Waarom is cyberveiligheid belangrijk voor de EU?

Van gestolen gegevens tot geblokkeerde ziekenhuissystemen: cyberaanvallen hebben gevaarlijke gevolgen. Lees meer over cyberveiligheid en het belang ervan.

De digitale transitie van de economie en de maatschappij is de voorbije jaren versneld, en daarbij komen zowel nieuwe mogelijkheden als uitdagingen, zoals cyberveiligheid, bij kijken. Nu ons leven steeds meer afhangt van digitale technologieën, worden cyberaanvallen steeds duurder. Cyberbeveiliging is zeer belangrijk geworden en een belangrijke prioriteit van de EU.

Een grote afhankelijkheid van digitale technologieën

De sectoren die sterk afhankelijk zijn van netwerken en informatiesystemen en daarom het grootste risico lopen op cyberaanvallen zijn onder meer vervoer, energie, gezondheidszorg, telecommunicatie en digitale infrastructuur, banken en financiële markten, veiligheid, democratische processen, ruimtevaart en defensie. Cyberbeveiliging heeft ook betrekking op persoonlijke apparaten, besturingssystemen en apparaten die op het internet zijn aangesloten, zoals alarmsystemen en zelfs moderne koelkasten.

Het gebruik van digitale oplossingen is reeds lang in opmars maar tijdens de lockdown namen telewerken, online shoppen en online sociaal contact enorm toe. Deze oplossingen bieden grote voordelen voor consumenten en ze steunen de economie en het herstel na Covid. Maar er is tegelijkertijd ook een toename aan boosaardige cyberactiviteiten

Meer informatie over de belangrijkste en opkomende cyberbedreigingen

Definities: Cyberaanvallen, cyberveiligheid en cyberdefensie

• Cyberaanvallen zijn pogingen om misbruik te maken van informatie, door het stelen, vernietigen of blootstellen ervan, met als doel om computersystemen en -netwerken te verstoren of te vernietigen.
• Cyberveiligheid omvat informatie- en communicatieveiligheid, operationele technologie en de nodige IT-platvormen om de veiligheid van digitale systemen te verzekeren.
• Cyberdefensie betekent analyses van cybersecurity en bedreigingen, en strategieën voor burgers, instellingen en regeringen.

Cybergevaar in de EU: persoonlijke en maatschappelijke kosten

Economische kosten van cybercriminaliteit

Cybercriminelen gebruiken soms phishing websites en emails met schadelijke links en bijlagen om bankgegevens te stelen of organisaties te chanteren nadat ze hun IT-systeem en gegevens geblokkeerd hebben.

Een beveiligde cyberspace is de basis voor de EU-interne markt: oplossingen mogelijk maken en het volledige potentieel ontgrendelen door mensen online zelfvertrouwen te geven. Volgens een in mei 2022 gepubliceerd EU-onderzoek heeft 28% van de Europese kmo's (of mkb's) in 2021 te maken gehad met cybercriminaliteit.

Meer lezen over hoe je jezelf kan beschermen tegen cybercriminaliteit .

Impact op democratie

De schade veroorzaakt door cyberaanvallen raakt meer dan de economie en financiën, en heeft ook een invloed op de democratische grondslag van de EU en vormt een bedreiging voor de fundamentele werking van de maatschappij.

Desinformatie- en misinformatiecampagnes zijn bijvoorbeeld één van de hulpmiddelen van cyberoorlog. Het Threat Landscape 2022-rapport van het EU-Agentschap voor cyberbeveiliging (ENISA) heeft het over bots die doen alsof ze echte mensen zijn die overheidsinstellingen overspoelen met valse commentaren. De verspreiding van diepgfakes en op AI gebaseerde desinformatie verzwakt de geloofwaardigheid en het vertrouwen in informatie, media en journalistiek.

