Przewodniczący. - Następny punkt porządku dziennego to pięć projektów rezolucji w sprawie sprawiedliwości dla „kobiet do towarzystwa”⁽¹⁾.

  Raül Romeva i Rueda (Verts/ALE), autor. − (ES) Pani przewodnicząca! Jako główny inicjator tej rezolucji muszę przyznać, że przyjmuję ze szczególnym zadowoleniem, że wreszcie udało się nam znaleźć czas i osiągnąć należyte porozumienie pozwalające na jej złożenie, gdyż naprawdę wierzę, że ten projekt na to zasługuje, a nawet na znacznie więcej.

Mówimy tutaj o niemal 200 000 kobiet, eufemistycznie określanych jako „kobiety do towarzystwa”, które były zmuszane przez japońskie cesarskie siły zbrojne do niewolnictwa seksualnego podczas II wojny światowej. Po 62 latach ocalałe ofiary wciąż starają się dojść sprawiedliwości.

Doświadczyły w życiu problemów związanych ze słabym zdrowiem fizycznym i psychicznym, izolacji oraz zhańbienia, a często też skrajnego ubóstwa. Dotąd japoński rząd nie przestrzegał międzynarodowych zasad dotyczących odszkodowań, które obejmują naprawienie szkody, odszkodowanie, rehabilitację i zadośćuczynienie, w tym pełne wyjawienie, przeproszenie oraz zagwarantowanie, że działania te już nigdy się nie powtórzą. Jest to szczególnie znaczące zważywszy na fakt, że Japonia jest jednym z głównych darczyńców pomocy w okresie powojennym.

Pojawiła się zatem pilna potrzeba zareagowania i zaznaczenia, tak jak czynią to ocalałe ofiary, że prawda musi wiązać się ze sprawiedliwością oraz że przeprosiny nic nie znaczą, jeśli nie towarzyszy im przyjęcie odpowiedzialności. Pragnę podkreślić, że nie chodzi tu jedynie o prawa poszczególnych ofiar, lecz o zbiorowe prawa, które niosą ze sobą obowiązek zachowania tego w pamięci, tak aby nigdy więcej nie doszło do podobnych naruszeń.

Oznacza to, że musimy zwrócić się do Japonii o wykazanie się uczciwością historyczną i nie tylko uznanie faktów, lecz także przeproszenie w imieniu poprzednich władz oraz zadośćuczynienie ofiarom.

Wreszcie pragnę wyrazić mój głęboki szacunek i uznanie dla kobiet, które miały i dalej mają odwagę, by zabrać głos i domagać się sprawiedliwości, oraz dla organizacji takich, jak Amnesty International, które wspierają je w tej walce.

  Eva-Britt Svensson (GUE/NGL), autorka. − (SV) Pani przewodnicząca! W rezolucji wzywa się do sprawiedliwości i naprawienia krzywd setek tysięcy kobiet, tzw. „kobiet do towarzystwa”, które zmuszano do świadczenia usług seksualnych podczas II wojny światowej. Wszystkie te poniżone kobiety, które zmuszano do seksualnego niewolnictwa, wciąż oczekują na sprawiedliwość i naprawienie krzywd. Japońskie władze rzeczywiście podjęły już pewne kroki, lecz, jak pokazuje rezolucja, japoński rząd i władze wciąż mają wiele do zrobienia, aby zapewnić tym kobietom sprawiedliwość i naprawienie krzywd.

Znaczna część kobiet zmuszanych do tego okrutnego procederu była wówczas bardzo młoda. Oznacza to, że całe ich życie zostało naznaczone piętnem tych straszliwych doświadczeń. Zmuszono je do życia z problemami związanymi ze zdrowiem fizycznym i psychicznym, izolacją, hańbą, a często również skrajnym ubóstwem. Fakt, że kobiety te nie zaznały w pełni sprawiedliwości oraz naprawienia wyrządzonych krzywd także świadczy o tym, że sprawcy tych zbrodni w istocie nie ponieśli odpowiedzialności za swe czyny.

Znowu to ofiary, kobiety, są karane, podczas gdy sprawcy są wolni. Ta rezolucja jest ważna także ze względu na to, że podkreśla to, co zawsze dzieje się w strefach objętych wojną lub konfliktem, mianowicie, że głównymi ofiarami zawsze padają kobiety. Dlatego też istotne jest zwrócenie uwagi na tę kwestię. Musimy starać się położyć temu kres.

