Εμπορία ανθρώπων: ο αγώνας της ΕΕ κατά της εκμετάλλευσης
Μάθετε πώς η ΕΕ ενισχύει τους κανόνες κατά της εμπορίας ανθρώπων προκειμένου να εμποδίσει την εκμετάλλευση.
Τι είναι η εμπορία ανθρώπων;
- Εμπορία ανθρώπων είναι η στρατολόγηση, η μεταφορά, η στέγαση ή η απαγωγή τους, απάτη ή εξαπάτηση, με σκοπό την εκμετάλλευσή τους για κέρδος.
Περισσότερα στοιχεία για το ζήτημα της εμπορίας ανθρώπων
Κάθε χρόνο καταγράφονται στην ΕΕ πάνω από 7.000 θύματα εμπορίας ανθρώπων. Μόνο το 2022, ο αριθμός των καταγεγραμμένων θυμάτων έφτασε τα 10.093. Ακόμα κι έτσι, ο πραγματικός αριθμός είναι πιθανό να είναι πολύ υψηλότερος καθώς πολλά θύματα δεν εντοπίζονται.
Η πλειονότητα των θυμάτων είναι γυναίκες και κορίτσια, αλλά ο αριθμός των ανδρών αυξάνεται ιδιαίτερα όσον αφορά στην καταναγκαστική εργασία.
Κατηγορίες εμπορίας ανθρώπων
Μεταξύ των διαφορετικών κατηγοριών της εμπορίας ανθρώπων είναι:
- Σεξουαλική εκμετάλλευση - θύματα είναι κυρίως γυναίκες και παιδιά.
- Καταναγκαστική εργασία - θύματα κυρίως από αναπτυσσόμενες χώρες, αναγκασμένα να εργαστούν σε εντατικές δουλειές ή κρατούνται σε οικιακή δουλεία.
- Καταναγκαστικές εγκληματικές δραστηριότητες - τα θύματα πρέπει να συμμετέχουν σε παράνομες δραστηριότητες, η άρνηση ή αποτυχία των οποίων μπορεί να τους επιφέρει βαρύτατες τιμωρίες.
- Δωρεά οργάνων - τα θύματα συχνά βλέπουν ελάχιστη έως καθόλου αποζημίωση και αντιμετωπίζουν κινδύνους για την υγεία τους.
Τα αίτια της εμπορίας ανθρώπων
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, οι ανισότητες εντός και μεταξύ των χωρών, οι ολοένα και πιο περιοριστικές πολιτικές μετανάστευσης και η αυξανόμενη ζήτηση για φθηνό εργατικό δυναμικό είναι μεταξύ των βαθύτερων αιτιών. Η φτώχεια, η βία και οι διακρίσεις καθιστούν τα άτομα ευάλωτα στην εμπορία ανθρώπων.
Τι κάνει η ΕΕ;
Το έργο της ΕΕ μέχρι στιγμής
Το 2011, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν την Οδηγία κατά της Εμπορίας Ανθρώπων για την προστασία και την υποστήριξη των θυμάτων και την τιμωρία των διακινητών. Η οδηγία στοχεύει στην πρόληψη της εμπορίας ανθρώπων και αναγνωρίζει ότι καθώς γυναίκες και άνδρες υφίστανται συχνά εκμετάλλευση για διαφορετικούς σκοπούς, τα μέτρα βοήθειας και υποστήριξης θα πρέπει να εξαρτώνται από το φύλο.
Η πορεία της ΕΕ προς τα εμπρός
Μορφές εκμετάλλευσης έχουν εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια, με την εμπορία ανθρώπων να μετατοπίζεται όλο και περισσότερο στο Διαδίκτυο. Πιο πρόσφατα, η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία προκάλεσε μαζικό εκτοπισμό γυναικών και παιδιών και δημιούργησε νέο χώρο για εγκληματικές οργανώσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, στις 19 Δεκεμβρίου 2022 η Επιτροπή πρότεινε την ενίσχυση των εξής κανόνων:
• Καθιστώντας ποινικό αδίκημα τον αναγκαστικό γάμο και την παράνομη υιοθεσία
• Προσθήκη αδικημάτων εμπορίας ανθρώπων που διαπράττονται ή διευκολύνονται μέσω τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένου του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
• Υποχρεωτικές κυρώσεις για αδικήματα εμπορίας ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου του αποκλεισμού των παραβατών από δημόσια οφέλη ή του προσωρινού ή οριστικού κλεισίματος των εγκαταστάσεων όπου διαπράχθηκε το αδίκημα της εμπορίας ανθρώπων
• Επίσημοι εθνικοί μηχανισμοί παραπομπής για τη βελτίωση της έγκαιρης αναγνώρισης και παραπομπής για βοήθεια και υποστήριξη των θυμάτων
• Καθιστώντας ποινικό αδίκημα την εν γνώσει χρήση υπηρεσιών που παρέχονται από θύματα εμπορίας ανθρώπων
• Ετήσια συλλογή δεδομένων για την εμπορία ανθρώπων σε όλη την ΕΕ
Τον Απρίλιο του 2024, το Κοινοβούλιο υποστήριξε μια συμφωνία που επιτεύχθηκε με το Συμβούλιο τον Ιανουάριο του 2024. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, συμφωνήθηκε να αναφερθεί ρητά η εκμετάλλευση της παρένθετης μητρότητας ως πρόσθετος τύπος εκμετάλλευσης, με στόχο όσους εξαναγκάζουν ή εξαπατούν τις γυναίκες να ενεργήσουν ως παρένθετες μητέρες. Αυτό ήταν ένα σημαντικό στοιχείο για τους ευρωβουλευτές που υποστήριξαν ότι η ποινικοποίηση της παρένθετης μητρότητας μέσω της χρήσης βίας, απειλής ή εξαναγκασμού θα έδινε δικαιώματα στις γυναίκες ως θύματα ενώ οι δράστες θα διώκονταν.
