| Όπως συμβαίνει και με τα τρόφιμα στα σούπερ μάρκετ, οι ευρωπαίοι καταναλωτές θα μπορούν στο μέλλον να αποφασίζουν οι ίδιοι από πού θα προμηθεύονται ενέργεια και με ποια τιμή. Σε πολλά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι καταναλωτές δεν μπορούν να επιλέξουν την επιχείρηση που τους προμηθεύει το ηλεκτρικό ρεύμα. Αυτή η έλλειψη ανταγωνισμού ευθύνεται για τις υψηλές τιμές οι οποίες επιβαρύνουν εξίσου την οικονομία και τους καταναλωτές. Χάρη σε νέες νομοθετικές διατάξεις της ΕΕ, οι πελάτες θα μπορούν στο μέλλον να επιλέγουν την επιχείρηση που τους παρέχει ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο. Θα μπορούν επίσης να αποφασίζουν τον τρόπο παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας που αγοράζουν. Αυστηροί κανόνες αναμένεται να παρεμποδίσουν τη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέλησε πάνω απ’ όλα να υποστηρίξει τους καταναλωτές.
Οι ιδιώτες θα μπορούν να έχουν ελευθερία εκλογής από την 1η Ιουλίου 2007 ενώ οι επιχειρήσεις ήδη από την 1η Ιουλίου 2004. Για τους ιδιώτες η ελευθερία εκλογής καθιερώνεται αργότερα από όσο επιθυμούσε αρχικά το Κοινοβούλιο. Το Κοινοβούλιο δέχθηκε στις 4 Ιουνίου 2003 αυτή την χρονική μετάθεση, στο πλαίσιο συμβιβασμού με τις κυβερνήσεις που εκπροσωπούνται στο Συμβούλιο, έτσι ώστε να επιτευχθεί έστω και αυτό το βήμα προόδου.
Οι μέχρι στιγμής κανόνες της ΕΕ επέτρεπαν πολύ περιορισμένο άνοιγμα της αγοράς στον ανταγωνισμό. Αυτό γινόταν ιδιαιτέρως εμφανές σε τρεις τομείς: πρώτον, οι καταναλωτές εξακολουθούσαν να έχουν περιορισμούς όσον αφορά την επιλογή του προμηθευτή ενέργειας και δεν μπορούσαν πάντοτε να επιλέξουν τον προμηθευτή που προσέφερε χαμηλότερη τιμή. Δεύτερον, το ανομοιόμορφο της αγοράς ενέργειας στα επιμέρους κράτη μέλη παρεμποδίζει τον θεμιτό ανταγωνισμό πέρα από τα εθνικά σύνορα. Έτσι, η αγορά ενέργειας δεν επωφελείται πλήρως από την ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά. Και τρίτον, το διαμεθοριακό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκεται σε στασιμότητα διότι δεν υπάρχουν επαρκείς δυνατότητες μεταβίβασης ή διότι οι δαπάνες μεταφοράς δεν είναι ακόμη δυνατόν να υπολογιστούν με ενιαίο και διαφανή τρόπο.
Αγορά ενέργειας χωρίς φραγμούς
Οι νέες οδηγίες εξαλείφουν αυτά τα εμπόδια. Το Κοινοβούλιο φρόντισε να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των καταναλωτών. Έτσι, οι βουλευτές επέμειναν ώστε οι πελάτες να μπορούν να αναγνωρίζουν εύκολα στα διαφημιστικά φυλλάδια και στα τιμολόγια ποιο ποσοστό της ηλεκτρικής τους ενέργειας προέρχεται από πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, π.χ. αιολική ενέργεια. Ο καταναλωτής πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αλλάζει προμηθευτή χωρίς περιπλοκές όταν αλλάζουν οι όροι της σύμβασης. Επίσης, οι βουλευτές φρόντισαν ώστε τα συμβόλαια αλλά και οι λογαριασμοί να διατυπώνονται σε εύληπτη γλώσσα έτσι ώστε ο πελάτης να μπορεί να συγκρίνει τις τιμές που προσφέρουν οι διάφοροι προμηθευτές.