  Marcin Libicki (UEN), autor. − Pani Przewodnicząca! Kiedy mówimy o zbrodniach i kiedy myślimy o zbrodniach 20. wieku myślimy przede wszystkim o zbrodniach niemieckich i zbrodniach bolszewickich, czy raczej, mówiąc szerzej, komunistycznych. W Europie mniej zdajemy sobie sprawę, że na Dalekim Wschodzie Japonia dopuszczała się ogromnych zbrodni od lat 30-tych 20. wieku do końca wojny. Wśród tych zbrodni jedną z największych było wykorzystywanie seksualne kobiet w tym czasie.

Około 100 tysięcy kobiet z krajów podbitych na Dalekim Wschodzie zostało przez cesarskie siły zbrojne Japonii zmuszone do niewolnictwa seksualnego. To niewolnictwo seksualne, samo w sobie zbrodnicze w najwyższym stopniu miało jeszcze dalsze konsekwencje. Tymi konsekwencjami były przymusowe aborcje, bardzo liczne okaleczenia, morderstwa i bardzo liczne samobójstwa tych kobiet. Oczywiście dzisiaj te kobiety, które jeszcze żyją są osobami starszymi i wiekowymi.

Trzeba przyznać, że rząd japoński w okresie powojennym zrobił wiele, żeby wynagrodzić te okropne krzywdy kobietom, które ich doświadczyły. Dzisiaj ta rezolucja wzywa rząd japoński, żeby dokonał ostatecznego rozliczenia politycznego, moralnego i finansowego z tymi kobietami, które jeszcze żyją i z rodzinami tych, które już nie żyją. Naprawdę to się im należy.

  Sophia in 't Veld (ALDE), autorka. – (NL) Pani przewodnicząca! Pragnę w pierwszej kolejności dać wyraz swej solidarności z tymi kobietami - wierzę, że mogę mówić w imieniu nas wszystkich. Z zadowoleniem przyjmuję, że sprawa ta znalazła się w porządku dziennym, ponieważ trwało to bardzo długo. Przez pięć miesięcy Parlament Europejski wahał się, czy prawa człowieka dla kobiet powinny rzeczywiście zostać uznane za priorytet, czy też nie.

Poseł Dillen, który już opuścił salę, mówił przed chwilą, że opresja kobiet jest typowa dla Koranu - co jest zupełnie niedorzeczne, gdyż przypadek „kobiet do towarzystwa” pokazuje, że mężczyźni nie potrzebują Koranu, by uciskać i wykorzystywać kobiety.

W rzeczywistości jestem dość rozczarowana postawą Parlamentu Europejskiego. Tak jak przed chwilą powiedziałam, Izba ta bardzo długo wahała się i słyszałam nawet, jak niektórzy posłowie do tego Parlamentu powoływali się na argumenty takie, jak „No tak, ale przecież 90% tych kobiet robiło to z własnej nieprzymuszonej woli” lub „Cóż, taka jest ich kultura, należy to zrozumieć”. Szczerze mówiąc, jest to dla mnie gorszące. To gwałt, a gwałt zawsze jest zbrodnią, niezależnie od czasów i kultury.

Dowiaduję się, że japońskie podręczniki szkolne zostały dostosowane; lecz potem japońska ambasada informuje mnie, że historię tę należy przekazywać w sposób niezwykle ostrożny, ponieważ uczniowie nie mają jeszcze zbyt dużej wiedzy na temat seksualności i mogłoby to spowodować uraz psychiczny. Ale o urazie psychicznym samych kobiet do towarzystwa nie wspomni nikt. Szczerze mówiąc, jest to dla mnie całkiem zdumiewające. W każdym razie przyjmuję z zadowoleniem, że sprawa ta pojawiła się teraz w naszym porządku dziennym i że zaraz zostanie ona przyjęta.

Uważam, że ważne jest, aby przeprosiny były szczere i jednoznaczne. To nie jest kwestia formalności. Po tym, jak poprzedni premier Shinzo Abe ponownie podał w wątpliwość tę całą sprawę, nie wystarczy, by obecny rząd stwierdził, że „będzie kontynuował poprzednią politykę”. Potrzebna jest szczerość i jednoznaczność.

Ponadto, kiedy słyszę argumenty nadchodzące ostatnio z japońskiej ambasady - zresztą dopełnione uznaniem wszystkiego, co zostało już zrobione - dochodzę do wniosku, że w kwestii szczerości pozostaje jeszcze wiele do nadrobienia. Tak więc mam nadzieję, że dzięki tej rezolucji wszyscy będziemy mogli wyrazić naszą solidarność z ofiarami.

