald beneden welke chrysotiel niet carcinogeen is” en dat „de menselijke gezondheid doeltreffend kan worden beschermd door een verbod van het gebruik van chrysotielasbestvezels en producten die deze bevatten”;

D.  overwegende dat er een verhoogde kans op kanker is waargenomen onder bevolkingsgroepen die blootgesteld zijn geweest aan zeer kleine hoeveelheden asbestvezels, inclusief chrysotielvezels;

E.  overwegende dat de opslag van asbestafval op stortplaatsen niet de veiligste methode lijkt te zijn om definitief een einde te maken aan het vrijkomen van asbestvezels in het milieu (in het bijzonder in de lucht en in het grondwater) en dat het derhalve sterk de voorkeur verdient te kiezen voor installaties die het asbest inert maken;

F.  overwegende dat de aanleg van stortplaatsen voor asbesthoudend afval slechts een tijdelijke oplossing is voor het probleem, dat zo aan de toekomstige generaties wordt overgelaten, aangezien asbestvezels haast niet vergaan met de tijd;

G.  overwegende dat ondanks het verbod op het gebruik van asbest het nog steeds wordt aangetroffen in tal van schepen, treinen, bunkers, tunnels, galerijen, publieke en particuliere waterleidingen en met name gebouwen, waaronder tal van openbare gebouwen;

H.  overwegende dat het ondanks dit verbod met de huidige markttoezichtstructuren niet mogelijk is te waarborgen dat er geen asbest op de Europese markt wordt geïmporteerd;

I.  overwegende dat tal van lidstaten sloop-, bouw- en onderhoudspersoneel en andere werknemers die zich met de verwijdering van asbesthoudende materialen bezighouden, dienovereenkomstig hebben geschoold;

J.  overwegende dat tal van werknemers bij hun beroepswerkzaamheden aan asbest worden blootgesteld, in het bijzonder in de onderhouds- en decontaminatiesectoren;

K.  overwegende dat het doel moet zijn banen en arbeidsruimten te creëren die bevorderlijk zijn voor de gezondheid en het welzijn van de individuele mens en dus voor de vooruitgang, via het werk, van heel de samenleving;

L.  overwegende dat problemen die verband houden met een gebrekkige gezondheid en veiligheid op het werk niet alleen een menselijke dimensie hebben, maar ook negatieve gevolgen met zich meebrengen voor de economie; meer in het bijzonder zijn aan gezondheid en veiligheid op het werk gerelateerde problemen een belemmering voor de groei en het concurrentievermogen en doen ze daarnaast de kosten van de socialezekerheidsstelsels de pan uitrijzen;

M.  overwegende dat in tal van lidstaten waar al lang een asbestverbod geldt, jonge werknemers en bouwvakkers bij sanerings- of sloopwerkzaamheden het mogelijk in gebouwen aanwezige asbest niet herkennen;

N.  overwegende dat veel asbesthoudende materialen reeds zijn verwijderd, omhuld of ingekapseld en tal van eigenaren van bedrijven en gebouwen over zeer gedetailleerde documenten beschikken betreffende de plekken waar asbest is verwijderd;

O.  overwegende dat de verwijdering van asbesthoudende materialen uit gebouwen, met name in de economisch minder ontwikkelde lidstaten en in landelijke gebieden, de eigenaars van de gebouwen financieel belast en daarom ook in de toekomst actief moet worden ondersteund op nationaal en EU-niveau;

P.  overwegende dat asbesthoudende materialen normaliter een levensduur van 30 tot 50 jaar hebben; overwegende dat dit zal leiden tot een stijging van de betrokken sanerings- en bouwprojecten en daarmede tot een stijging van het aantal aan asbest blootgestelde werknemers;

Q.  overwegende dat het succes van de asbestregelgeving in de lidstaten door de gebrekkige kennis van de bestaande asbesthoudende materialen beperkt is, alsook door de gebrekkige beroepsopleiding en kwalificaties van in bouw en onderhoud werkzaam personeel, met inbegrip van bouwvakkers die slechts af en toe met asbest werken;

