Grúpaí stocaireachta agus an trédhearcacht 

The Transparency Register is an online database listing the groups and organisations that try to influence the formulation or implementation of EU policy and legislation. It is designed to show what interests are being represented at EU level and on whose behalf, as well as the financial and human resources dedicated to these activities.

Bíonn institiúidí AE ag idirghníomhú le raon leathan grúpaí agus eagraíochtaí a dhéanann ionadaíocht ar shainleasanna agus a ghabhann de ghníomhaíochtaí stocaireachta. Cuid dhlisteanach agus riachtanach den phróiseas cinnteoireachta is ea déanamh deimhin de go léirítear fíor-riachtanais na ndaoine le beartais AE.

Is féidir le gach cineál ionadaí sainleasa, eolas agus saineolas sonrach a chur ar fáil don Pharlaimint i réimsí iomadúla eacnamaíocha, sóisialta, comhshaoil agus eolaíochta. Is féidir leo ról lárnach a bheith acu san idirphlé oscailte, iolraíoch ar a bhfuil an córas daonlathach bunaithe.

Foráiltear sa Chonradh ar an Aontas Eorpach creat don chaidreamh trédhearcach agus eiticiúil idir na hinstitiúidí Eorpacha agus ceannairí polaitiúla na hEorpa, ar thaobh amháin, agus idir an tsochaí shibhialta agus comhlachais ionadaíocha, ar an taobh eile, agus féachann sé leis an gcaidreamh sin a chothú.

Tá Comhchlár Trédhearcachta ag Parlaimint na hEorpa, ag Comhairle an Aontais Eorpaigh agus ag an gCoimisiún Eorpach chun a léiriú go bhfuil siad tiomanta do bheith oscailte agus trédhearcach.

Leis an gClár Trédhearcachta tá sé níos éasca do dhaoine faisnéis a fháil faoi ghníomhaíochtaí ionadaíochta sainleasa a bhíonn ar siúl vis a vis institiúidí AE, mar aon le sonraí staidrimh faoi na páirtithe cláraithe uile.

Iarrtar ar gach ionadaí sainleasa clárú go deonach má thugann siad faoi ghníomhaíochtaí atá ceaptha chun tionchar a imirt go díreach nó go hindíreach ar cheapadh beartas, ar chur chun feidhme beartas agus ar chinnteoireacht in institiúidí AE. Mar sin féin, tá rialacha i bhfeidhm ag gach institiúid chun an creat a neartú, trí chlárú a bheith ina réamhchoinníoll chun gníomhaíochtaí ionadaíochta sainleasa áirithe a dhéanamh. Anuas air sin, ní foláir do gach cláraí cloí leis an gCód Iompair do chláraithe. Is féidir na rialacha ábhartha agus bearta trédhearcachta eile gach institiúide a sheiceáil ar an leathanach seo.

Mar shampla, tá clárú éigeantach chun suaitheantas rochtana a iarraidh ar Pharlaimint na hEorpa. Ní féidir ach le hionadaithe sainleasa cláraithe amháin rochtain den sórt sin a iarraidh ar líne.

Chomh maith leis sin, ní fhéadfar cuireadh a thabhairt ach d’ionadaithe sainleasa cláraithe amháin mar chainteoirí chuig éisteachtaí poiblí coistí agus tacú le gníomhaíochtaí idirghrúpaí agus grúpálacha neamhoifigiúla FPEnna agus iad a bheith rannpháirteach iontu. Áirithítear le bearta comhlántacha gur féidir le cláraithe na nithe seo a leanas a dhéanamh go héasca: clárú chun foláirimh faisnéise a fháil faoi ghnó an choiste, comh-óstáil a dhéanamh ar imeachtaí agus pátrúnacht a lorg ón Uachtarán.

Leagtar amach sa Chomhaontú Idirinstitiúideach maidir le Clár Trédhearcachta sainordaitheach, agus sa ráiteas polaitiúil a ghabhann leis, cad iad na gníomhaíochtaí ionadaíochta sainleasa nó gníomhaíochtaí stocaireachta a chumhdaítear, an cineál faisnéise a bhfuiltear ag súil leis ó chláraithe, cód iompair do chláraithe agus nós imeachta maidir le gearáin a dhéanamh faoi eagraíochtaí cláraithe.

Déanann Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach an Clár Trédhearcachta a oibriú go comhpháirteach. Déanann Ardrúnaithe na dtrí institiúid cur chun feidhme an chomhaontaithe a rialú trí Bhord Bainistíochta agus déanann Comhrúnaíocht ina bhfuil oifigigh ó gach ceann de na trí institiúid oibríochtaí laethúla an chláir a bhainistiú. Is féidir leat na tuarascálacha bliantúla a léamh anseo:

Is féidir leat léamh faoin gcaibidlíocht idir an Pharlaimint, an Chomhairle agus an Coimisiún as ar tháinig an comhaontú idirinstitiúideach seo ar an leathanach tiomnaithe seo.

