Samen naar een afvalvrij Europa! (infografieken)
Online winkelen, afhaalmaaltijden, koffie to go... Verpakkingsafval groeit. Ontdek hoeveel er wordt geproduceerd en hoe de EU deze trend wil keren.
Verpakkingen zijn er in verschillende formaten (flessen, bakjes, blikjes, dozen, zakken), ze zijn gemaakt van verschillende materialen (papier, karton, plastic, glas, hout, metaal) en worden gebruikt in alle productiefasen, van grondstoffen tot verwerkte goederen. Fabrikanten, transporteurs, supermarkten, restaurants, huishoudens - allemaal hebben ze verpakkingen nodig en gebruiken ze om goederen te beschermen en te vervoeren.
Wat is verpakking?
- Producten die worden gebruikt om goederen te bewaren, te beschermen, te verhandelen, te leveren of te presenteren.
Hoeveel verpakkingsafval produceren we?
Al deze verschillende verpakkingen brengen kosten voor het mileu met zich mee. Gemiddeld produceerde elke inwoner van de EU 189 kg verpakkingsafval in 2021. In tien jaar tijd is deze hoeveelheid met meer dan 20% toegenomen.
De cijfers variëren van land tot land, van 74 kg per persoon in Kroatië tot 246 kg per persoon in Ierland.
172 kg
verpakkingsafval per persoon in Nederland in 2021
In 2021 produceerde de EU in totaal 84,3 miljoen ton verpakkingsafval, 4,8 miljoen ton meer dan een jaar eerder. Het grootste deel daarvan bestond uit papier en karton (40,3%), gevolgd door plastic (19%), glas (18,5%), hout (17,1%) en metaal (4,9%).
Ongeveer 64% van het verpakkingsafval werd in 2021 gerecycled en ongeveer 80% werd teruggewonnen, wat betekent dat het afval op de een of andere manier is behandeld zodat het in de toekomst een nuttig doel kan dienen (dit omvat ook recycling).
Lees meer belangrijke feiten over hoe afval wordt beheerd in de EU.
EU-regels voor verpakking en verpakkingsafval
De EU-regels voor verpakking en verpakkingsafval hebben betrekking op zowel verpakkingsontwerp als verpakkingsafvalbeheer. Het doel is om nationale maatregelen te harmoniseren, de productie van afval te voorkomen en hergebruik, recycling en terugwinning te bevorderen. Ze bepalen ook de minimumvereisten waaraan verpakkingen op de EU-markt moeten voldoen.
Deze regels dateren uit 1994 en zijn in 2018 gewijzigd. Als deel van de EU-inspanningen om tegen 2050 een circulaire economie tot stand te brengen, stelde de Commissie in november 2022 een nieuwe herziening van de regels voor. Het Parlement en de Raad bereikten een akkoord en de leden van het Europees Parlement keurden het in april 2024 goed.
Wat betekenen de nieuwe regels?
Het doel is om verpakkingen te verminderen, hergebruiken en recycleren, en de veiligheid en duurzaamheid ervan te verbeteren. Er is speciale aandacht voor plastic verpakkingen omdat deze bijzonder schadelijk zijn voor het milieu.
Meer in het bijzonder zullen de nieuwe regels:
- doelstellingen vaststellen voor de vermindering van afval van verpakkingen (5% tegen 2030, 10% tegen 2035 en 15% tegen 2040)
- verbod op verschilllende soorten verpakkingen: zeer lichte plastic draagtassen, plastic verpakkingen voor vers fruit en verse groenten, kleine individuele porties voor sauzen, suiker en vergelijkbare producten, miniatuurverpakkingen voor toiletartikelen en plastic folie voor koffers op luchthavens vanaf januari 2030
- het verbieden vanaf januari 2030 van persistente verontreinigende stoffen (ook bekend als ‘forever chemicals’) die worden gebruikt om voedselverpakkingen vuurvast of waterdicht te maken en die onze gezondheid kunnen aantasten
- hergebruik en hervulbare opties aanmoedigen door specifieke doelstellingen voor herbruikbare verpakkingen vast te stellen voor alcoholische en niet-alcoholische dranken (tenminste 10% tegen 2030) en consumenten de mogelijkheid te bieden hun eigen verpakkingen mee te nemen voor afhaalmaaltijden en -drankjes
- de lidstaten verplichten om het serveren van kraanwater in herbruikbaar of hervulbaar formaat in restaurants, kantines, bars, cafés en cateringdiensten aan te moedigen
- strengere recyclingcriteria invoeren