R.  overwegende dat er op het lokale niveau onvoldoende expertise beschikbaar is en er ernstige tekortkomingen zijn bij het uitvoeren van preventie-, toezichts- en wetshandhavingstaken, die vaak te versnipperd plaatsvinden;

S.  overwegende dat asbesthoudende materialen zich vaak op verborgen en/of onbekende plekken bevinden en de bekendheid van deze plekken mettertijd sterk afneemt;

T.  overwegende dat een verplichte controle van gebouwen, schepen, treinen, machines, bunkers, tunnels, galerijen, publieke en particuliere waterleidingen en stortplaatsen op asbest een solide en gedegen basis voor nationale, regionale en Europese asbestverwijderingsprogramma's zou vormen;

U.  overwegende dat de Europese Unie weliswaar een ambitieus energie-efficiëntiebeleid heeft ontwikkeld en dat met de herziene energie-efficiëntierichtlijn in elke lidstaat een langetermijnstrategie voor het renoveren van gebouwen zal worden ingevoerd, doch dat deze strategie niet gepaard gaat met asbestverwijderingsstrategieën;

V.  overwegende dat twijfels over de aanwezigheid, de inkapseling of de verwijdering van asbest in specifieke gebouwen tot conflicten tussen werkgevers en werknemers kunnen leiden; voorts overwegende dat voorafgaande kennis van de aanwezigheid van asbest tot veel veiligere arbeidsomstandigheden, met name bij renovatiewerkzaamheden, zal leiden;

W.  overwegende dat, in overeenstemming met Richtlijn 92/57/EEG(15), in gevaarlijke situaties werkkleding en eigen kleding en persoonlijke eigendommen afzonderlijk dienen te kunnen worden bewaard;

X.  overwegende dat het inkapselen of omhullen van asbesthoudende materialen alleen mag worden toegestaan als de materialen naar behoren van waarschuwingstekens zijn voorzien;

Y.  overwegende dat in drie lidstaten asbestvezels in elektrolysecellen nog steeds zijn toegestaan, terwijl er alternatieve technieken bestaan die in andere landen met succes worden toegepast;

Z.  overwegende dat er tussen de systemen van de lidstaten voor wat betreft de erkenning van aan asbest gerelateerde beroepsziekten nog steeds onaanvaardbaar grote verschillen bestaan;

AA.  overwegende dat het lage niveau van aangifte van aan asbest gerelateerde ziekten een van de grootste obstakels voor de behandeling van slachtoffers is;

AB.  overwegende dat de nationale programma's voor de gezondheidsbewaking van aan asbest blootgestelde werknemers in de Europese Unie sterk verschillen, met name voor wat betreft het medisch toezicht na pensionering;

AC.  overwegende dat blootstelling aan asbest een bedreiging voor de bevolking in het algemeen vormt en in een algemeen erkende mate ziekten veroorzaakt(16);

AD.  overwegende dat het aantal aan asbest gerelateerde ziekten in de EU volgens schattingen van de Wereldgezondheidsorganisatie 20.000 tot 30.000 gevallen per jaar bedraagt en dat hiermee het hoogtepunt nog niet is bereikt;

AE.  overwegende dat slachtoffers door de zeer lange incubatietijd en de gebrekkige kennis van medisch personeel vaak geen tijdige en adequate hulp van zorgverleners krijgen;

AF.  overwegende dat Polen de enige lidstaat is die een actieplan voor een asbestvrij land heeft aangenomen;

AG.  overwegende dat de controles van de arbeidsinspecties in tal van lidstaten worden gereduceerd en dat de tendens naar deregulering de aan asbest verbonden gevaren vergroot;

AH.  overwegende dat tal van bouwvakkers en gebruikers van gebouwen onbeschermd aan hoge niveaus van asbest blijven blootgesteld;

AI.  overwegende dat er ondanks het verbod nog miljoenen tonnen asbest in gebouwen aanwezig zijn en dat er geen register bestaat van de plaatsen waar het asbest zich bevindt en van de hoeveelheden asbest die nog moeten worden verwijderd;

