Green Deal: essentieel voor een klimaatneutrale en duurzame EU
De Green Deal is het antwoord van de EU op de voortdurende klimaatcrisis. Ontdek meer over het traject naar een klimaatneutraal Europa.
In november 2019 riep het Parlement een klimaatnoodtoestand uit en vroegen ze aan de Commissie om in al haar voorstellen de doelstelling van 1,5°C op te nemen om de opwarming van de aarde te beperken en te verzekeren dat de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk vermindert.
Daarop reageerde de Commissie met de Europese Green Deal, een stappenplan voor Europa om klimaatneutraal te worden tegen 2050.
De Europese Green Deal doelstellingen en voordelen
Het Parlement heeft op 24 juni 2021 de EU-klimaatwet aangenomen, wat een reductiedoelstelling van 55% tegen 2030 en klimaatneutraliteit tegen 2050 wettelijk bindend maakt. Hierdoor komt de EU dichter bij haar doelstelling van negatieve emissies na 2050 en bevestigt het haar leiderschap in de wereldwijde strijd tegen klimaatverandering.
Het moet ervoor zorgen dat de doelstellingen gemakkelijker kunnen worden toegepast op wetgeving en moet voordelen opleveren, zoals: schonere lucht, water en bodem, lagere energierekeningen, gerenoveerde huizen, beter openbaar vervoer en meer laadstations voor e-auto's, minder afval, gezonder voedsel, en een betere gezondheid voor huidige en toekomstige generaties.
Het bedrijfsleven zal er ook van profiteren als er kansen worden gecreëerd in gebieden waar Europa ernaar streeft mondiale normen te stellen. Verwacht wordt dat het ook banen zal opleveren, bijvoorbeeld in hernieuwbare energie, energiezuinige gebouwen en processen.
Het Fit for 55-pakket om de doelstellingen van de Green Deal te behalen
Om de EU-doelstellingen tegen 2030 te behalen, heeft het Parlement in 2023 een pakket met nieuwe en herziene wetgeving goedgekeurd, bekend als ‘Fit for 55’’, bestaande uit 13 met elkaar verweven herziene wetten en 6 wetten inzake klimaat en energie.
Vermindering van de emissies van de industrie, transport en andere sectoren
Het Parlement heeft de volgende dossiers goedgekeurd:
- de herziening van het emissiehandelssysteem om vervuilende sectoren, zoals gebouwen en wegvervoer vanaf 2027 (in EU-emissiehandelssysteem II) en zeevervoer. De hervormingen zullen de gratis rechten voor de luchtvaart tegen 2026 geleidelijk afschaffen en het gebruik van duurzame vliegtuigbrandstoffen bevorderen
- herziening van de reserve voor marktstabiliteit om het structurele gebrek aan evenwicht tussen vraag en aanbod van emissierechten in de EU-emissiehandelssysteem aan te pakken
- de toepassing van het koolstoflekinstrument om een koolstofprijs op ingevoerde goederen van koolstofintensieve industrieën buiten de EU te zetten om te voorkomen dat goederen worden overgebracht naar landen met minder ambitieuze klimaatdoelstellingen
- verdeling van de inspanningen tussen de EU-landen om de nationale streefcijfers voor emissiereducties - in sectoren die niet binnen het EU-emissiehandelssysteem vallen, met name landbouw, de bouwsector en afvalbeheer - te verhogen van 29% tot 40% in 2030
- strengere regels om meer koolstof te verwijderen in de sectoren landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw
- een voorstel om te garanderen dat nieuwe auto's en bestelwagens in de EU tegen 2035 geen CO2 meer uitstoten
- een herziening van de emissierechten voor de luchtvaart, om alle vluchten die vertrekken uit de Europese Economische Ruimte in de regeling op te nemen en een mogelijke oplossing voor de vluchten buiten de EU
- Een toename van het aantal oplaad- en tankstations voor auto's en vrachtwagens die alternatieve brandstoffen gebruiken
- Een vereiste voor een geleidelijke overschakeling op duurzame vliegtuigbrandstoffen
- Nieuwe doelstellingen om het energieverbruik op EU-niveau tegen 2030 te verminderen
- Een nieuw verhoogd streefcijfer van 42,5% voor het aandeel hernieuwbare energie in het energieverbruik van de EU tegen 2030
- Een geleidelijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen door schepen en een overstap naar schonere maritieme brandstoffen
EU-financiering om huishoudens te ondersteunen bij de groene transitie
Het Parlement heeft het goedgekeurd:
-
de invoering van een sociaal klimaatfonds, gefinancierd door de veiling van -rechten, om te zorgen voor een eerlijke energietransitie door kwetsbare huishoudens, kleine bedrijven en vervoersgebruikers te helpen energie- en mobiliteitsarmoede aan te pakken.
De circulaire economie stimuleren
De Commissie presenteerde in maart 2020 ook het nieuwe actieplan voor een circulaire economie, met maatregelen rond de levenscyclus van producten om circulaire economische processen te stimuleren, duurzaam gebruik te bevorderen en minder afval te garanderen. Het zal zich richten op:
- Elektronica en ICT
- Batterijen en voertuigen
- Verpakking en plastic
- Textiel
- Bouwsector en gebouwen
- De voedselketen
Als onderdeel van de regels om herbruikbaarheid te bevorderen heeft de EU overeenstemming bereikt over een universele oplader. Tegen eind 2024 wordt USB Type-C de universele lader voor de meeste elektronische apparaten in de EU. Laptops zullen tegen 28 april 2026 uitgerust moeten zijn met een USB Type-C-poort.
