Microplastics: oorzaken, gevolgen en EU-oplossingen
Waar komen microplastics vandaan en wat zijn de gevolgen? Lees verder over de oplossingen die de EU ontwikkelt.
Inhoud
- Wat zijn microplastics en waar komen ze vandaan?
- Wat zijn de gevolgen van microplastics?
- Oplossingen: EU-maatregelen om microplastics te verminderen
- Microplastics in producten verminderen
- Wegwerpplastic en ander plastic afval beperken
- Nieuwe EU-regels voor plastic pellets
- Meer over EU-maatregelen tegen waterverontreiniging:
De EU streeft ernaar om tegen 2030 de uitstoot van microplastics in het milieu met 30% te verminderen, als onderdeel van een breder plan om vervuiling tegen te gaan en gezonde ecosystemen te bevorderen. Om dit doel te bereiken, steunt het Europees Parlement een reeks maatregelen om zowel opzettelijk toegevoegde als onopzettelijke microplasticsbronnen aan te pakken.
Wat zijn microplastics en waar komen ze vandaan?
Microplastics zijn kleine stukjes plastic materiaal die meestal kleiner zijn dan 5 millimeter. Ze kunnen worden onderverdeeld in twee hoofdcategorieën op basis van hun bron:
Primaire microplastics
- Primaire microplastics: komen direct terecht in het milieu als kleine deeltjes
- vertegenwoordigen naar schatting tussen 15-31% van de microplastics in de oceanen
- voornaamste bronnen: wassen van synthetische kleding (35% van de primaire microplastics) slijtage van banden (28%) opzettelijk toegevoegde microplastics in producten voor persoonlijke verzorging (bijvoorbeeld microparels in gezichtsscrubs: 2%)
Secondaire microplastics
- afkomstig van degradatie van grotere plastic voorwerpen, zoals plastic zakken, flessen of visnetten
- goed voor 69 tot 81% van de microplastics in de oceanen
Wat zijn de gevolgen van microplastics?
Microplastics zijn in groeiende hoeveelheden te vinden in de oceaan. De VN liet in 2017 weten dat er maar liefst 51 biljoen microplastic deeltjes in de zeeën zijn, 500 keer meer dan sterren in onze Melkweg.
Microplastics die in de zee worden aangetroffen, kunnen worden ingenomen door zeedieren. Het plastic hoopt zich dan op en kan via de voedselketen in de mens terechtkomen
Ze zijn aangetroffen in voedsel en dranken, inclusief bier, honing en kraanwater. Het is niet verrassend dat plastic deeltjes recent ook zijn ontdekt in menselijke ontlasting.
Het effect op de menselijke gezondheid is tot nu toe onbekend, maar kunststoffen bevatten vaak additieven, zoals stabilisatoren of vlamvertragers, en andere mogelijk giftige chemische stoffen die schadelijk kunnen zijn voor het dier of de mens die ze inslikt.
Oplossingen: EU-maatregelen om microplastics te verminderen
Het Parlement heeft consequent EU-maatregelen ondersteund om microplastics in elke fase van hun levenscyclus aan te pakken. De focus ligt op het voorkomen van vervuiling vanaf de bron en ervoor zorgen dat bedrijven verantwoordelijkheid nemen voor hun ecologische voetafdruk.
Microplastics in producten verminderen
In september 2018 hebben leden van het EP een strategie voor plastic goedgekeurd die tot doel heeft de recycling van plastic afval in de EU te verhogen en ze hebben de Commissie opgeroepen om maatregelen te nemen om de afgifte van microplastics uit textiel, banden, verf en sigarettenpeuken tot een minimum te beperken.
De EU heeft beperkingen aangenomen die het opzettelijk toevoegen van microplastics in producten zoals cosmetica, wasmiddelen, meststoffen of materialen die worden gebruikt op kunstgrasvelden verbieden. De maatregel heeft ook betrekking op producten zoals glitter en microbeads. Volgens schattingen van de Europese Commissie zouden de regels moeten voorkomen dat ongeveer een half miljoen ton microplastics in het milieu terechtkomt.
Wegwerpplastic en ander plastic afval beperken
In oktober 2018 steunde het Parlement een EU-verbod op bepaalde plastic producten voor eenmalig gebruik die worden aangetroffen in de zeeën en die al beschikbare, niet-plastic vervangingsproducten hebben. De EP-leden hebben oxo-afbreekbare kunststoffen toegevoegd aan de lijst van verboden producten. Oxo-afbreekbare kunststoffen zijn conventionele kunststoffen die door toevoegingen gemakkelijk in kleine stukjes uiteenvallen en bijdragen aan de vervuiling van de oceanen met microplastics.
In 2015 stemde het Parlement voor een beperking van plastic wegwerptassen
Nieuwe EU-regels voor plastic pellets
In 2023 heeft de Europese Commissie regels voorgesteld om het verlies van plastic pellets – de industriële grondstof voor de productie van plastic producten – te voorkomen. Deze pellets vormen een van de drie grootste bronnen van onbedoelde microplasticvervuiling in de EU.
De Europarlementariërs hebben de nieuwe regels in oktober 2025 aangenomen. De wetgeving omvat bindende regels voor bedrijven om pellets veilig te behandelen, te vervoeren en op te slaan, met als doel microplasticvervuiling in de hele toeleveringsketen beter te voorkomen.