AJ.  overwegende dat er bij elk nieuw wetgevingsvoorstel rekening moet worden gehouden met de bestaande wetgeving op nationaal en Europees niveau en dat er als voorbereiding op nieuwe wetgeving een gedetailleerde studie moet worden gemaakt van de mogelijke gevolgen ervan alsook een analyse van de kosten en de baten;

Opsporing en registratie van asbest

1.  roept de EU ertoe op overeenkomstig artikel 11 van Richtlijn 2009/148/EG een model voor de opsporing en registratie van asbest te ontwikkelen, toe te passen en te ondersteunen, en de eigenaars van openbare of bedrijfsgebouwen ertoe te verplichten:

Waarborging van kwalificaties en scholing

15.  verzoekt de Commissie samen met de lidstaten een werkgroep op te richten voor de ontwikkeling van minimale asbestspecifieke kwalificaties voor bouwkundig ingenieurs, architecten en werknemers van geregistreerde asbestverwijderingsbedrijven en asbestspecifieke kwalificaties vast te stellen voor de scholing van andere werknemers die mogelijkerwijs aan asbest worden blootgesteld, zoals werknemers in de scheepsbouwsector of landbouwers, waarbij in het bijzonder de aandacht moet uitgaan naar mensen die bij asbestverwijdering in het veld een leidinggevende functie vervullen door ervoor te zorgen dat zij beter opgeleid worden en beter beschermingsmateriaal krijgen en dat hun activiteiten beter worden gecontroleerd door de verantwoordelijke autoriteiten van de lidstaten;

16.  dringt erop aan dat de EU conform artikel 14, lid 1, van Richtlijn 2009/148/EG, samen met de sociale partners en andere belanghebbenden, programma's en bewustmakingsactiviteiten ontwikkelt met betrekking tot asbestgerelateerde risico's en tot de noodzaak van een passende opleiding voor alle medewerkers die wellicht met asbesthoudende materialen te maken krijgen, en dat zij betere informatie verstrekt over de bestaande asbestwetgeving en praktische richtsnoeren geeft over de manieren waarop hieraan kan worden voldaan;

17.  benadrukt dat de opleiding van al degenen (werkgevers, toezichthouders en werknemers) die betrokken zijn bij werkzaamheden waar asbest aan te pas komt (of kan komen), het volgende moet omvatten: de eigenschappen van asbest en de invloed van asbest op de gezondheid, met inbegrip van het synergetische effect van roken; de soorten materialen of producten die mogelijk asbest bevatten en waar zij waarschijnlijk voorkomen; de vraag hoe de toestand van de materialen of producten van invloed kan zijn op het gemak waarmee de vezels loskomen; en hoe moet worden gereageerd wanneer er materiaal wordt aangetroffen waarvan wordt vermoed dat het asbest bevat;

18.  verzoekt de Commissie om in samenwerking met de lidstaten een specifieke richtlijn voor te stellen waarin minimumvereisten worden voorgesteld voor de beroepsopleiding van in bouw en onderhoud werkzaam personeel, met inbegrip van leidinggevend personeel en bouwvakkers die af en toe met asbest werken, alsook van personeel op stortplaatsen voor asbesthoudend afval en in centra die gespecialiseerd zijn in de behandeling, de veilige verwijdering en de afvoer van asbesthoudend afval, om samen te werken met en ondersteuning te verlenen aan de sociale partners en andere belanghebbenden met het oog op een effectievere toepassing van artikel 14, lid 2, van Richtlijn 2009/148/EG door betere bewustmaking omtrent de noodzaak van een adequate opleiding en om de nodige informatie en benodigdheden te verschaffen om daarin te voorzien; deze opleiding moet met regelmatige tussenpozen gratis aan de werknemers worden verstrekt;

19.  verzoekt de Europese Unie er via het Comité van hoge functionarissen van de arbeidsinspectie (CHFA) en de nationale arbeidsinspecties zorg voor te dragen dat arbeidsinspecteurs scholing in asbesthoudende materialen krijgen en dat arbeidsinspecteurs die in het veld werken een adequate beschermingsuitrusting krijgen;