Foilsiú na gcruinnithe sceidealaithe

Ceanglaítear ar Rapóirtéirí, scáth-Rapóirtéirí agus ar chathaoirligh choiste, i gcás gach tuarascála, faisnéis a fhoilsiú ar líne faoi na cruinnithe atá sceidealaithe acu le hionadaithe sainleasa a thagann faoi chuimsiú an chomhaontaithe idirinstitiúidigh maidir leis an gclár trédhearcachta.

Cuimsíonn sé sin aon chruinniú a bhfuil sé mar chuspóir aige tionchar a imirt ar bheartas nó ar phróiseas cinnteoireachta na n-institiúidí Eorpacha, gan beann ar an láthair.

Níl oibleagáid dhlíthiúil ar na comhaltaí uile eile, lena n-áirítear leas-chathaoirligh choiste, cathaoirligh thoscaireachta nó comhordaitheoirí, mionsonraí a gcruinnithe a fhoilsiú, ach féadfaidh siad é a dhéanamh ar bhonn deonach.
Foilsítear an fhaisnéis ar chruinnithe ar leathanaigh phróifíle na bhFeisirí.

Tuilleadh faisnéise: Rialacha Nós Imeachta: Riail 11 - Leasanna airgeadais agus Clár Trédhearcachta na bhFeisirí.

Lorg reachtach deonach

Tá sé de rogha ag Feisirí a bhíonn ag dréachtú tuarascálacha nó tuairimí lorg reachtach a chur i gceangal lena dtuarascálacha.

Is féidir le liosta den chineál sin léiriú a thabhairt ar an raon de shaineolas seachtrach agus tuairimí seachtracha atá faighte ag an Rapóirtéir. Tar éis a ghlactha i gcoiste, foilsítear an liosta ansin in éineacht leis an tuarascáil agus tugtar léargas leis faoi na daoine ar chuala an Rapóirtéir uathu sula gcuirtear tús leis an vótáil chríochnaitheach ag an bParlaimint ina hiomláine.

Tá sé neamhspleách ó fhoilsiú na gcruinnithe le hionadaithe sainleasa, ach is féidir le Rapóirtéirí úsáid a bhaint as chun a ndearbhuithe maidir le cruinnithe le hionadaithe sainleasa a chomhlánú.

Is grúpálacha neamhoifigiúla iad idirghrúpaí atá curtha ar bun ag comhaltaí aonair chun críche malartaithe tuairime neamhfhoirmiúla a reáchtáil ar shaincheisteanna sonracha agus chun teagmhálacha idir na Feisirí agus an tsochaí shibhialta a chur chun cinn.

Ní fhéadfaidh ach le grúpaí stocaireachta atá cláraithe sa Chlár Trédhearcachta a bheith rannpháirteach i ngníomhaíochtaí a eagraíonn idirghrúpaí nó grúpálacha neamhoifigiúla eile ar áitribh na Parlaiminte trí thacaíocht a thairiscint dóibh, nó trína n-imeachtaí a chomh-óstáil.

Ní foláir do chathaoirligh na n-idirghrúpaí dearbhú bliantúil ar aon tacaíocht a fhaightear a dhéanamh, bíodh sin in airgead tirim nó tacaíocht chomhchineáil (e.g. cúnamh rúnaíochta) agus ní foláir dóibh é a nuashonrú go bliantúil. Is féidir rochtain a fháil ar na dearbhuithe sin ar fad agus ar liosta comhaltaí gach idirghrúpa ag an nasc thíos (féach ‘Tuilleadh faisnéise’).
Ceanglaítear freisin ar ghrúpaí neamhoifigiúla eile aon tacaíocht a dhearbhú, faoi dheireadh na míosa dár gcionn, bíodh sin in airgead tirim nó tacaíocht chomhchineáil, ar tacaíocht í nár dhearbhaigh comhaltaí go leithleach i gcomhréir lena n-oibleagáidí faoi Chód Iompair na bhFeisirí.

Tuilleadh faisnéise: Rialacha nós imeachta: Riail 35 - Idirghrúpaí.

Ceanglaítear ar bhaill foirne na Parlaiminte, agus go deimhin ar státseirbhísigh uile AE, a neamhspleáchas gairmiúil agus pearsanta a choimeád.

Ní foláir dóibh gníomhú ar bhealach atá comhsheasmhach le neamhspleáchas a seasamh agus le prionsabal an ionracais, de réir mar a leagtar síos é sna rialacháin foirne.

Chuige sin, tá roinnt moltaí Praiticiúla ann d’oifigigh phoiblí i dtaobh idirghníomhú le hionadaithe sainleasa.