Plasticsoep: feiten, gevolgen en aanpak
Welk soort plastic afval wordt in zee gevonden? Hoe wil het Parlement ervoor zorgen dat het zeeafval afneemt? Lees verder over de voorgestelde EU-regels.
De gevolgen van de hedendaagse wegwerpcultuur van plastic weerspiegelen zich in de zeeën en oceanen. Plastic afval vervuilt de oceanen steeds meer. Naar schatting zouden de oceanen tegen 2050 meer plastic dan vis kunnen bevatten.
Plastic is een van de zeven onderwerpen die door de Europese Commissie als cruciaal worden beschouwd voor het bereiken van een circulaire economie in de EU in 2050. Naast de Europese strategie voor kunststoffen in een circulaire economie, die het gebruik van microplastics geleidelijk zou afschaffen, komt de Commissie later dit jaar met meer voorstellen om plastic afval, waaronder microplastics, aan te pakken.
Lees meer over wat de EU doet om plastic afval te verminderen
Nieuwe EU-regels, die op 27 maart door de Parlementsleden werden goedgekeurd, richten zich op verloren vistuig en op de 10 meest aangetroffen plastic wegwerpproducten in zee en aan de Europese kusten. Samen zijn deze twee groepen goed voor 70% van het zwerfvuil op zee.
De nieuwe regels werden in mei 2019 door de Raad goedgekeurd.
Wat is het probleem?
Plastic maakt niet alleen een vuilnisbelt van de kusten, maar schaadt ook de levensomgeving van zeedieren. Dieren raken verstrikt in grotere stukken plastic, en verwarren kleinere stukjes voor voedsel. Het inslikken van plastic deeltjes kan de vertering van voeding verhinderen.
Ook mensen krijgen plastic binnen via de voedselketen. De gevolgen voor de volksgezondheid zijn onbekend.
Zwerfvuil brengt economische verliezen met zich mee voor sectoren en gemeenschappen die afhankelijk zijn van de zee, maar ook voor fabrikanten: slechts zo’n 5% van de waarde van plastic verpakkingen blijft in de economie, de rest wordt letterlijk gedumpt, wat de noodzaak van een circulaire aanpak aantoont.
EU-verbod op wegwerpplastic
De doeltreffendste manier om het probleem aan te pakken is door te voorkomen dat er meer plastic in de oceaan komt.
Wegwerpplastic vormt de grootste groep afval aan de kusten. Producten zoals plastic bestek, drinkflessen, sigarettenpeuken of wattenstaafjes zijn goed voor bijna de helft van alle zwerfvuil.
Nieuwe maatregelen
Om dit probleem aan te pakken, heeft de EU een totaal verbod op wegwerpplastic ingevoerd waarvoor een alternatief beschikbaar is, zoals wattenstaafjes, bestek, borden, rietjes en roerstaafjes. Aan de lijst werden ook vormen van plastic producten toegevoegd die afbreekbaar zijn door zuurstof, evenals fast-food doosjes gemaakt van polystyreen.
Daarnaast zijn nog een reeks andere maatregelen goedgekeurd:
- Een toename in de verantwoordelijkheid van producenten, met name voor de tabakindustrie, om de toepassing van het principe 'de vervuiler betaalt' te versterken.
Deze nieuwe regeling zal ook van toepassing zijn op vistuig, om ervoor te zorgen dat de producenten, en niet de vissers, de kosten dragen voor het ophalen van netten die op zee verloren zijn gegaan; - Inzamelingsdoelstelling van 90% tegen 2029 voor drankflessen (bijvoorbeeld via systemen voor statiegeldteruggave);
- Een doelstelling van 25% voor gerecycled materiaal in plastic flessen tegen 2025 en 30% tegen 2030;
- Etiketteringsvereisten voor tabaksproducten met filters, plastic bekertjes, maandverband en vochtige doekjes om gebruikers te wijzen op de juiste manier van weggooien;
- Bewustmaking.
Wat betreft vistuig, dat goed is voor 27% van het afval in de zee, zouden producenten de kosten moeten dekken van het afvalbeheer van havenontvangstvoorzieningen. EU landen zouden ook jaarlijks mintens 50% van verloren vistuig op zee moeten verzamelen en 15% tegen 2025 moeten recycleren.
Impact van zwerfvuil op de visserij
In een resolutie van 25 maart roept het Europees Parlement op tot maatregelen om het zwerfvuil op zee dringend terug te dringen, waaronder meer beperkingen op wegwerpplastic en meer gebruik van duurzaam gemaakte materialen voor vistuig.
De leden van het Europees Parlement hebben benadrukt hoe afval in zee schade toebrengt aan ecosystemen en consumenten, maar ook aan visserij en vissers.
730
tonnen afval worden elke dag in de Middellandse Zee gedumpt
Visserij- en aquacultuurafval vertegenwoordigen 27 procent van het afval in zee. Om het fenomeen ‘spookuitrusting’ (verlies van vistuig op zee) aan te pakken, willen de leden van het Europees Parlement in kaart brengen en investeren in onderzoek en innovatie om milieuvriendelijke visuitrusting te ontwikkelen. Ze roepen de Commissie ook op om verpakkingen van geëxpandeerd polystyreen en verpakkingen van visserijproducten geleidelijk te schrappen, evenals alle onnodige plastic verpakkingen in het algemeen.
Europarlementariërs willen ook een versterkte maritieme visie zien in de Europese Green Deal, de Biodiversiteitsstrategie en de Farm to Fork-strategie en roepen de Commissie op om de ontwikkeling van een circulaire economie in de visserij- en aquacultuursector te versnellen.
Meer over wat het Parlement doet om plasticvervuiling tegen te gaan:
- Facebook Live-interview met rapporteur Catherine Chabaud (Renew Europe, FR)
- Het Europees Parlement wil meer drastische EU-actie voor het verminderen van zeeafval
- EU-strategie voor minder plastic afval: meer recyclage, verbod op microplastics
Meer informatie
-
Procedure: impact van zwerfvuil op visserij (Engels)
wordt in een nieuw venster geopend
- Procedure: vermindering van de impact van soorten plastic op het milieu (Engels)
- Briefing: wegwerpplastic en visuitrusting (2019, Engels)
- Plastic zwerfvuil verminderen in zeeën en oceanen (2019, Engels)
- De impact op het milieu van het gebruik van plastic, microplastics, afval en vervuiling (Engels)
- EU- en nationale maatregelen (oktober 2019, Engels)