20.  roept de lidstaten op ervoor te zorgen dat bedrijfsartsen de noodzakelijke scholing krijgen opdat zij op de hoogte zijn van de laatste stand van zaken wat asbest betreft en de werknemers die zij onder hun hoede hebben van de noodzakelijke informatie kunnen voorzien;

Uitwerking van asbestverwijderingsprogramma's

21.  verzoekt de Europese Unie met de sociale partners en andere belanghebbenden samen te werken op Europees, nationaal en regionaal niveau om actieplannen voor asbestbeheer en -verwijdering te ontwikkelen en gezamenlijk toe te passen; deze actieplannen moeten de volgende elementen omvatten: wetgevingsvoorstellen; scholing en voorlichting; scholing van werknemers in de publieke sector; nationale en internationale scholing; programma's om de verwijdering van asbest te financieren; bewustmakingsacties in verband met asbestverwijdering en de verwijdering van asbesthoudende producten uit o.a. gebouwen, openbare voorzieningen en locaties waar vroeger asbestfabrieken hebben gestaan; het schoonmaken van bedrijfsterreinen en de aanleg van installaties voor de vernietiging van asbest en asbesthoudende afvalstoffen; controle op de effectiviteit van de bestaande wettelijke voorschriften; beoordeling van de blootstelling van gevaar lopend personeel; en bescherming van de gezondheid;

22.  verzoekt de lidstaten zich ervoor te beijveren dat asbest zo snel mogelijk uitgefaseerd wordt;

23.  benadrukt de noodzaak tot ontwikkeling van veilige werkprocedures, met inbegrip van het correcte gebruik van persoonlijke beschermingsuitrusting voor werknemers die mogelijkerwijs in de nabijheid van asbesthoudende materialen werken;

24.  verzoekt de Commissie een onderzoek in te stellen met het oog op de herziening van de bestaande grenswaarde voor asbestvezels; een eventuele verlaging van de desbetreffende waarde en de reëel vast te stellen waarde moeten zijn gebaseerd op degelijk wetenschappelijk bewijsmateriaal;

25.  dringt er bij de Europese Unie op aan om de PCOM-methode (optische fasecontrastmicroscopie) te vervangen door de ATEM-methode (accuracy of transmission electron microscopy), die accurater is en beter in staat om kleine deeltjes op te sporen;

26.  verzoekt de Europese Unie op basis van de door de Wereldgezondheidsorganisatie uiteengezette beginselen een routekaart voor een asbestvrije werkplek en een asbestvrij milieu uit te werken(17);

27.  verzoekt de Europese Unie met klem er via CHFA en de nationale arbeidsinspecties zorg voor te dragen dat de EU-asbestverordeningen en de nationale asbestregelgevingen volledig worden nageleefd;

28.  verzoekt de Commissie in de komende communautaire strategie voor gezondheid en veiligheid 2014-2020 een gecoördineerde asbeststrategie op te nemen en het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk doeltreffende instrumenten te verschaffen om de inzameling en verspreiding van technische, wetenschappelijke en economische informatie in de lidstaten te verbeteren en de uitwerking en de tenuitvoerlegging te vergemakkelijken van nationaal beleid dat bedoeld is om de veiligheid en de gezondheid van werknemers te beschermen;

29.  verzoekt de Commissie de vooruitgang in de ontwikkeling van in elektrolyse-installaties gebruikte chrysotielvrije membranen te evalueren in overeenstemming met Bijlage XVII, deel 6 bij de REACH-Verordening en te waarborgen dat er vóór afloop van de in 2009 toegekende uitzonderingsperiode van tien jaar wordt voorzien in een alternatief;

30.  verzoekt de Europese Unie de evaluaties vooraf van vervangproducten voor asbest te versterken;

31.  roept de Commissie op steun te verlenen aan activiteiten voor onderzoek en sanering die erop gericht zijn te voorkomen dat losse asbestvezels opnieuw in de lucht terechtkomen en/of dat de vezelachtige kristalstructuur van asbest wordt vernietigd;

32.  wijst erop dat er met betrekking tot het beheer van asbestafval – met instemming van de bevolking – maatregelen moeten worden getroffen om stimulansen en steun te bieden aan onderzoek en technologieën met betrekking tot milieuvriendelijke alternatieven, en om procedés te ontwikkelen, zoals het inertiseren van asbesthoudend afval, om actieve asbestvezels onschadelijk te maken en om te zetten in materiaal dat geen risico voor de volksgezondheid inhoudt;