  Karin Scheele (PSE), autorka. − (DE) Pani przewodnicząca! Jestem niezwykle wdzięczna mej przedmówczyni za zwrócenie uwagi na fakt, że żadna religia na świecie nie może sobie pozwolić na masowe łamanie praw człowieka przysługujących kobietom, lecz jest to raczej związane z dyktaturą i autorytarnym ustrojem niż konkretną religią.

Setki tysięcy kobiet podczas II wojny światowej były zmuszane do prostytucji przez japońskie cesarskie siły zbrojne. Historycy szacują, że japońskim żołnierzom jako seksualne niewolnice przekazano około 200 000 tych „kobiet do towarzystwa” pochodzących z Korei, Chin, Tajwanu oraz Filipin. System „kobiet do towarzystwa” jest jednym z największych przypadków handlu ludźmi w XX w. i doprowadził on do zbiorowych gwałtów na masową skalę oraz przymusowych aborcji.

Po zakończeniu wojny wiele kobiet zostało zamordowanych przez siły zbrojne lub uniemożliwiono im powrót do domów. Wiele ocalałych ofiar zachowało milczenie przez wstyd w związku ze swoją przeszłością, zostało napiętnowanych i odsuniętych na margines społeczeństwa. Kwestia przymusowej prostytucji nie została podjęta podczas procesów w sprawie zbrodni wojennych i nie było mowy o odszkodowaniach.

Dopiero pod koniec lat 80. los kobiet do towarzystwa został ponownie wydobyty na światło dzienne. Przyczyną tego nie była samoczynna zmiana świadomości, lecz szybko rozwijający się ruch kobiet w Korei Południowej. Zmuszane do prostytucji kobiety stopniowo zaczęły publicznie zabierać głos. W 1992 r. przed japońską ambasadą w Seulu zaczęto organizować cotygodniowe demonstracje pod hasłem: to wstyd dla japońskiego rządu, a nie dla nas.

W 1997 r. po raz pierwszy zwrócono się do japońskiego rządu o podjęcie prawnej i moralnej odpowiedzialności w skali międzynarodowej za najpoważniejsze naruszenia praw człowieka, których dopuszczono się względem kobiet. Specjalna sprawozdawczyni ONZ w swym sprawozdaniu w sprawie przemocy wobec kobiet zażądała finansowego odszkodowania dla ofiar oraz wyroków sądowych dla sprawców. Ówczesną reakcją japońskiego rządu było całkowite odrzucenie tych żądań.

Jak już dzisiaj wielokrotnie powiedziano, niezbędne jest, aby prawda została uwzględniona. Zwracamy się zatem publicznie do japońskiego rządu o wycofanie się z wszelkich twierdzeń, które zaprzeczają lub kwestionują ubezwłasnowolnienie i niewolnictwo kobiet do towarzystwa, a także domagamy się, aby przyjął on moralną i prawną odpowiedzialność za niewolnictwo 200 000 osób. Wzywamy japoński rząd do jak najszybszego wdrożenia mechanizmów w celu zapewnienia odszkodowań wszystkim ocalałym ofiarom i ich rodzinom.

Wiele ofiar systemu kobiet do towarzystwa już nie żyje lub ma co najmniej 80 lat, co oznacza, że szybkość działania ma kluczowe znaczenie. Niemniej jednak zwracamy się także do posłów japońskiego Zgromadzenia Narodowego, aby przyczynili się do zatwierdzenia tych mechanizmów w parlamencie.

  Andrikienė, Laima Liucija, w imieniu grupy PPE-DE. – Pani przewodnicząca! Są takie karty w historii świata, do których powtórzenia nie chcemy dopuścić już nigdy i nigdzie.

Jedną z nich jest historia „kobiet do towarzystwa”. Odnoszę się tutaj do oficjalnie zlecanego nabywania młodych kobiet przez japoński rząd w latach 30. XX w. oraz podczas II wojny światowej w wyłącznym celu świadczenia usług seksualnych na rzecz japońskich cesarskich sił zbrojnych. Nie znamy dokładnej liczby kobiet, które uczyniono niewolnicami, lecz wiemy, że system „kobiet do towarzystwa” obejmował zbiorowe gwałty, przymusowe aborcje, upokarzanie i przemoc seksualną prowadzącą do okaleczenia, śmierci lub ostatecznie do samobójstwa i że stanowił jeden z największych przypadków handlu ludźmi w XX w., dotyczący nie setek, lecz tysięcy kobiet.

