| W Europie rośnie góra elektrycznych i elektronicznych odpadów. Każdy konsument produkuje ich średnio 16 kg, co w skali europejskiej daje rocznie 6 mln ton i oznacza równocześnie niepotrzebne marnotrawstwo surowców wtórnych. Odpady stanowią również poważne zagrożenie dla środowiska: urządzenia elektryczne i sprzęt elektroniczny zawierają wysoce toksyczne metale ciężkie i inne niebezpieczne dla środowiska substancje. Po wejściu w życie nowego europejskiego prawa, za składowanie i przetwarzanie płacić będą producenci.
Wywiezione na wysypisko miejskie, wyrzucone do kosza, czy po prostu pozostawione byle gdzie pod koniec swego krótkiego życia - miliony starych tosterów, komputerów, kuchenek, odbiorników radiowych i telewizyjnych składają się na najszybciej rosnącą w Unii Europejskiej górę odpadów.
W grudniu 2002 roku Parlament Europejski przyjął dwie nowe dyrektywy w celu uporania się z tym problemem. Deputowani do Parlamentu nalegali na zaostrzenie projektu dyrektywy, przede wszystkim poprzez pozyskanie gwarancji, że poszczególni producenci będą opłacać koszty uzdatniania pochodzących z ich towarów śmieci. Jednakże część odpowiedzialności spadnie również na konsumentów.
Producent płaci
Dzięki Parlamentowi Państwa Członkowskie muszą zagwarantować, że poszczególni producenci będę płacić za zbiórkę, odzysk oraz przetworzenie elektronicznych i elektrycznych odpadów powstałych z ich własnych produktów. Oznacza to, że, na przykład, konsumenci będą mogli w miejscu zamieszkania bezpłatnie zdeponować w specjalnych punktach zużyty sprzęt. Za prowadzenie punktów, jak i za uzdatnianie odpadów zapłacą producenci. Będą oni mieli możliwość prowadzenia własnych punktów zbiórek, albo też dołączenia do programów stworzonych dla wielu użytkowników.
Na wniosek Parlamentu, koszty zbiórki artykułów wprowadzonych do sprzedaży w ciągu 30 miesięcy po wejściu w życie dyrektywy ("śmieci historyczne") zostaną podzielone pomiędzy producentów wciąż działających w chwili pojawienia się kosztów składowania. Wytwórcy będą partycypować w kosztach proporcjonalnie do udziału w rynku produkowanego przez nich sprzetu.
Bezpańskie odpady
W przypadku, gdy producenci lub importerzy zbankrutowali lub nie można ich odnaleźć, nikt nie ponosi bezpośredniej odpowiedzialności za pozostawione przez nich odpady. W celu sfinansowania zbiórki i przetworzenia takich "bezpańskich śmieci", Parlament nalegał na obowiązek składania przez producentów jednoznacznych gwarancji, by nie doszło do sytuacji, że problem spadnie na pozostałych producentów oraz społeczeństwo. Takimi gwarancjami mogą być ubezpieczenia "recyklingowe", zamrożone konta bankowe albo składka na program finansujący uzdatnianie odpadów.
Parlament postarał się, by producenci nie mogli obejść nowych zasad poprzez stosowanie takich rozwiązań technicznych, jak np. "inteligentne chipy", które uniemożliwiają recykling niektórych urządzeń (jak atramentowe wkłady do drukarek). Oprócz tego, pod wpływem nacisku ze strony deputowanych, wprowadzono nakaz takiego znakowania sprzętu, aby można było zidentyfikować jego producenta, gdyż to informacje na opakowaniach zapewniają funkcjonowanie systemu. Od lipca 2006 całkowicie zakazane będzie stosowanie używanych przy produkcji urządzeń metali ciężkich oraz substancji opóźniających spalanie.
Obowiązkowa ilość zbieranych odpadów
Państwa Członkowskie mają czas do końca 2006 roku by osiagnąc stan, w którym z gospodarstw domowych będzie zbieranych rocznie średnio co najmniej 4 kg elektrycznych i elektronicznych odpadów w przeliczeniu na głowę mieszkańca. Zapis taki wprowadzono dzięki Parlamentowi i chodzi tu nie tyle o orientacyjny wskaźnik, ile o obowiązkowy poziom zbiórki. Nowy wskaźnik zostanie określony do końca 2008 roku.
Odpowiedzialność konsumentów
Również konsumenci muszą ponosić swoją część odpowiedzialności za nabywane artykuły: zabronione będzie wyrzucanie sprzętów elektrycznych i elektronicznych razem ze zwykłymi domowymi odpadkami.
Państwa Członkowskie powinny przedsięwziąć środki w celu wdrożenia ww. postanowień. Będą one mogły nakładać kary zarówno na producentów, jak i na konsumentów nieprzestrzegających nowego prawa.
Należy wreszcie podkreślić, że zarówno reprezentujące przemysł organizacje, jak i organizacje konsumenckie i ds. ochrony środowiska, gorąco poparły końcowy wniosek Parlamentu, by poszczególni producenci płacili za zbiórkę i recykling urządzeń oraz by udzielali gwarancji pozwalających na uporanie się z "bezpańskimi" odpadami.
|