33.  verzoekt de Commissie en de lidstaten de controle op te voeren teneinde alle belanghebbenden, met name die welke betrokken zijn bij de behandeling van asbestafval op stortplaatsen, te verplichten zich te houden aan alle gezondheidsvoorschriften van Richtlijn 2009/148/EG en te waarborgen dat asbesthoudend afval, ongeacht het gehalte aan vezels,wordt aangemerkt als een gevaarlijke en schadelijke stof overeenkomstig het bijgewerkte Besluit 2000/532/EG; onderstreept dat dergelijk afval uitsluitend gedeponeerd mag worden op specifieke stortplaatsen voor gevaarlijk afval, zoals bepaald in Richtlijn 1999/31/EG of, indien hiervoor toestemming is verleend, uitsluitend mag worden verwerkt in specifieke, geteste en veilige bedrijven voor het verwerken en inertiseren ervan, waarbij de betrokken bevolking van een en ander in kennis moet worden gesteld;

Erkenning van asbestgerelateerde ziekten

34.  stelt vast dat de twee aanbevelingen inzake beroepsziekten niet tot geharmoniseerde nationale normen en procedures voor de identificatie, aangifte, erkenning en schadeloosstelling voor asbestgerelateerde ziekten hebben geleid en dat de nationale systemen daardoor onderling nog steeds sterk verschillen;

35.  dringt er bij de Commissie op aan Aanbeveling 2003/670/EG te wijzigen, deze aan de nieuwste medische inzichten aan te passen en hierin larynxkanker en eierstokkanker als asbestgerelateerde ziekten op te nemen;

36.  betreurt het gebrek aan informatie uit een aantal lidstaten dat het opmaken van een betrouwbare prognose omtrent het mesothelioomsterftecijfer in Europa in de weg staat, terwijl er volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) alleen al in de EU jaarlijks tussen de 20 000 en 30 000 gevallen van asbestgerelateerde ziekten worden vastgesteld en er tot 2030 in de EU naar verwachting meer dan 300 000 burgers zullen sterven als gevolg van mesothelioom; hecht in dit verband grote waarde aan informatie en scholing voor de burger alsmede uitwisseling van optimale methodes tussen de lidstaten voor de diagnose van asbestgerelateerde ziekten;

37.  onderstreept dat alle soorten asbestgerelateerde ziekten, zoals longkanker en pleuraal mesothelioom – die veroorzaakt worden door inademing van zwevende asbestvezels welke klein genoeg zijn om de longblaasjes te bereiken en te lang om door macrofagen te kunnen worden opgenomen, evenals verschillende soorten kanker die niet alleen ontstaan door inademing van zwevende vezels, maar ook door het inslikken van water dat dergelijke vezels bevat (bijvoorbeeld uit asbesthoudende waterleidingen) – zich kennelijk pas na tientallen jaren, soms na meer dan 40 jaar, kunnen manifesteren als een gezondheidsrisico;

38.  dringt er bij de lidstaten op aan ervoor te zorgen dat alle gevallen van asbestose, mesothelioom en aanverwante ziekten worden geregistreerd door middel van de systematische verzameling van gegevens over beroepsgerelateerde en niet-beroepsgerelateerde asbestziekten, dat pleurale plaques worden aangemerkt en officieel worden geregistreerd als asbestgerelateerde ziekte en dat de aanwezigheid van asbest met de hulp van specifieke waarnemingscentra op betrouwbare wijze in kaart wordt gebracht; benadrukt dat een dergelijk register en dergelijke kaarten op EU-niveau de precieze locatie moeten aangeven van openbare en particuliere locaties waar zich asbest bevindt, en duidelijke gegevens moeten bevatten over stortplaatsen waar asbestafval aanwezig is, om te voorkomen dat de grond waarin dit materiaal begraven is, onbedoeld in beweging wordt gebracht en om bij te dragen aan preventie- en herstelmaatregelen;

