Voedselverspilling bestrijden: wat zijn de EU-maatregelen?
Voedselverspilling blijft één van de grootste obstakels op weg naar een circulaire economie. Lees meer over de voorstellen van het Parlement.
Terwijl naar schatting ongeveer 10% van het voedsel dat beschikbaar is voor consumenten in de EU wordt verspild, zijn er ook meer dan 37 miljoen mensen in de EU die zich om de twee dagen geen goede maaltijd kunnen veroorloven.
De vermindering van voedselverspilling en voedselverlies zijn twee van de voornaamste EU-doelstellingen om tegen 2050 een circulaire economie tot stand te brengen.
Oorzaken van voedselverspilling
Onvoldoende boodschappen doen en maaltijdplanning, 'lelijke' groenten en fruit, impulsaankopen als gevolg van winkelpromoties en verkeerde verpakkingsgroottes zijn slechts enkele van de redenen voor voedselverspilling door gezinnen, die verantwoordelijk is voor het grootste deel van de voedselverspilling.
Standaardporties en het te hoog inschatten van het aantal gasten zijn enkele van de redenen voor voedselverspilling in restaurants en voedingsdiensten.
Volgens een onderzoek van de Europese Commissie is de datumvermelding op voedsel, zoals "te gebruiken tot" en "ten minste houdbaar tot", ook één van de redenen van voedselverspilling. Meer duidelijkheid rond de labels zou voedselverspilling met 10% kunnen verminderen.
Waarom is het belangrijk om voedselverspilling tegen te gaan?
Het verminderen van voedselverspilling is noodzakelijk om klimaatverandering te bestrijden. Het is verantwoordelijk voor ongeveer 16% van alle broeikasgassen van het EU-voedselsysteem. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) is de productie en het transport van voedsel dat later wordt verspild verantwoordelijk voor 8% van de wereldwijde broeikasgasuitstoot. En door voedselverspilling tegen te gaan, kunnen gezinnen en bedrijven ook geld besparen.
EU-wetgeving om voedselafval te verminderen
De doelstellingen van de "van boer tot bord"-strategie zijn onder andere het verduidelijken van datumlabels en een einde maken aan verkeerd gebruik ervan om voedselverspilling tegen te gaan. In het kader van deze strategie zal de Commissie ook onderzoek doen naar het verlies van voedsel in de hele toeleveringsketen.
Voedseldonatie is een andere manier om onnodige voedselverspilling tegen te gaan. De EU-richtlijnen voor voedseldonatie werden in 2017 aangenomen met als doel de inzameling en herverdeling van veilig, eetbaar voedsel voor mensen in nood te vergemakkelijken.
Daarnaast is in 2019 een gemeenschappelijke EU-methodologie ingevoerd om voedselverspilling in elke fase van de voedselvoorzieningsketen te meten. Een gemeenschappelijke methodologie vereenvoudigt het toezicht op en de rapportage over voedselverspilling in de hele EU.
Herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen
De Commissie heeft in juli 2023 een voorstel ingediend voor een herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen om meer te doen aan de vermindering van voedsel- en textielafval. Eén van de voorgestelde veranderingen is de invoering van bindende doelstellingen voor afvalvermindering op nationaal niveau tegen eind 2030. 10% van het afval moet worden verminderd in de voedselverwerking en -productie, en 30% in de kleinhandel, restaurants, voedseldiensten en huishoudens.
In maart 2024 heeft het Parlement zijn standpunt over de herziening ingenomen. Het Parlement wil de hoeveelheid afval in de voedselverwerkende industrie met ten minste 20% verminderen en in de detailhandel, restaurants, voedseldiensten en huishoudens met ten minste 40%. De Commissie moet evalueren of er hogere doelstellingen (respectievelijk 30% en 50%) moeten worden ingevoerd voor 2035.
"Het Parlement heeft gerichte oplossingen bedacht om voedselverspilling tegen te gaan, zoals het promoten van 'lelijke' groenten en fruit, het in de gaten houden van oneerlijke marktpraktijken, het verduidelijken van datumlabels en het doneren van voedsel dat niet verkocht is, maar wel nog opgegeten kan worden," aldus Anna Zalewska (ECH, Polen), de rapporteur die verantwoordelijk is voor de behandeling van de wetgeving in het Parlement.
Volgende stappen
De onderhandelingen met de Raad zullen worden uitgevoerd door het volgende Parlement, dat tijdens de Europese verkiezingen van 6-9 juni 2024 zal worden gekozen.