Dzisiaj ocalałe ofiary mają 80 lat lub więcej i ktoś mógłby stwierdzić, że problem ten nie ma już tak dużego znaczenia. Lecz w pełni rozumiem pragnienie tych kobiet oraz ich rodzin do oczyszczenia swego imienia. Dzisiaj pragniemy wyrazić naszą solidarność z kobietami, które były ofiarami tego systemu. Wzywamy japoński rząd do oficjalnego uznania oraz przyjęcia w sposób jasny i jednoznaczny historycznej i prawnej odpowiedzialności za ten proceder oraz do wprowadzenia skutecznych mechanizmów administracyjnych w celu zapewnienia odszkodowań wszystkim ocalałym ofiarom systemu „kobiet do towarzystwa” i rodzinom zmarłych ofiar.

Zważywszy na doskonałe stosunki między Unią Europejską i Japonią, których podstawą są wspólne wartości rządów prawa i przestrzegania praw człowieka, mam nadzieję, że japoński rząd i parlament podejmą wszelkie konieczne środki do uznania cierpień niewolnic seksualnych oraz zniosą istniejące przeszkody uniemożliwiające otrzymanie odszkodowania przed sądami japońskimi oraz że wiedza o tych wydarzeniach będzie przekazywana obecnym i przyszłym pokoleniom. Jestem przekonana, że oficjalne uznanie istnienia „systemu kobiet do towarzystwa” oraz przeprosiny w imieniu japońskiego rządu również przyczynią się do zabliźnienia ran naszej wspólnej, przepełnionej bólem historii.

  Marios Matsakis, w imieniu grupy ALDE. – Pani przewodnicząca! Można przebaczyć ludziom za grzechy, lecz nie można zapomnieć o dokonanych przez nich zbrodniach. Odnosi się to tak samo do Japonii, jak odnosiło się na przykład do nazistowskich Niemiec czy też stalinowskiej Rosji.

W latach 30. i 40. XX w. Japończycy dopuścili się niezmiernie okrutnych zbrodni wojennych. W pewnej mierze drogo za to zapłacili, kiedy ich dwa miasta, Hiroszima i Nagasaki, zostały zniszczone w wyniku potężnej zagłady nuklearnej, którą na nich sprowadziło USA.

Jednakże Japończycy w przeszłości wyrządzili światu wiele okrutnych krzywd i jedna z nich - niewolnictwo seksualne „kobiet do towarzystwa” - stosunkowo niedawno wyszła na światło dzienne. Niektóre z tych biednych i teraz już słabowitych starszych kobiet wciąż są z nami, niczym pozostałości niewygodnej dla Japończyków przeszłości, która ich prześladuje.

Te kobiety domagają się od dzisiejszej bogatej i potężnej Japonii dwóch bardzo prostych rzeczy - oficjalnych przeprosin oraz bardzo skromnej pomocy humanitarnej. Oczywiście Parlament Europejski poprzez ten wspólny projekt rezolucji oczekuje i domaga się, aby japoński rząd uczynił je obie i to bezzwłocznie. W przeciwnym razie, obok piętna hańby, UE będzie musiała rozważyć podjęcie szczególnie skutecznych działań wobec byłej cesarskiej Japonii.

  Urszula Krupa, w imieniu grupy IND/DEM. – Pani Przewodnicząca! Tematem dzisiejszej debaty jest łamanie praw człowieka, do jakiego doszło w latach trzydziestych i w czasie okupacji w Japonii, gdzie młode kobiety w imperialnych siłach zbrojnych były wykorzystywane seksualnie i zmuszane do prostytucji, mimo że rząd japoński podpisał międzynarodowe konwencje o zwalczaniu handlu kobietami i dziećmi oraz poparł rezolucję ONZ o kobietach, pokoju i bezpieczeństwie.

Szczere ubolewanie premiera Japonii jest aktualnie podważane przez urzędników japońskich z powodu zakończonego programu i mandatu Azjatyckiego Funduszu Kobiet w marcu 2007 roku, z którego wypłacano kobietom jedynie pieniężne rekompensaty.

Popierając rezolucję i potrzebę zadośćuczynienia zwracamy jednak uwagę, że także współcześnie zaciera się granica między normą a patologią, co stoi w jawnej sprzeczności z normami moralnymi, dlatego potrzeba radykalnej walki z prostytucją jako formą współczesnego niewolnictwa. Prostytutki są ofiarami nie tylko wojen z przed 50 lat, ale również współcześnie kobiety są wykorzystywane, choćby w Belgijskim Kongo, o czym donosi prasa, podobnie jak w wielu innych, nawet bogatych krajach.