39.  roept de Commissie en de lidstaten op actief onderzoek uit te voeren naar de omvang en ernst van klinisch meetbare psychologische gevolgen, in gemeenschappen in de hele EU, van ziekten die uitsluitend aan blootstelling aan asbest toe te schrijven zijn(18);

40.  verzoekt verzekerings- en schadevergoedingsinstanties met een gezamenlijke aanpak voor de erkenning en schadeloosstelling van asbestgerelateerde beroepsziekten te komen;

41.  verlangt dat de erkenningsprocedures worden vereenvoudigd en vergemakkelijkt;

42.  verzoekt de Commissie snel een voorstel uit te werken voor de wijziging van Richtlijn 2004/37/EG betreffende de bescherming van werknemers tegen de risico's van blootstelling aan carcinogene of mutagene agentia op het werk, en te garanderen dat de gezondheid van werknemers die het risico lopen aan carcinogenen blootgesteld te worden, beschermd en gevrijwaard wordt door de bevordering en de uitwisseling van optimale preventie- en diagnosepraktijken;

43.  verzoekt de Europese Unie zorg te dragen voor de erkenning van alle asbestgerelateerde ziekten, inclusief pleurale plaques, als beroepsziekten;

44.  stelt vast dat het door de zeer lange incubatietijd voor asbestslachtoffers vaak niet mogelijk is het causale verband met hun beroepsmatige blootstelling aan asbest aan te tonen;

45.  verzoekt de lidstaten de bewijslast niet bij de slachtoffers te leggen, doch hun recht op schadevergoeding te verruimen, zoals voorgesteld in Aanbeveling 2003/670/EC van de Commissie(19);

46.  dringt er bij de Europese Unie op aan de lidstaten voor te stellen stappen te ondernemen om te bewerkstelligen dat alle gevallen van asbestgerelateerde beroepsziekten worden erkend, aan de bevoegde autoriteit worden gemeld en door deskundigen worden onderzocht;

47.  verlangt dat overtreders worden vervolgd en bestraft, en wel in die zin dat eventueel in de nationale strafwetgevingen vervatte belemmeringen hiervoor worden geïdentificeerd en geschrapt;

48.  verzoekt de Commissie optimale praktijken te verspreiden aangaande nationale richtsnoeren, alsook praktijken voor de nationale procedures voor de erkenning van asbestgerelateerde ziekten;

49.  verzoekt de Commissie de uitwisseling van optimale praktijken voor de scholing van medisch personeel ter zake van de diagnose van asbestgerelateerde ziekten te ondersteunen;

50.  verzoekt de ter zake bevoegde agentschappen van de Europese Unie om samen met onafhankelijke medische en technische deskundigen het wetenschappelijk bewijs te leveren dat nodig is om aan te tonen dat bepaalde arbeidsomstandigheden asbestgerelateerde ziekten hebben veroorzaakt;

Steun voor asbestslachtoffersverenigingen

51.  verzoekt de Commissie asbestslachtoffersverenigingen te steunen door deze toegang te geven tot professioneel advies en hun leden praktische hulp te bieden;

52.  verzoekt de Commissie een EU-netwerk van asbestslachtoffers te steunen;

Strategieën voor een mondiaal verbod op asbest

53.  benadrukt dat alle asbestslachtoffers en hun familieleden in de EU, ongeacht de bron van blootstelling of de beroepsstatus van de blootgestelde persoon, recht moeten hebben op het ontvangen van snelle en passende medische zorg en voldoende financiële steun van hun nationale gezondheidsstelsel;

54.  verzoekt de Europese Unie met internationale organisaties samen te werken aan instrumenten om de asbestmarkt als gifhandel aan te merken;

55.  verlangt, meer in het algemeen, dat de veiligheid en gezondheid van werknemers in de nationale wetgevingen in aanmerking worden genomen en een resultaatverplichting voor werkgevers vormen, onder verwijzing naar Kaderrichtlijn 89/391/EEG;

56.  verzoekt de Europese Unie van de vermelding van chrysotiel in Bijlage III van het Verdrag van Rotterdam een topprioriteit te maken;