H θέση του Κοινοβουλίου
Οι ευρωβουλευτές επιθυμούν να δώσουν προτεραιότητα στην αποτελεσματικότερη προστασία των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων. Η θέση του Κοινοβουλίου περιλαμβάνει:
• Διασφάλιση ότι τα θύματα που χρειάζονται διεθνή προστασία λαμβάνουν την κατάλληλη υποστήριξη και προστασία και ότι γίνεται σεβαστό το δικαίωμά τους στο άσυλο.
• Διασφάλιση ότι τα θύματα δεν διώκονται για εγκληματικές πράξεις που εξαναγκάστηκαν να διαπράξουν.
• Εξασφάλιση υποστήριξης στα θύματα χρησιμοποιώντας μια προσέγγιση που αφορά το φύλο, την αναπηρία και το παιδί και βασίζεται σε μια διατομεακή προσέγγιση.
• Συμπερίληψη μέτρων κατά της εμπορίας ανθρώπων στα σχέδια αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης όταν συμβαίνουν φυσικές καταστροφές, καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για την υγεία ή μεταναστευτικές κρίσεις.
Επιπλέον, οι ευρωβουλευτές προτείνουν ότι το να γίνει μια γυναίκα παρένθετη μητέρα μέσω της χρήσης βίας, απειλής ή εξαναγκασμού θα πρέπει να θεωρείται ποινικό αδίκημα. Αυτό θα έδινε στις γυναίκες δικαιώματα ως θύματα σύμφωνα με τους κανόνες, ενώ οι δράστες θα διώκονταν ποινικά.
Οι επικαιροποιημένοι κανόνες εισάγουν επίσης μια νέα επιβαρυντική περίσταση προκειμένου να ληφθεί υπόψη η ενισχυτική επίδραση των ψηφιακών τεχνολογιών στην εμπορία ανθρώπων. Αυτό περιλαμβάνει τη μη συναινετική διάδοση σεξουαλικών εικόνων, βίντεο ή παρόμοιου υλικού του θύματος.
Μια άλλη αλλαγή περιλαμβάνει αυστηρότερες κυρώσεις κατά νομικών προσώπων, όπως εταιρειών, που ανακαλύφθηκε ότι εμπλέκονται σε εμπορία ανθρώπων. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι εταιρείες ενδέχεται να χάσουν την πρόσβαση σε δημόσια χρηματοδότηση, όπως διαδικασίες διαγωνισμών, επιχορηγήσεις, παραχωρήσεις και άδειες. Ενδέχεται επίσης να τους ανακληθούν οι άδειες και οι εξουσιοδοτήσεις τους εάν χρησιμοποιήθηκαν για να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες που συνέβαλαν σε αυτήν την εγκληματική συμπεριφορά.
Επόμενα βήματα
Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ είκοσι ημέρες μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και οι χώρες της ΕΕ θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να ενσωματώσουν τους νέους κανόνες στην εθνική νομοθεσία.
Καταπολέμηση της καταναγκαστικής εργασίας
Σύμφωνα με διαφορετικό νόμο, οι ευρωβουλευτές υιοθέτησαν κανόνες που αποσκοπούν στη διατήρηση των προϊόντων που κατασκευάζονται με καταναγκαστική εργασία, εκτός της αγοράς της ΕΕ. Ο κανονισμός θέτει σε εφαρμογή ένα πλαίσιο για τη διερεύνηση της χρήσης καταναγκαστικής εργασίας στις αλυσίδες εφοδιασμού των εταιρειών.
Οι εταιρείες που διαπιστώνονται παραβιάσεις μπορούν να δουν όλες τις εισαγωγές και εξαγωγές των εν λόγω αγαθών να κατασχέθηκαν στα σύνορα της ΕΕ και όλα τα εμπορεύματα που έχουν ήδη φτάσει στην αγορά της ΕΕ να αποσύρονται. Οι ευρωβουλευτές πιστεύουν ότι αυτή η απαγόρευση θα αφαιρέσει το οικονομικό κίνητρο για τις εταιρείες να χρησιμοποιούν καταναγκαστική εργασία καθώς και θα προστατεύσει τους καταγγέλλοντες και τα θύματα.
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τους νέους νόμους κατά της καταναγκαστικής εργασίας τον Απρίλιο του 2024
Για περισσότερες πληροφορίες:
