| Τα Βαλκάνια αποτελούν ταυτοχρόνως τη μεγαλύτερη αποτυχία και τη μεγαλύτερη επιτυχία της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωσή στάθηκε ανίκανη να αποτρέψει τη νέα έκρηξη του αιματηρού πολέμου το 1992, καθώς και να τερματίσει τον πόλεμο από τη στιγμή που ξέσπασε. Ωστόσο, αυτή η αποτυχία και η ντροπή την οποία αισθάνθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωσή, την ώθησαν σε πολύ αποτελεσματικότερη δράση λίγα χρόνια αργότερα. Όταν ο διαγραφόμενος εμφύλιος πόλεμος στη Μακεδονία το 2001 απείλησε τα Βαλκάνια για μια ακόμη φορά με καταστροφή, η Ευρωπαϊκή Ένωσή παρενέβη και κατόρθωσε να συμφιλιώσει τις αλβανικές και μακεδονικές εθνοτικές ομάδες μεσιτεύοντας σε μια νέα συνταγματική διευθέτηση στη χώρα. Εν τω μεταξύ, στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη και στο Κοσσυφοπέδιο όπου τα τραύματα του πολέμου είναι ακόμη νωπά, εξακολουθούν να καταβάλλονται μεγάλες προσπάθειες για την εγκαθίδρυση της σταθερότητας, της ευημερίας και του κράτους δικαίου.
Το 1995, με το τέλος του πολέμου που θρυμμάτισε τη Γιουγκοσλαβία, η διεθνής κοινότητα απέστειλε ειρηνευτική δύναμη υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ (την IFOR, που αργότερα μετονομάστηκε σε SFOR) στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, την περιοχή δηλαδή που είχε αποτελέσει αντικείμενο της πιο έντονης αμφισβήτησης και των πιο λυσσαλέων μαχών. Επίσης, συγκροτήθηκε η υπηρεσία του Ύπατου Εκπροσώπου των Ηνωμένων Εθνών, ένα είδος κυβερνήτη με ευρείες εξουσίες για την παρακολούθηση και υλοποίηση της ειρηνευτικής συμφωνίας στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Αποτελεσματικότερη χρήση της βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο πλαίσιο της ετήσιας εξέτασης της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέτασε την διαχείριση της βοήθειας αυτής. Επανειλημμένα οι βουλευτές τόνισαν ότι η βοήθεια παραδιδόταν με αργούς ρυθμούς και ότι υπήρχε έλλειψη διαφάνειας και παρακολούθησης. Οι κριτικές αυτές άρχισαν να αποδίδουν καρπούς μετά τη στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο το 1999. Για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης περιοχής, η οποία τέθηκε υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών μετά την απομάκρυνση των Σέρβων, αποφασίστηκε η διαχείριση και η εποπτεία της βοήθειας να γίνεται τοπικά και όχι από τις μακρινές Βρυξέλλες. Το Κοινοβούλιο επέμεινε επιχειρησιακό κέντρο της Υπηρεσίας Ανασυγκρότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης να είναι η Πρίστινα και να έχει μεγάλο βαθμό αυτονομίας. Ως αποτέλεσμα, η βοήθεια παραδόθηκε πολύ γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα. Έτσι, όταν το χειμώνα του 2000 η Σερβία απειλήθηκε από εξουθενωτική έλλειψη πετρελαίου θέρμανσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπόρεσε να παραδώσει εφόδια εγκαίρως.
Η Υπηρεσία Ανασυγκρότησης, η οποία εν τω μεταξύ έχει ανοίξει και άλλα επιχειρησιακά κέντρα στο Βελιγράδι, τα Σκόπια και την Ποντγκόριτσα, είναι υπόλογη στο Κοινοβούλιο καθώς και στο Συμβούλιο. Κατά συνέπεια, οι βουλευτές μπόρεσαν να παρέμβουν όταν έβλεπαν τα πράγματα να μην πηγαίνουν καλά. Όταν η αγανάκτηση των Αλβανών της Μακεδονίας άρχισε να διογκώνεται επειδή τα σπίτια που είχαν καταστραφεί από τις Μακεδονικές στρατιωτικές δυνάμεις κατά τις εχθροπραξίες στις αρχές του 2001 ανοικοδομούνταν με πολύ αργούς ρυθμούς, το Κοινοβούλιο φρόντισε η ανοικοδόμηση να αναδειχθεί σε πρώτη προτεραιότητα. Επίσης, και το Κοινοβούλιο επέμεινε να διατεθούν ικανοί πόροι στην απομάκρυνση των ναρκών.
Άλλωστε, το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετά χρήματα διαθέσιμα για την ανοικοδόμηση οφείλεται στο Κοινοβούλιο. Όταν λαμβάνονταν, το 1999, οι αποφάσεις για τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το επόμενο έτος, οι βουλευτές του Κοινοβουλίου αγωνίστηκαν σκληρά εναντίον του Συμβουλίου προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι θα εγγραφούν πράγματι στον προϋπολογισμό οι πιστώσεις ύψους 500 εκατ. ευρώ που εθεωρούντο απαραίτητες από τη Διεθνή Τράπεζα και άλλους διεθνείς οργανισμούς για την ανοικοδόμηση του Κοσσυφοπεδίου.Το Συμβούλιο, το οποίο είχε αρχικά συμφωνήσει ότι τα 500 εκατ. ήταν απαραίτητα, προσπαθούσε να υπαναχωρήσει από την αρχική του δέσμευση και στη συνέχεια προσπάθησε ακόμη και να αφαιρέσει ορισμένα χρήματα από τις πιστώσεις της αναπτυξιακής συνεργασίας. Τελικά, το Κοινοβούλιο κατόρθωσε να εξευρεθούν πιστώσεις ύψους 200 εκατ. από ένα αποθεματικό του προϋπολογισμού που προορίζεται για επείγουσες και απρόβλεπτες δημοσιονομικές ανάγκες.
Οικοδόμηση στενότερων δεσμών
Το Κοινοβούλιο βοήθησε να διαμορφωθούν οι σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα Βαλκάνια και με άλλους τρόπους. Η Διαδικασία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, η οποία τέθηκε σε λειτουργία επισήμως το Νοέμβριο του 2000, ανοίγει την προοπτική της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Δίνει στην Ευρωπαϊκή Ένωσή τη δυνατότητα να συνεργαστεί με κάθε χώρα για να την φέρει πιο κοντά στα δημοκρατικά και οικονομικά πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Κοινοβούλιο έχει επιβάλει σημαντικούς όρους στις χώρες των Βαλκανίων που επιθυμούν να συμπεριληφθούν στη Διαδικασία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, όπως είναι η πλήρης συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης για την πρώην Γιουγκοσλαβία, οι εγγυήσεις για το δικαίωμα των προσφύγων να επιστρέψουν στην γενέτειρά τους, και η ολοκληρωτική δέσμευση στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.
Στο πλαίσιο της διαδικασίας, έχουν συναφθεί συμφωνίες σταθεροποίησης και σύνδεσης με τη Μακεδονία και με την Κροατία. Το Φεβρουάριο του 2003, η Κροατία υπέβαλε επισήμως αίτηση ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένας πιο άτυπος τρόπος επηρεασμού των εξελίξεων στα Βαλκάνια, τρόπος που έχει αποδειχτεί πολύ αποτελεσματικός είναι το "Δίκτυο βουλευτών για την Νοτιοανατολική Ευρώπη". Μέσω του δικτύου αυτού, οι ΒΕΚ συναντώνται τακτικά με βουλευτές από τις βαλκανικές χώρες σε σχετικά μικρές και ευέλικτες ομάδες, ενθαρρύνοντας και κατευθύνοντάς τους προς την κοινοβουλευτική δημοκρατικά και την κοινοβουλευτική διακυβέρνηση. Το δίκτυο απαρτίζεται από αντιπροσωπείες από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κοινοβούλια της Αλβανίας, Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, Βουλγαρίας, Κροατίας, Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, Μακεδονίας (FYROM), Μαυροβουνίου και Ρουμανίας.
|