W imię poszanowania osoby ludzkiej powinniśmy również demaskować rozpowszechnienie hedonistycznej i komercyjnej kultury, która skłania do nadużyć w dziedzinie seksualnej, wciągając nawet bardzo młode kobiety i dziewczęta w kręgi prostytucji i innego rodzaju demoralizacji.

Poszanowanie tożsamości i godności kobiety nie polega jedynie na ujawnianiu przestępstw lub nadużyć w dziedzinie seksualnej dyskryminacji lub innych niesprawiedliwości, ale przede wszystkim na opracowaniu programów rozwoju i wcielaniu w życie zasad obejmujących wszystkie dziedziny życia kobiet, u których podstaw powinno leżeć uświadomienie sobie przede wszystkim na nowo godności kobiety jako żony, matki, opiekunki czy pracownika, człowieka, osoby równej mężczyźnie, mimo że nie takiej samej.

  Günter Verheugen, wiceprzewodniczący Komisji. − (DE) Pani przewodnicząca, panie i panowie! W 1993 r. Yohei Kono, ówczesny rzecznik japońskiego rządu, wyraził w imieniu Japonii „szczere przeprosiny i skruchę wobec wszystkich (...) które ucierpiały z powodu niezmierzonego bólu i doznały niedających się zagoić psychicznych i fizycznych ran jako „kobiety do towarzystwa”. W 1995 r. ówczesny premier Murayama również publicznie przeprosił kobiety do towarzystwa podczas obchodów 50. rocznicy zakończenia drugiej wojny światowej. W tym samym roku utworzono Fundusz na rzecz Kobiet z Azji w celu udzielania odszkodowań oraz pomocy medycznej ocalałym ofiarom w imieniu japońskiego rządu i społeczeństwa.

Próby uzyskania odszkodowań dla kobiet do towarzystwa oraz ponowne publiczne przeprosiny wyrażone przez byłego premiera Japonii Junichiro Koizumiego podczas obchodów 60. rocznicy zakończenia drugiej wojny światowej w 2005 r. stanowią pozytywny sygnał za strony Japonii. Tym samym uznała ona swoją odpowiedzialność za te niewyobrażalne naruszenia praw człowieka. Zaledwie kilka dni temu japoński minister spraw zagranicznych potwierdził, że oświadczenie rządowego rzecznika Yohei Kono, którego słowa przywołałem na początku, jest oficjalnym stanowiskiem Japonii.

Teraz pozostaje nam poruszające świadectwo ocalałych ofiar i to poruszające świadectwo znów wzbudziło zainteresowanie w tym niezwykle trudnym okresie zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie oraz Australii.

Nasze działania nie odnoszą się wyłącznie do przeszłości; chodzi o wyciągnięcie należytych wniosków z tych wydarzeń oraz uczynienie wszystkiego, co w naszej mocy, aby zwalczyć dzisiejsze formy niewolnictwa, wykorzystywania seksualnego oraz handlu ludźmi.

Za pomocą Europejskiego Instrumentu na Rzecz Demokracji i Praw Człowieka Komisja czynnie wspiera organizacje pozarządowe na całym świecie, które zajmują się przeciwdziałaniem stosowaniu przemocy wobec kobiet i dzieci oraz zwalczają handel ludźmi dla celów seksualnego niewolnictwa. W dniu 23 listopada 2007 r. podczas Międzynarodowego Dnia Walki z Przemocą Wobec Kobiet Komisja posunęła się o krok dalej, potwierdzając swoje zdecydowane zaangażowanie w zwalczanie przemocy związanej z płcią.

Unia Europejska prowadzi z Japonią nieprzerwany dialog dotyczący praw człowieka, uwzględniający wszelkie obawy UE - w tym te związane z prawami kobiet. Japonia jest światowym partnerem o podobnych zapatrywaniach, który współpracuje z nami podczas wielostronnych forów w dążeniu do lepszego przestrzegania oraz lepszej ochrony praw człowieka. Dlatego też wraz z Unią Europejską Japonia wydała rezolucję w sprawie praw człowieka w Korei Północnej i potępiła działania reżimu w Birmie.

  Przewodniczący. - Debata została zamknięta.

Głosowanie nad tymi trzema tematami odbędzie się pod koniec dzisiejszego posiedzenia.