Circulaire economie: definitie, belang en voordelen
Ontdek de betekenis van circulaire economie en de voordelen voor milieu, groei en burgers met onze video en infografiek
De Europese Unie produceert elk jaar meer dan 2,1 miljard ton afval. Door de wetgeving inzake afvalbeheer te herzien, wil de EU de overgang van een lineaire naar een circulaire economie bevorderen.
Maar wat is eigenlijk circulaire economie? Wat zijn de redenen voor en de voordelen van een dergelijke verandering?
Wat is de circulaire economie?
Circulaire economie is een model van productie en consumptie, waarbij bestaande materialen en producten zo lang mogelijk worden gedeeld, verhuurd, hergebruikt, hersteld, opgeknapt en gerecycleerd om meer waarde te creëren. Op deze manier wordt de levenscyclus van producten uitgebreid.
In de praktijk betekent dit dat het afval tot een minimum wordt beperkt. Wanneer een product het einde van zijn levensduur bereikt, worden de materialen zoveel mogelijk binnen de economie gehouden dankzij recycling. Deze kunnen keer op keer productief worden gebruikt, waardoor meer waarde wordt gecreëerd.
Dit staat in schril contrast met het traditionele, lineaire economische weggooimodel. Dit model is gebaseerd op grote hoeveelheden goedkope, gemakkelijk toegankelijke materialen en energie.
Geplande veroudering van producten door fabrikanten, waar het Europees Parlement maatregelen tegen wil, maakt ook deel uit van dit model.
Voordelen: waarom moeten we overstappen naar een circulaire economie?
Het milieu beschermen
Hergebruik en recycling van producten zou het gebruik van natuurlijke grondstoffen vertragen, het landschap en de habitat minder verstoren en het verlies aan biodiversiteit helpen beperken.
Een ander voordeel van de circulaire economie is een vermindering van de totale jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen.
Door vanaf het begin efficiëntere en duurzamere producten te maken, kan het verbruik van energie en grondstoffen worden verminderd, aangezien naar schatting meer dan 80% van het ecologische impact van een product wordt bepaald tijdens de ontwerpfase.
Verpakking is een groeiend probleem en gemiddeld produceert elke Europeaan bijna 190 kg verpakkingsafval per jaar. Het doel is de overbodige verpakkingen aan te pakken en het ontwerp ervan te verbeteren om hergebruik en recycling te bevorderen.
De afhankelijkheid van grondstoffen verminderen
De wereldbevolking groeit en daarmee ook de vraag naar grondstoffen. Het aanbod van cruciale grondstoffen is echter beperkt.
De beperkte voorraden betekenen ook dat sommige EU-landen voor hun grondstoffen afhankelijk zijn van andere landen. Volgens Eurostat consumeerde elke Europeaan 14,9 ton grondstoffen in 2022.
De totale waarde van de handel in grondstoffen (invoer plus uitvoer) tussen de EU en de rest van de wereld was €165 miljard in 2023. Uitvoer was minder dan invoer, wat resulteerde in een handelstekort van 29 miljard euro.
Recycling van grondstoffen vermindert risico's in verband met het aanbod, zoals prijsvolatiliteit, beschikbaarheid en afhankelijkheid van invoer.
Dit geldt met name voor essentiële grondstoffen die nodig zijn voor de productie van technologieën die cruciaal zijn voor het bereiken van de klimaatdoelstellingen, zoals batterijen en elektrische motoren.
Banen creëren en geld besparen voor consumenten
De overgang naar een meer circulaire economie kan het concurrentievermogen vergroten, innovatie stimuleren, de economische groei bevorderen en banen scheppen (in de EU alleen al 700.000 banen tegen 2030).
Het ontwerp van materialen en producten herzien voor circulair gebruik zou ook de innovatie in verschillende sectoren van de economie stimuleren.
Verder kan het consumenten ook voorzien van duurzamere en innovatieve producten die geld besparen en een hogere kwaliteit van leven bieden.
Wat doet de EU om een circulaire economie te worden?
De Europese Unie wil tegen 2050 een circulaire en klimaatneutrale economie opbouwen. Om dat te bereiken heeft de EU de afgelopen jaren veel nieuwe maatregelen ingevoerd om afval te verminderen en producten duurzamer te maken.
Nieuwe of bijgewerkte wetgeving heeft betrekking op ecodesign, verpakkingen, greenwashing, het recht op reparatie, afvalbeheer en andere belangrijke gebieden.
Ontdek hoe de EU tegen 2050 een circulaire economie wil bereiken
