Społeczny Fundusz Klimatyczny: pomysły Parlamentu na sprawiedliwą transformację energetyczną
UE chce sprawiedliwej transformacji energetycznej. Dowiedz się, w jaki sposób Społeczny Fundusz Klimatyczny ma pomóc osobom najbardziej narażonym na ubóstwo energetyczne.
W ramach starań o osiągnięcie neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2050 r. UE wprowadziła kolejne wymogi dotyczące ograniczenia emisji w budownictwie i transporcie. Nowe przepisy mają zachęcić Europejczyków i przedsiębiorstwa do inwestowania w alternatywne źródła energii, lepszą izolację i ekologiczny transport.
Aby zapewnić, że transformacja energetyczna będzie sprawiedliwa i sprzyjająca włączeniu społecznemu, Komisja Europejska zaproponowała utworzenie Społecznego Funduszu Klimatycznego. Fundusz pomoże gospodarstwom domowym w trudnej sytuacji, małym przedsiębiorstwom i użytkownikom transportu, którzy są szczególnie dotknięci ubóstwem energetycznym i transportowym.
Jest częścią pakietu legislacyjnego Gotowi na 55, którego celem jest osiągnięcie celów Europejskiego Zielonego Ładu, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku.
Działania UE dla ograniczenia emisji dwutlenku węgla
Walka z ubóstwem energetycznym
Nowe prawo ustala wspólne dla całej UE definicje ubóstwa energetycznego i transportowego.
Ubóstwo energetyczne dotyczy gospodarstw domowych mających trudności z dostępem do alternatyw dla paliw kopalnych. Ubóstwo transportowe odnosi się do gospodarstw domowych ponoszących wysokie koszty transportu lub mających ograniczony dostęp do przystępnych cenowo środków transportu.
Podczas negocjacji, Parlament chciał, aby skoncentrowano się szczególnie na wyzwaniach stojących przed wyspami, regionami górskimi oraz obszarami słabo rozwiniętymi i oddalonymi. Chciał także zablokowania dostępu do funduszu krajom, które nie przestrzegają praw podstawowych lub praworządności.
Na wniosek Parlamentu, Fundusz rozpocznie działalność w 2026 r., rok przed rozszerzeniem systemu handlu uprawnieniami do emisji ETS na budynki i transport drogowy (tzw. „ETS II”). Jeśli ceny energii będą wyjątkowo wysokie, rozszerzenie ETS może zostać przesunięte o rok.
Część Funduszu zostanie sfinansowana z licytacji uprawnień pochodzących z ETS II (do 65 mld euro), a dodatkowe 25% zostanie pokryte z zasobów krajowych, co da szacunkową całkowitą wartość w wysokości 86,7 mld euro.
Wsparcie zostanie przeznaczone wyłącznie na działania i inwestycje zgodne z zasadą „nie czyń poważnych szkód” oraz mające na celu zmniejszenie zależności od paliw kopalnych.
Parlament osiągnął w grudniu 2022 r. porozumienie z krajami UE w sprawie utworzenia tego Funduszu w 2026 r., a następnie oficjalnie przyjął je w kwietniu 2023 r. Prawo zaczęło obowiązywać miesiąc później.
Co Społeczny Fundusz Klimatyczny oznacza dla Ciebie?
Ze Społecznego Funduszu Klimatycznego należy finansować konkretne środki służące rozwiązaniu problemu ubóstwa energetycznego i transportowego, zarówno w perspektywie krótko-, jak i długoterminowej, w tym:
- Obniżenie podatków i opłat za energię lub zapewnienie innych form bezpośredniego wsparcia dochodów w celu przeciwdziałania rosnącym cenom transportu drogowego i paliw grzewczych.
- Zachęty do renowacji budynków i przechodzenia na odnawialne źródła energii w budynkach.
- Zachęty do przejścia z transportu prywatnego na transport publiczny, wspólne przejazdy samochodem lub jazdę na rowerze.
- Wsparcie rozwoju rynku używanych pojazdów elektrycznych.
