Κρίσιμοι τεχνολογικοί τομείς: πώς η ΕΕ υποστηρίζει βασικές βιομηχανίες
Η ΕΕ δημιουργεί μια Πλατφόρμα Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP) για την υποστήριξη βασικών τεχνολογιών και την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής πρωτοκαθεδρίας.
Γιατί χρειάζεται η ΕΕ να επενδύσει σε τεχνολογίες;
Ένας από τους κύριους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ είναι να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας υποστηρίζοντας την αλλαγή της σύμφωνα με τους οικολογικούς και ψηφιακούς μετασχηματισμούς. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η βιομηχανία της ΕΕ αντιμετωπίζει πρόκληση από τον υψηλό πληθωρισμό, τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, τις διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας, την αύξηση των επιτοκίων και την αύξηση στις τιμές της ενέργειας.
Επιπλέον, ο παγκόσμιος ανταγωνισμός συνεχίζει να αυξάνεται, ειδικά σε τεχνολογίες που είναι απαραίτητες για τον οικονομικό μετασχηματισμό, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το 5G, οι ημιαγωγοί, οι πράσινες τεχνολογίες και οι βιοτεχνολογίες.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ επενδύει σημαντικά στις βιομηχανίες της όπου τις χρειάζονται περισσότερο.
Τι είναι η Πλατφόρμα Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη;
Τον Ιούνιο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την ενδιάμεση αναθεώρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027 της ΕΕ. Ως μέρος της δέσμης, πρότεινε τη θέσπιση ττης πλατφόρμας «Στρατηγικές Τεχνολογίες για την Ευρώπη» (STEP). Η πλατφόρμα είναι ένα εργαλείο για την ανάπτυξη κρίσιμων αναδυόμενων τεχνολογιών, οι οποίες σχετίζονται με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και τη στρατηγική κυριαρχία της ΕΕ.
Τον Φεβρουάριο του 2024, μετά από συμφωνία μεταξύ των ευρωβουλευτών και των κρατών μελών, τέθηκε σε ισχύ ο κανονισμός για τη δημιουργία της Πλατφόρμας Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη.
Η πρωτοβουλία στοχεύει στην ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας των ψηφιακών τεχνολογιών (για παράδειγμα μικροηλεκτρονική, cloud computing, τεχνητή νοημοσύνη, κυβερνοασφάλεια και 5G), των καθαρών τεχνολογιών (όπως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης, βιώσιμα εναλλακτικά καύσιμα) και των βιοτεχνολογιών (όπως βιομόρια, φαρμακευτικά προϊόντα, ιατρικές τεχνολογίες κ.λπ.). Ενισχύει επίσης τις αλυσίδες αξίας και αντιμετωπίζει τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων σε αυτούς τους τομείς.
Πώς λειτουργεί η πλατφόρμα (STEP)
Η πλατφόρμα ανακατευθύνει κεφάλαια στο πλαίσιο 11 υφιστάμενων προγραμμάτων της ΕΕ για επενδύσεις σε στρατηγικές τεχνολογίες και σε άτομα που μπορούν να τις εφαρμόσουν, παρέχοντάς τους επιχορηγήσεις και απονέμοντας σήμα αριστείας σε πολλά υποσχόμενα έργα.
Σφραγίδα STEP
Μια νέα ετικέτα ποιότητας της ΕΕ, η σφραγίδα STEP, απονέμεται σε έργα υψηλής ποιότητας που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της πλατφόρμας. Αυτό τους δίνει προβολή και προσελκύει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς παρουσιάζονται σε έναν πίνακα ελέγχου και περιλαμβάνονται σε έναν διαδραστικό χάρτη.
Τι προτείνουν οι ευρωβουλευτές;
Λόγω των προσπαθειών του Κοινοβουλίου στις διαπραγματεύσεις για την έναρξη της πλατφόρμας:
• ο κανονισμός ευθυγραμμίζεται περισσότερο με άλλες νομοθετικές πράξεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας - τον Νόμο για τη Βιομηχανία Μηδενικών Εκπομπών και τον Νόμο για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες·
• Η γεωγραφική ισορροπία και η συμμόρφωση με το εργατικό δίκαιο λαμβάνονται υπόψη στις προσκλήσεις για έργα STEP·
• Η σφραγίδα STEP αφαιρείται εάν μια εταιρεία μεταφέρει το έργο εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης·
• Τα έργα συνοχής που πληρούν τους στόχους του STEP θα πρέπει να έχουν ευκολότερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Η συμφωνία μεταξύ του Κοινοβουλίου και των κυβερνήσεων της ΕΕ για την έναρξη της πλατφόρμας περιλαμβάνει πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας για επενδύσεις σε τεχνολογίες που σχετίζονται με την άμυνα.
Το Κοινοβούλιο έχει πιέσει με επιτυχία για μια αξιολόγηση δύο επιπέδων, με μια ενδιάμεση αξιολόγηση που αναμένεται στα τέλη του 2025, για να τροφοδοτήσει τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τον προϋπολογισμό της ΕΕ μετά το 2027, και μια τελική αξιολόγηση που αναμένεται το 2031, όταν όλα τα σχετικά προγράμματα θα έχουν κλείσει.
