Τι είναι το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων και πώς υπολογίζεται;
Κατά μέσο όρο, οι αποδοχές των γυναικών είναι κατά 12% χαμηλότερες από αυτές των ανδρών ανά ώρα εργασίας. Ανακαλύψτε ποιες είναι οι αιτίες πίσω από αυτό το χάσμα πώς υπολογίζεται.
Παρότι η αρχή της "ίσης αμοιβής για ίση εργασία" θεσμοθετήθηκε το 1957, με τη Συνθήκη τη Ρώμης, το χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων παραμένει πεισματικά ευρύ, με μικρές μόνο βελτιώσεις να έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια.
Τι είναι το χάσμα αμοιβών μεταξύ των φύλων και πώς υπολογίζεται;
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων είναι η διαφορά μεταξύ των μέσων ετήσιων αποδοχών μεταξύ γυναικών και ανδρών. Βασίζεται στους μισθούς που καταβάλλονται απευθείας στους εργαζόμενους πριν αφαιρεθεί ο φόρος εισοδήματος και οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Μόνο οι επιχειρήσεις με 10 εργαζομένους και άνω λαμβάνονται υπόψη στους υπολογισμούς.
Μπορεί να υπάρχουν πολλοί λόγοι για τη διαφοράς στις αμοιβές μεταξύ των δύο φύλων. Κάποιοι εξ αυτών μπορεί να σχετίζονται με το επίπεδο μόρφωσης, την εργασιακή εμπειρία ή την εργασία μερικής απασχόλησης. Υπάρχουν περισσότερες γυναίκες παρά άνδρες σε ορισμένους οικονομικούς τομείς όπου οι μέσοι μισθοί είναι χαμηλότεροι. Ένας άλλος λόγος θα μπορούσε να είναι ότι οι άνδρες συχνά κατέχουν καλύτερα αμειβόμενες θέσεις από τις γυναίκες σε έναν συγκεκριμένο τομέα.
Τα στατιστικά στοιχεία ανά χώρα για το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων στην ΕΕ
Το μέσο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων στην ΕΕ ήταν 12% το 2023. Υπολογίστηκε για επιχειρήσεις με 10 ή περισσότερους υπαλλήλους.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, το χάσμα στις αμοιβές διαφέρει σημαντικά, καθώς είναι το υψηλότερο στις ακόλουθες χώρες το 2023: Λετονία (19%), στην Αυστρία (18,3%), στη Τσεχία (18%), στη Ουγγαρία (17,8%) και στη Γερμανία (17,6%) .Το Λουξεμβούργο έχει κλείσει το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων. Άλλες χώρες με μικρότερες μισθολογικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων το 2023 είναι: το Βέλγιο (0,7%), η Ιταλία (2,2%), η Ρουμανία (3,8%), η Μάλτα (5,1%) η Σλοβενία (3,8%).
Μάθετε περισσότερα σχετικά με τις δράσεις του Κοινοβουλίου για την ισότητα των φύλων.
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων αυξάνεται με την ηλικία: μπορεί να αυξηθεί ως αποτέλεσμα διακοπής καριέρας από τις γυναίκες, αν και αυτά τα πρότυπα διαφέρουν μεταξύ των χωρών. Διαφέρει επίσης ανά κλάδο και το 2023 το χάσμα ήταν υψηλότερο στον ιδιωτικό τομέα από ό,τι στο δημόσιο στις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Το χάσμα στις αμοιβές μεταξύ των φύλων σημαίνει ότι οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας σε μεγάλη ηλικία. Το 2020, οι γυναίκες στην ΕΕ ηλικίας άνω των 65 ετών έλαβαν συντάξεις που ήταν κατά μέσο όρο 28,3% χαμηλότερες από τις συντάξεις που λάμβαναν οι άνδρες.
Γιατί υπάρχουν μισθολογικές διαφορές μεταξύ των φύλων;
Το 28% των γυναικών εργάζεται με μερική απασχόληση
Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες συμπληρώνουν περισσότερες ώρες άμισθης εργασίας (φροντίδα παιδιών ή οικιακές εργασίες) σε σχέση με τους άντρες.
Αυτό αφήνει λιγότερο χρόνο για αμειβόμενη εργασία. Σύμφωνα με στοιχεία του 2022, σχεδόν το ένα τρίτο των γυναικών (28%) εργάζεται με μερική απασχόληση, ενώ μόνο το 8% των ανδρών εργάζεται με μερική απασχόληση. Όταν λαμβάνεται υπόψη τόσο η απλήρωτη όσο και η αμειβόμενη εργασία, οι γυναίκες εργάζονται περισσότερες ώρες την εβδομάδα από τους άνδρες.
Το ένα τρίτο των γυναικών διέκοψε την εργασία για να αφιερωθεί στη φροντίδα των παιδιών
Αν και οι γυναίκες που ολοκληρώνουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην ΕΕ, είναι περισσότερες από τους άντρες, ωστόσο εκπροσωπούνται λιγότερο στην αγορά εργασίας. Οι γυναίκες είναι πολύ πιθανότερο να διακόψουν τη σταδιοδρομία τους ενώ μερικές από τις επαγγελματικές τους επιλογές επηρεάζονται από τις ευθύνες φροντίδας και οικογενειακής μέριμναςς. Το 2018, το ένα τρίτο των εργαζόμενων γυναικών στην ΕΕ διέκοψαν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία για λόγους παιδικής µέριµνας, σε σύγκριση με το 1,3% των ανδρών.
Περισσότερες γυναίκες σε χαμηλά αμειβόμενους τομείς
Περίπου το ένα τέταρτο της συνολικής διαφοράς αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων μπορεί να εξηγηθεί από την υπερεκπροσώπηση των γυναικών σε τομείς σχετικά χαμηλά αμειβόμενους, όπως η περίθαλψη, η υγεία ή η εκπαίδευση.
Περίπου 3 στις 10 γυναίκες στην ΕΕ εργάζονται στην εκπαίδευση, την υγεία και την κοινωνική εργασία, που είναι παραδοσιακά χαμηλά αμειβόμενοι τομείς, ενώ μόνο το 8% των ανδρών απασχολείται σε αυτούς τους τομείς. Από την άλλη πλευρά, σχεδόν το ένα τρίτο των ανδρών απασχολούνται στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών, που είναι υψηλότερα αμειβόμενοι τομείς.
Ο αριθμός των γυναικών στην επιστήμη, την τεχνολογία και τη μηχανική έχει αυξηθεί. Οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 41% του εργατικού δυναμικού το 2021.
Λιγότερες και λιγότερο αμειβόμενες γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις
Ένας σημαντικός λόγος για το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων είναι ότι οι γυναίκες συχνά υποεκπροσωπούνται σε θέσεις με υψηλότερα κέρδη σε εταιρείες. Για παράδειγμα, το 2021, οι γυναίκες κατείχαν κατά μέσο όρο το 34,7% των διευθυντικών θέσεων στην ΕΕ.
Αν εξετάσουμε το χάσμα στα διάφορα επαγγέλματα, οι γυναίκες διευθυντές βρίσκονται στο μεγαλύτερο μειονέκτημα: κερδίζουν 23% λιγότερα ανά ώρα από τους άνδρες διευθυντές.
Μείωση του μισθολογικού χάσματος: τα οφέλη
Η μείωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων δημιουργεί μεγαλύτερη ισότητα των φύλων, μειώνοντας παράλληλα τη φτώχεια και τονώνει την οικονομία, καθώς οι γυναίκες θα έπαιρναν περισσότερα για να ξοδέψουν περισσότερα. Αυτό θα αύξανε τη φορολογική βάση και θα ελάφρυνε μέρος της επιβάρυνσης των συστημάτων πρόνοιας. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η μείωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων κατά μία ποσοστιαία μονάδα θα αύξανε το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν κατά 0,1%.
Οι δράσεις του Κοινοβουλίου κατά του χάσματος αμοιβών
Τον Δεκέμβριο του 2022, διαπραγματευτές από το Κοινοβούλιο και τις χώρες της ΕΕ συμφώνησαν ότι οι εταιρείες της ΕΕ θα πρέπει να αποκαλύπτουν πληροφορίες που διευκολύνουν τη σύγκριση των μισθών για όσους εργάζονται στον ίδιο εργοδότη, βοηθώντας στην αποκάλυψη των διαφορών στις αμοιβές μεταξύ των δύο φύλων. Τον Μάρτιο του 2023 το Κοινοβούλιο ενέκρινε αυτούς τους νέους κανόνες για τα δεσμευτικά μέτρα διαφάνειας των αμοιβών. Εάν η αναφορά αμοιβών δείχνει διαφορά αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων τουλάχιστον 5%, οι εργοδότες θα πρέπει να διενεργήσουν κοινή εκτίμηση αμοιβών σε συνεργασία με τους εκπροσώπους των εργαζομένων. Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να επιβάλλουν κυρώσεις, όπως πρόστιμα, για εργοδότες που παραβιάζουν τους κανόνες. Οι προκηρύξεις κενών θέσεων και οι τίτλοι εργασίας θα πρέπει να είναι ουδέτεροι ως προς το φύλο. Το Συμβούλιο πρέπει ακόμη να εγκρίνει επίσημα τη συμφωνία για να τεθούν σε ισχύ οι κανόνες.
Η πρόταση για τους νέους κανόνες ακολουθεί το ψήφισμα του Κοινοβουλίου σχετικά με τη Στρατηγική της ΕΕ για την Ισότητα των Φύλων από τον Ιανουάριο του 2021, στο οποίο οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την Επιτροπή να καταρτίσει ένα φιλόδοξο νέο σχέδιο δράσης για το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων με σαφείς στόχους για τις χώρες της ΕΕ να μειώσουν τις αμοιβές των φύλων κενό τα επόμενα πέντε χρόνια.
Επιπλέον, το Κοινοβούλιο θέλει να διευκολύνει τις γυναίκες και τα κορίτσια να φτάσουν σε κορυφαίες θέσεις και να ενισχύσει την ισότητα των φύλων στα διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων. Τον Νοέμβριο του 2022, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν κανόνες, οι οποίοι στοχεύουν στη θέσπιση διαφανών διαδικασιών πρόσληψης, έτσι ώστε τουλάχιστον το 40% των θέσεων μη εκτελεστικών διευθυντών ή το 33% όλων των θέσεων διευθυντών να καταλαμβάνονται από γυναίκες μέχρι το τέλος Ιουνίου 2026.
Μάθετε τι κάνει το ΕΚ για να αντιμετωπίσει το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων.
Διαβάστε περισσότερα για την ισότητα των φύλων
- Χρονοδιάγραμμα: ορόσημα στον αγώνα της ΕΕ για τα δικαιώματα των γυναικών (βίντεο)
- Πώς η ΕΕ αντιμετωπίζει την έμφυλη βία
- Διαδικτυακή βία κατά των γυναικών: τι είναι και πώς να την αποτρέψετε;
- Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (γραφήματα)
- Γυναίκες στην οικοδόμηση της ειρήνης: γιατί και πώς να αυξήσουν τον ρόλο τους