In april 2024 heeft het Parlement nieuwe regels goedgekeurd om de reparatie en het hergebruik van goederen te bevorderen. Binnen de wettelijke garantie zouden verkopers verplicht worden producten te repareren, tenzij het goedkoper is ze te vervangen. Buiten de waarborg zouden rechten worden verleend om reparaties gemakkelijker en goedkoper te maken.
In september 2022 heeft het Parlement zijn standpunt bepaald over de toepassing van de nieuwe Industriële Strategie om bedrijven te helpen de Covid-crisis te overwinnen, de uitgaven af te stemmen op het beleid en de overgang te maken naar een groenere, circulaire economie.
In november 2021 riepen Europarlementariërs op tot een uitgebreidere EU-strategie voor essentiële grondstoffen om Europa minder afhankelijk te maken van de invoer van deze materialen, die cruciaal zijn voor strategische industrieën. In december 2023 heeft het Parlement een EU-wet inzake strategie voor essentiële grondstoffen goedgekeurd om te zorgen voor een adequate en gevarieerde voorziening voor de digitale economie van Europa en voor de groene overgang, waarbij hergebruik en recycling prioriteit krijgen.
Een duurzaam voedingssysteem creëren
De voedingssector is één van de hoofdschuldigen van klimaatverandering. Hoewel landbouw in de EU de enige grote landbouwsector in de wereld is die zijn broeikasgassen verminderd heeft (met 20% sinds 1990), is het nog steeds verantwoordelijk voor ongeveer 10% van de wereldwijde broeikasgasuitstoot (waarvan 70% door dieren).
De van boer tot bord-strategie die in mei 2020 door de Commissie voorgesteld werd, garandeert een eerlijk en milieuvriendelijk voedingssysteem, terwijl het ook het voortbestaan van landbouwers waarborgt. Het betreft de volledige voedselketen, van het gebruik van pesticiden en de verkoop van antimicrobiële stoffen te halveren, tot het verminderen van het gebruik van kunstmeststoffen en het stimuleren van organische landbouw.
Het Parlement was positief over de Europese van boer tot bord-strategie in een aangenomen resolutie van oktober 2021, maar voegde bijkomende aanbevelingen toe om het nog duurzamer te maken. Het Parlement benadrukte dat er in het Fit of 55-pakket ambitieuze doelstellingen moeten zitten voor de landbouwsector en gerelateerd landgebruik.
Biodiversiteit behouden
De EU wil tegelijkertijd het verlies van biodiversiteit aanpakken, inclusief de mogelijke uitsterving van 1 miljoen plant- en diersoorten. De EU-biodiversiteitstrategie voor 2030, voorgesteld in mei 2020, wil de natuur beschermen, de aantasting van ecosystemen terugdraaien en het verlies van biodiversiteit te stoppen.
Het Parlement nam op juni 2021 zijn standpunt in over de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030: de natuur terug in ons leven brengen en ze dringen aan dat de uitvoering ervan in overeenstemming is met andere Europese Green Deal-strategieën.
Aangezien bossen een essentiële rol spelen bij het absorberen en compenseren van koolstofemissies, heeft het Parlement nieuwe regels aangenomen om ervoor te zorgen dat goederen die op de Europese markt worden verkocht, niet hebben bijgedragen tot ontbossing of aantasting van bossen waar ook ter wereld. De verordening zorgt er ook voor dat deze producten voldoen aan de normen inzake mensenrechten en dat de rechten van de inheemse bevolking worden gerespecteerd.
De groene transitie financieren
In januari presenteerde de Commissie het duurzaam Europa investeringsplan, de strategie om de Green Deal te financieren door het komende decennium ten minste € een biljoen aan openbare en privé-investeringen aan te trekken.
Als deel van het investeringsplan zal het mechanisme voor een rechtvaardige transitie de socio-economische impact verlichten voor werknemers en gemeenschappen die het meeste getroffen worden door de veranderingen. In mei 2020 stelde de Commissie een een mechanisme voor de overheidssector ter ondersteuning van groene investeringen voor regio’s die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Het mechanisme werd in juni 2021 goedgekeurd door het Europees Parlement.
Het Parlement en de Raad bereikten een akkoord over de introductie van nieuwe bronnen van inkomsten om de EU-begroting en het Covid-19 economische herstelplan te financieren. Deze zouden onder andere komen van opbrengsten van het emissiehandelssysteem en van een mechanisme voor het aanpassen van de koolstofgrenzen dat de import van bepaalde goederen een heffing zou opleggen.
Om investeringen in milieuvriendelijke activiteiten te stimuleren en ‘groenwassen’ te voorkomen, heeft het Parlement in juni 2020 een nieuwe wetgeving inzake duurzame investeringen goedgekeurd. In november 2020 vroegen Europarlementariërs ook een transitie naar een duurzaam economisch systeem, essentieel voor de strategische autonomie van de EU op lange termijn en om de veerkracht van de EU te verbeteren.