57.  verzoekt de Europese Unie de onaanvaardbare dumping van asbest in ontwikkelingslanden op fora waar over handelsakkoorden wordt gesproken, in het bijzonder in het kader van de WTO, aan te kaarten en diplomatieke en financiële druk uit te oefenen op asbestexporterende landen om de asbestmijnen te sluiten en een einde te maken aan de illegale en immorele praktijk van de export van afgedankte asbestbevattende schepen;

58.  roept de EU op om in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie, derde landen en andere internationale organisaties wereldwijd te streven naar hoge niveaus van gezondheid en veiligheid op het werk door onder meer de door asbest veroorzaakte problemen onder de aandacht te brengen en daarvoor gezondheidsbeshermingsgerichte oplossingen aan te dragen;

59.  verzoekt de Europese Unie de export van asbestvrije technologieën en van asbestkennis naar de ontwikkelingslanden verder te ontwikkelen en te ondersteunen;

60.  spreekt zijn afkeuring uit over Europese financiële investeringen in asbestindustrieën, waar ook ter wereld;

61.  verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat vaartuigen die asbest aan boord hebben als lading in doorvoer binnen de Europese Unie niet kunnen aanmeren en geen gebruik kunnen maken van havenfaciliteiten of van tijdelijke opslag;

o
o   o

62.  verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

(1) „Een preventie- en beschermingsactie ontwikkelen ten aanzien van stoffen waarvan het carcinogene karakter erkend wordt en daartoe blootstellingslimieten, de wijze van bemonstering en de meetmethoden, alsmede adequate voorschriften inzake hygiëne op het werk en zo nodig verbodsbepalingen vaststellen.” (2) PB L 183 van 29. 6.1989, blz. 1. (3) PB L 245 van 26. 8.1992, blz. 6. (4) PB L 330 van 16. 12.2009, blz. 28. (5) PB L 160 van 26.6.1990, blz. 39. (6) PB C 41 E van 19.2.2009, blz. 14. (7) PB C 212 E van 5.8.2010, blz. 106. (8) Aangenomen teksten, P7_TA(2011)0589. (9) http://www.who.int/ipcs/features/10chemicals_en.pdf (10) http://monographs.iarc.fr/ENG/Monographs/vol100C/mono100C.pdf (11) http://www.icohweb.org/site_new/multimedia/news/pdf/ICOH%20Statement%20on%20global%20asbestos%20ban.pdf (12) http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=5601&langId=en (13) http://www.eurogip.fr/en/docs/EUROGIP-24E-AsbestosOccDiseases.pdf (14) http://www.europeanforum.org/pdf/Eurogip-08_E-cost.pdf (15) Richtlijn 92/57/EEG: Bijlage IV DEEL A ALGEMENE MINIMUMVOORSCHRIFTEN VOOR DE ARBEIDSPLAATSEN OP BOUWPLAATSEN 14.1.2 Indien de omstandigheden zulks vereisen (gevaarlijke stoffen, vocht en vuil) dienen werkkleding en eigen kleding en persoonlijke eigendommen afzonderlijk te kunnen worden bewaard. (16) Een parlementaire commissie concludeerde in 1978 na een onderzoeksperiode van 18 maanden dat asbest „een gevaar inhield zowel voor werknemers in de asbestindustrie als voor werknemers die er in andere situaties aan worden blootgesteld” (Europees Parlement 1978). (17) WHO - „Global Health Risks:Mortality and burden of disease attributable to selected major risks” - http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/GlobalHealthRisks_report_full.pdf and http://www.who.int/ipcs/assessment/public_health/asbestos/en/ (18) Zowel voor slachtoffers als voor hun familie is mesothelioom een zwaar lot, niet in de laatste plaats uit psychologisch oogpunt. Uit onderzoek in Casale Monferrato, uitgevoerd door de universiteit van Turijn (prof. A. Granieri) is gebleken dat personen die aan mesothelioom lijden en hun familie verschillende psychologische symptomen vertonen welke onder de wetenschappelijk aanvaarde definitie van posttraumatische stress-stoornis (PTSS) vallen. (19) PB L 238 van 25.9.2003, blz. 28.