De EU-respons op de Oekraïense vluchtelingencrisis
De Russische aanval op Oekraïne heeft miljoenen mensen gedwongen om hun huizen te verlaten. Ontdek wat de EU doet om hen te helpen en om de buitengrenzen te beheren.
De Russische aanval op Oekraïne in februari 2022 heeft één van de grootste humanitaire crisissen in de recente geschiedenis van Europa veroorzaakt. De aanhoudende oorlog zorgt voor steeds meer slachtoffers, vernieling en de verplaatsing (van personen) binnen en buiten de Oekraïense grenzen.
De Oekraïense bevolking is het slachtoffer van bombardementen en geweld, en naar schatting werd één derde van de Oekraïners gedwongen hun huis te verlaten, binnen het land of naar de buurlanden. Op 6 juli werden er in heel Europa meer dan 5,6 miljoen Oekraïense vluchtelingen geregistreerd, onder meer in Polen (1.207.650), Duitsland (867.000), Tsjechië (388.097), Turkije (145.000) en Italië (141.562). Ongeveer 90% van hen zijn vrouwen en kinderen, die ook een hoger risico lopen om slachtoffer te worden van geweld en mishandeling - inclusief mensenhandel, smokkel en illegale adoptie.
De aantallen veranderen voortdurend, maar meer dan 2,5 miljoen Oekraïners zijn sinds het begin van de Russische invasie naar huis teruggekeerd. Sommigen keren terug naar gebieden die aan het begin van de oorlog door Russische troepen werden bedreigd, maar die nu als veiliger worden beschouwd.
Lees ook: migratie in Europa
EU-financiering om landen aan de frontlinie te steunen
De vluchtelingencrisis die door de oorlog veroorzaakt wordt, heeft solidariteit teweeggebracht in heel Europa. De EU en haar lidstaten bieden noodhulp aan de ontheemden en steun aan de buurlanden van Oekraïne.
Op 24 maart keurden de EP-leden het voorstel goed om het cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa (CARE) van de Commissie toe te laten om beschikbare financiering te herbestemmen om EU-landen te steunen die vluchtelingen van Russische agressie opvangen. Dit zou bijkomend €10 miljard kunnen zijn van REACT-EU, een fonds dat opgericht werd als een brug tussen de Covid-noodtoestand en de cohesiefondsen.
Het Parlement heeft ook de werkingsperiode van het Asiel, Migratie en Integratiefonds en het Interne Veiligheidsfonds met één jaar verlengd, tot midden 2024. Deze verlenging maakt het EU-landen mogelijk om ongebruikte financiering snel te herbestemmen, om de toevoer van vluchtelingen uit Oekraïne op te vangen, en zal naar verwachting ongeveer €420 miljoen aan extra steun voorzien voor bijvoorbeeld accommodatie, voedsel, gezondheidszorg en extra personeel.
Verdere bijstand zoals medische bevoorrading, tenten en stroomgeneratoren werd via het EU-civiele beschermingsmechanisme en de RescEU medische voorraden naar Oekraïne en de buurlanden gebracht.
Tijdens de plenaire sessie van 23-24 maart, keurden de EP-leden ook financiële steun voor Moldavië goed, om te helpen bij de opvang van vluchtelingen, naast de macro-financiële steun om deel van hun externe financieringsbehoeften te dekken.
Op 23 juni heeft het Parlement een steunpakket van 400 miljoen euro goedgekeurd om de lidstaten in de frontlinie te helpen bij de aanpak van dringende migratie- en grensbeheersmaatregelen. De EU-middelen zullen bijdragen aan de financiering van de eerste opvang- en registratiekosten van mensen die Oekraïne ontvluchten, door middel van de versterking van het Fonds voor Asiel, Migratie en Integratie en het Instrument voor Grensbeheer en Visabeleid.
Tijdelijke bescherming voor vluchtelingen uit Oekraïne
In een resolutie die tijdens de buitengewone plenaire sessie op 1 maart werd goedgekeurd, verwelkomde het Parlement de activering van de Tijdelijke Beschermingsrichtlijn voor de eerste keer sinds het in 2001 van kracht werd. De richtlijn wil mensen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten onmiddellijk tijdelijke bescherming geven voor een beginperiode van één jaar (verlenging mogelijk) - inclusief Oekraïense burgers, mensen uit derde landen, staatloze personen of individuen met verblijfsvergunningen in het land.
Dit maakt het voor ontheemde personen mogelijk om van de geharmoniseerde rechten te genieten in de EU, zoals een verblijfsvergunning, de mogelijkheid om te werken, of huisvesting en toegang tot sociale en medische bijstand. De EP-leden hebben er ook mee ingestemd dat Oekraïners met tijdelijke bescherming hun rijbewijs in de EU mogen blijven gebruiken.
Meer dan 3,6 miljoen mensen hebben zich tot nu toe in Europa laten registreren voor tijdelijke bescherming of vergelijkbare nationale beschermingsregelingen.
Op 9 maart riepen de EP-leden de EU op om een aangepast migratiesysteem in te voeren waarmee verantwoordelijkheid voor vluchtelingen wordt verdeeld.
Het EU-migratie- en asielpact, dat op dit moment onderhandeld wordt, omvat een solidariteitsmechanisme dat de verantwoordelijkheid voor bescherming verdeeld onder de EU-landen en maatregelen om de massale vluchtelingenstroom aan te pakken.
Beheer van de externe grenzen
Op 2 maart vaardigde de Commissie nieuwe richtlijnen uit om EU-landen te helpen om de opvang van nieuwkomers efficiënt te regelen en grenswachters te helpen bij controles aan de Oekraïense grenzen, inclusief vereenvoudigde grenscontroles voor kwetsbare personen en de oprichting van tijdelijke grensovergangen.
Het Parlement keurde ook de inzet van Frontex goed om Moldavië (dat geen EU-lid is) te helpen bij de massale toestroom van mensen uit Oekraïne.
Meer informatie
- Russische oorlog in Oekraïne - Oekraïners helpen aan de EU-grenzen
- Russische oorlog in Oekraïne - De situatie van Oekraïense kinderen
-
Europese Commissie: EU-bijstand voor Oekraïne
wordt in een nieuw venster geopend
-
De EU steunt Oekraïne website
wordt in een nieuw venster geopend
- Resolutie: financiering van opvangkosten van mensen die Oekraïne ontvluchten
