Koolstofverwijdering: extra maatregelen om klimaatneutraliteit te bereiken
Om de klimaatdoelstellingen van de EU te halen, moeten de emissiereductie-inspanningen worden aangevuld met maatregelen om koolstof uit de atmosfeer te halen.
Klimaatverandering is al een realiteit, maar afhankelijk van de maatregelen die nu worden genomen, is het nog steeds mogelijk om de ergste gevolgen ervan te beperken. In het kader van de overeenkomst van Parijs inzake wereldwijde klimaatmaatregelen heeft de EU zich ertoe verbonden de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C boven het pre-industriële niveau. Om dit doel te bereiken stelt de EU-klimaatwetgeving een bindend doel van netto nuluitstoot tegen 2050.
Het belangrijkste instrument om nuluitstoot te bereiken is een snelle vermindering van de uitstoot van broeikasgassen - en de EU heeft op dit gebied grote vooruitgang geboekt. Het verwijderen van koolstofdioxide uit de atmosfeer zal echter nodig zijn om de emissiereducties aan te vullen. Dit komt omdat het in sommige sectoren, zoals landbouw, cement- en staalproductie of lucht- en zeevervoer, moeilijk is om nuluitstoot te bereiken.
De EU heeft een certificeringssysteem opgericht om ervoor te zorgen dat koolstofverwijdering in de EU niet alleen op papier plaatsvindt, maar daadwerkelijk leidt tot een vermindering van kooldioxide in de atmosfeer. Het doel is om greenwashing te voorkomen.
Greenwashing
- Greenwashing is je als bedrijf maatschappelijk verantwoorder of groener voordoen dan het bedrijf of de organisatie in werkelijkheid is.
Wat betekent koolstofverwijdering?
Koolstofverwijdering is het verwijderen en duurzaam opslaan van koolstofdioxide uit de atmosfeer. Er zijn verschillende manieren om dit te doen:
- Permanente opslag (koolstof wordt direct in de lucht gevangen en opgeslagen in een stabiele vorm)
- Koolstoflandbouw, dat wil zeggen activiteiten die de koolstofvastlegging in bodems en vegetatie verbeteren en voorkomen dat er koolstof wordt uitgestoten (bijv. bosherstel, beheer van veen- en poldergebieden)
- Koolstofopslag in producten (bijvoorbeeld koolstof die door bomen is vastgelegd, wordt opgeslagen in constructies op houtbasis)
EU-certificeringskader voor koolstofverwijdering
Om de ontplooiing van doeltreffende, hoogwaardige koolstofverwijderingsactiviteiten in de EU aan te moedigen en te versnellen, heeft de Commissie in november 2022 voorgesteld een EU-brede certificeringsregeling voor koolstofverwijdering in te stellen. Het Parlement heeft het in april 2024 goedgekeurd.
Certificering zal ervoor zorgen dat koolstofverwijderingsactiviteiten nauwkeurig worden gemeten, de koolstof zo lang mogelijk wordt opgeslagen en voordelen oplevert voor (of op zijn minst geen belemmering vormt voor) andere milieudoelstellingen, zoals biodiversiteit, nulvervuiling of circulaire economie.
Een geharmoniseerde certificering zal helpen vertrouwen op te bouwen en financiering van zowel publieke als private bronnen naar de koolstofverwijderingsactiviteiten te sturen.
De nieuwe wet heeft betrekking op verschillende manieren om koolstof te verwijderen: permanente koolstofopslag via industriële technologieën, koolstofopslag in duurzame producten en koolstoflandbouw waarbij de uitstoot uit de bodem wordt verminderd.
Om gecertificeerd te worden, moet permanente koolstofverwijdering in staat zijn om koolstof op te slaan voor meerdere eeuwen; producten moeten het mogelijk maken om koolstof uit de atmosfeer te verwijderen voor ten minste 35 jaar. Koolstoflandbouwactiviteiten moeten ten minste vijf jaar worden volgehouden.
Koolstoflandbouwactiviteiten moeten altijd ten minste bijkomende voordelen opleveren voor de biodiversiteit en ecosystemen.
Een toekomstige herziening van de wetgeving kan betrekking hebben op methaanemissies die vrijkomen uit veeteelt.
Er komt een nieuw EU-register voor koolstofverwijdering om de transparantie van de regeling te waarborgen, informatie te verstrekken aan het publiek en het risico van fraude en dubbeltellingen van koolstofverwijderingen te voorkomen. Ze willen ook onderscheid maken tussen de regels over koolstofverwijdering, koolstoflandbouw en koolstofopslag in producten, vanwege hun verschillen en de gevolgen voor het milieu.
Het Europees Parlement heeft herhaaldelijk benadrukt dat het het terugdringen van emissies beschouwt als de belangrijkste weg naar klimaatneutraliteit maar dat koolstofverwijdering nodig is om deze inspanningen aan te vullen.
De industrie ondersteunen
Om de EU-capaciteit om koolstof veilig op te vangen, te transporteren en op te slaan te vergroten, keurde het Parlement in april 2024 de 'Net-zero industry act' goed die bedrijven helpt om in de sector te investeren door de administratieve last te verlichten en innovatie te ondersteunen.
Volgens de wet moet de EU tegen 2030 elk jaar minstens 50 miljoen ton CO2 kunnen opslaan.
