Handvest van de grondrechten van de Europese Unie

INLEIDING

Deze rubriek bevat de volledige tekst van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, dat ondertekend en afgekondigd is door de voorzitters van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie op 7 december 2000 op de Europese Raad van Nice.

Het Handvest is het resultaat van een volledig nieuwe procedure - zonder precedent in de geschiedenis van de Europese Unie - die in grote lijnen als volgt verlopen is:

• de Europese Raad van Keulen (3-4 juni 1999) geeft een Conventie opdracht om een ontwerp op te stellen,
• de Conventie wordt samengesteld in december 1999 (Samenstelling van de Conventie: zie bijlage - EN - FR) en keurt het ontwerp op 2 oktober 2000 goed,
• de Europese Raad van Biarritz (13-14 oktober 2000) geeft unaniem zijn instemming met het ontwerp en geeft het door aan het Europees Parlement en de Commissie,
• het Europees Parlement geeft zijn instemming op 14 november en de Commissie op 6 december 2000,
• namens hun instelling ondertekenen de voorzitters van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie het Handvest en kondigen het af op 7 december 2000 in Nice.

Het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie bevat in één enkele tekst, en voor het eerst in de geschiedenis van de Europese Unie, alle burgerlijke, politieke, economische en sociale rechten van de Europese burger en alle personen die op het grondgebied van de Unie verblijven.

De rechten zijn geordend in zes grote hoofdstukken:

• Waardigheid van de persoon
• Vrijheid
• Gelijkheid
• Solidariteit
• Burgerschap
• Gerechtigheid

Ze berusten meer in het bijzonder op de fundamentele rechten en vrijheden die erkend worden door de Europese Conventie van de rechten van de mens, de grondwettelijke tradities van de lidstaten van de Europese Unie, het Europees Sociaal Handvest van de Raad van Europa en het Handvest van de sociale grondrechten van de werknemers van de Europese Gemeenschap, naast andere internationale overeenkomsten die door de Europese Unie of haar lidstaten ondertekend zijn.

De juridische status van het Handvest - m.a.w. zijn afdwingbaarheid door opname in het Verdrag betreffende de Europese Unie - is door de Europese Raad van Keulen, die het initiatief voor de hele onderneming genomen heeft, ook besproken. De Conventie heeft haar ontwerp van Handvest op gesteld in het vooruitzicht van eventuele opname in het Verdrag, en het Europees Parlement heeft zich daar gunstig over uitgelaten. De Europese Raad van Nice heeft besloten om de juridische status van het Handvest in het kader van het debat over de toekomst van de Europese Unie te behandelen, dat op 1 januari 2001 van start gegaan is (vgl. bijlage I bij de conclusies van de Europese Raad).

Verklaringen van de voorzitters: uittreksel

bijlage: Samenstelling van de Conventie (EN - FR)

volledige tekst (54 artikelen) - pdf

toelichtingen van de Conventie bij de volledige tekst van het handvest,
doc. CONVENT 49 (11 oktober 2000) - pdf

Foto van de ondertekening in Nice: Select a picture to enlarge it Sélectionnez une image pour l'agrandir

Jacques Chirac, voorzitter van de Europese Raad

"We hebben in Nice het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie afgekondigd. Het is een tekst van grote politieke betekenis. Zijn draagwijdte zal blijken in de toekomst en ik breng hulde aan uw assemblee, die in ruime mate bijgedragen heeft tot zijn totstandkoming."

(Straatsburg, 12 december 2000)

Nicole Fontaine, Voorzitter van het Europees Parlement

"Ondertekenen betekent een verbintenis aangaan. (...) Alle burgers van de Unie moeten weten dat vanaf nu het Handvest de wet van onze assemblee is. (...) Het is nu onze toetssteen voor alle werkzaamheden van het Europees Parlement die direct of indirect van belang zijn voor de burgers van heel de Unie."

(Nice, 7 december 2000)

Romano Prodi, voorzitter van de Commissie

"Voor de Commissie betekent de afkondiging van het Handvest dat de Europese instellingen zich ertoe verbinden om het bij elk optreden en in alle beleidsvoering van de Unie te eerbiedigen. (...) De burgers mogen op de Commissie rekenen om het Handvest te laten eerbiedigen."

(Nice, 7 december 2000)