Προκειμένου η ηλεκτρική ενέργεια απομακρυσμένων μονάδων παραγωγής να μπορεί επίσης να φτάνει στους πελάτες, πρέπει οι εγκατεστημένες επιχειρήσεις ενέργειας να διαθέτουν στους ανταγωνιστές τους πρόσβαση στα συστήματα διανομής τους έναντι αμοιβής. Προκειμένου να μη στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός, στις επιχειρήσεις ενέργειας πρέπει να διαχωρίζεται νομικά η διανομή από την παραγωγή και την μετάδοση ενέργειας, διότι συχνά οι υφιστάμενοι προμηθευτές έχουν μονοπώλιο στα δίκτυα. Η υποδομή των δικτύων πρέπει στο μέλλον να τίθεται στη διάθεση και των νέων προμηθευτών, έτσι ώστε να υπάρχει ισότητα συνθηκών στην αγορά. Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές πρέπει από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνούν για την τήρηση των διατάξεων.
Ωστόσο, παρά τις εκκλήσεις των βουλευτών δεν θεσπίστηκαν αυστηρότεροι κανόνες για τη χρήση των κεφαλαίων του Ταμείου παύσης λειτουργίας των ατομικών εγκαταστάσεων σε συνάρτηση με τη Συνθήκη ΕΚΑΕ. Εκτός αυτού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο μέλλον θα υποβάλει ετησίως έκθεση σχετικά με την χρήση των κεφαλαίων αυτών από τις επιχειρήσεις ενέργειας. Έτσι, το Κοινοβούλιο έχει στη διάθεσή του ένα μέσο πίεσης σε περίπτωση που οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τα χρήματα αυτά όχι σύμφωνα με τον προδιαγεγραμμένο σκοπό αλλά για άλλους σκοπούς, π.χ. για την ετεροχρηματοδότηση άλλων έργων.
Ανταγωνισμός - αλλά με ασφάλεια
Ωστόσο, στις νέες συνθήκες ανταγωνισμού κανείς δεν πρέπει να μένει στο σκοτάδι. Το Κοινοβούλιο θέσπισε μέτρα για την εξασφάλιση του εφοδιασμού. Για κάθε πελάτη - όπου συμπεριλαμβάνονται και οι περισσότερο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού - θεσπίζεται το δικαίωμα του εφοδιασμού με ενέργεια και σε συνθήκες ανοικτής αγοράς. Με ένα άλλο κανονισμό, ο οποίος βρίσκεται ακόμη σε διαδικασία διαβούλευσης, οι βουλευτές προσπαθούν να επιβάλουν το δικαίωμα των κρατών μελών να συνεχίσουν να ρυθμίζουν μόνα τους τα αποθέματα φυσικού αερίου σε εθνικό επίπεδο.
Προκειμένου ο ανταγωνισμός να μην σταματάει στα εθνικά σύνορα και να μπορεί να φτάνει και στις απομακρυσμένες περιοχές, πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω τα δίκτυα διανομής. Οι βουλευτές κατόρθωσαν να υπάρχει σύνδεση και των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, όπως είναι οι αιολικές εγκαταστάσεις στη θάλασσα. Επίσης, οι βουλευτές θεωρούν ότι η ύπαρξη πληθώρας ποικίλων πηγών ενέργειας αυξάνει την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Προκειμένου να μην επιβαρυνθούν σημαντικά οι φορολογούμενοι, οι βουλευτές φρόντισαν ώστε η ανάπτυξη των δικτύων διανομής να χρηματοδοτείται κυρίως από την οικονομία. Επιχορηγήσεις της πολιτείας επιτρέπονται μόνο σε λίγες, αυστηρά ελεγχόμενες εξαιρέσεις.
|