Cyberaanvallen gericht op vrede en veiligheid

Cyberaanvallen, met gebruik van bijvoorbeeld desinformatie, economische druk en conventioneel gewapende aanvallen, testen de weerbaarheid van democratische landen en instellingen, en richten zich rechtstreeks op vrede en veiligheid in de EU. Volgens ENISA gaan cyberaanvallen tijdens de Russische oorlog in Oekraïne hand in hand met conventionele militaire actie. Hackers proberen het functioneren van overheidsinstellingen en cruciale infrastructuur-entiteiten te vernietigen en te verstoren, ook om het publieke vertrouwen in het leiderschap van het land te ondermijnen.

Gevolgen voor essentiële diensten en kritieke sectoren

Essentiële diensten en sectoren zoals transport, energie, gezondheidszorg en financiën zijn steeds meer afhankelijk van digitale technologieën. Samen met de toename van fysieke objecten die verbonden zijn aan het internet der dingen, zijn er rechtstreekse gevolgen, en maakt het van cyberveiligheid een kwestie van leven of dood.

Van cyberaanvallen op ziekenhuizen, waardoor ze dringende medische procedures moeten uitstellen, tot aanvallen op energienetwerken en watertoevoer - cybercriminelen brengen de aanvoer van essentiële diensten in gedrang. Cyberaanvallen kunnen miljoenen mensen tegelijk treffen, bijvoorbeeld door een aanval van een ransomware hacker in mei 2021, waarbij de meeste Ierse gezondheidsdiensten enkele uren zijn gestopt, wat nadien nog weken lang gevolgen had. Ook nu dat auto’s en huizen steeds meer verbonden zijn, kunnen ze op onvoorspelbare wijze bedreigd of uitgebuit worden.

EU-acties op het gebied van cyberveiligheid

Bedrijven en organisaties in de EU spenderen aanzienlijk minder aan cyberbeveiliging dan hun Amerikaanse tegenhangers. Om ervoor te zorgen dat ziekenhuizen, banken en energieleveranciers veilig zijn en dat onze democratie en instellingen goed functioneren, moet de EU investeren in sterke cyberbeveiliging voor essentiële diensten en kritieke infrastructuur en EU-wetgeving verbeteren.

De Europese Unie heeft hard gewerkt om de cyberbeveiliging te verbeteren. In november 2022 heeft het Parlement de richtlijn inzake de veiligheid van netwerk- en informatiesystemen (NIS2) goedgekeurd, waarin uitgebreide regels worden uiteengezet om de veerkracht in de hele EU te versterken. Ook in november 2022 hebben EP-leden wetten aangenomen om de veerkracht van de financiële sector van de EU tegen cyberaanvallen te vergroten met de wet digitale operationele veerkracht (Dora).

Het Parlement heeft op 22 november zijn definitieve goedkeuring gegeven aan regels om de essentiële infrastructuur van de EU te verbeteren, inclusief de digitale infrastructuur. De wetgeving verscherpt de risicobeoordelingen en rapportagevereisten voor kritische spelers in 11 essentiële sectoren.

Lees meer over wat de EU doet om de digitale transformatie vorm te geven:

• Wet inzake digitale markten en wet inzake digitale diensten van de EU: een toelichting
• Europese datastrategie
• De wetgeving en voordelen van artificiële intelligentie
• Het reguleren van crypto-valuta's

Meer informatie over cyberveiligheid in de EU

• EPRS: Een gemeenschappelijk hoog niveau van cyberbeveiliging in de EU (de NIS2-richtlijn)
• Europese Commissie: De EU-Cyberveiligheid strategie voor het Digitale Decennium wordt in een nieuw venster geopend
• EU-cyberverdediging mogelijkheden
• Wet digitale operationele veerkracht (Dora)
• The Digital Economy and Society Index (DESI): wordt in een nieuw venster geopend

Meer artikelen over dit onderwerp

• Digitaal

• Waarom wil de EU een regelgeving rond platformeconomie?

• AI-regels: wat het Europees Parlement wil