Grupy interesu a przejrzystość 

Rejestr służący przejrzystości to internetowa baza danych zawierająca informacje o grupach i organizacjach, które próbują wpływać na tworzenie i wdrażanie polityki i przepisów UE. Jego celem jest wykazanie, jakie interesy są reprezentowane na poziomie UE i w czyim imieniu oraz zestawienie zasobów finansowych i ludzkich przeznaczonych do realizacji tych czynności.

Instytucje unijne współpracują z wieloma grupami i organizacjami reprezentującymi określone interesy i prowadzącymi lobbying. Jest to uzasadniona i niezbędna część procesu decyzyjnego. Dzięki niej Unia wychodzi naprzeciw potrzebom obywateli.

Przedstawiciele grup interesu dostarczają Parlamentowi informacji i wiedzy specjalistycznej w wielu dziedzinach (gospodarka, społeczeństwo, środowisko czy nauka). Mogą oni odgrywać kluczową rolę w otwartym, pluralistycznym dialogu, na którym opiera się system demokratyczny.

Traktat o Unii Europejskiej reguluje stosunki między instytucjami europejskimi i europejskimi przywódcami politycznymi a społeczeństwem obywatelskim i stowarzyszeniami przedstawicielskimi, aby zwiększyć ich przejrzystość i nadać im bardziej etyczny charakter.

Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska korzystają ze wspólnego rejestru służącego przejrzystości, by dowieść swojego zaangażowania na rzecz otwartości i przejrzystości.

W rejestrze służącym przejrzystości znajdują się informacje o działaniach grup interesu w instytucjach unijnych, a także dane statystyczne na temat wszystkich zarejestrowanych podmiotów.

Wszystkich przedstawicieli grup interesu zachęca się do dobrowolnej rejestracji, jeżeli grupy te prowadzą działalność, która wpływa na kształtowanie polityki, wdrażanie strategii politycznych i podejmowanie decyzji w instytucjach Unii. Jako że w każdej instytucji obowiązują przepisy wzmacniające istniejące ramy prawne, w niektórych działaniach grupy interesu mogą wziąć udział dopiero po rejestracji. Ponadto wszystkie zarejestrowane podmioty muszą przestrzegać kodeksu postępowania rejestrujących się podmiotów. Informacje o obowiązujących przepisach i innych środkach w zakresie przejrzystości wprowadzonych przez poszczególne instytucje można znaleźć tutaj.

Rejestracja jest konieczna między innymi, by uzyskać przepustkę umożliwiającą wstęp do Parlamentu Europejskiego. Zarejestrowani przedstawiciele grup interesu mogą złożyć wniosek o przepustkę wyłącznie online.

Ponadto tylko zarejestrowani przedstawiciele grup interesu mogą przemawiać podczas publicznych wysłuchań komisji i wspierać działania międzypartyjnych i nieformalnych grup parlamentarnych oraz w nich uczestniczyć. Dodatkowe środki mają zagwarantować, że zarejestrowane podmioty będą mogły bez trudu otrzymywać powiadomienia o działaniach komisji, współorganizować wydarzenia i ubiegać się o patronat przewodniczącego PE.

W porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości oraz oświadczeniu politycznym w tej sprawie określono, o jakich działaniach z zakresu reprezentowania grup interesu i działalności lobbystycznej będzie informował rejestr, jakie informacje muszą dostarczyć rejestrujące się podmioty, a także opisano kodeks postępowania rejestrujących się podmiotów oraz procedurę skarg dotyczących zarejestrowanych organizacji.

Rejestr służący przejrzystości jest prowadzony wspólnie przez Parlament Europejski, Radę Unii Europejskiej i Komisję Europejską. O wdrażaniu porozumienia decyduje zarząd sekretariatów generalnych tych instytucji, a wspólny sekretariat złożony z urzędników każdej z nich prowadzi rejestr na co dzień. Ze sprawozdaniami rocznymi można zapoznać się poniżej:

Więcej o negocjacjach między Parlamentem, Radą a Komisją, które doprowadziły do zawarcia porozumienia, dowiesz się na tej stronie.

Publikacja zaplanowanych spotkań
W przypadku każdego sprawozdania sprawozdawcy, kontrsprawozdawcy i przewodniczący komisji mają obowiązek opublikować w internecie informacje o zaplanowanych spotkaniach z przedstawicielami grup interesu, o ile spotkań takich dotyczy porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie rejestru służącego przejrzystości.

Dotyczy to wszystkich spotkań, które mają wywrzeć wpływ na politykę lub proces decyzyjny instytucji europejskich, niezależnie od tego, gdzie się odbywają.

Wszyscy pozostali posłowie, w tym wiceprzewodniczący komisji, przewodniczący delegacji lub koordynatorzy, nie są prawnie zobowiązani do publikowania informacji o spotkaniach, lecz mogą robić to dobrowolnie.

Informacje na temat spotkań są publikowane na stronach profilowych posłów do Parlamentu Europejskiego.

Dodatkowe informacje: Regulamin:art. 11: Interesy finansowe posłów i rejestr służący przejrzystości.

Dobrowolny ślad legislacyjny
Posłowie sporządzający sprawozdanie lub opinię mogą dołączyć do dokumentu ślad legislacyjny w formie listy.

W takim dokumencie widać, z jakiej wiedzy specjalistycznej i z jakich opinii korzystał sprawozdawca. Listę publikuje się razem ze sprawozdaniem po jego przyjęciu w komisji. Dzięki temu przed ostatecznym głosowaniem w Parlamencie można sprawdzić, z czyimi opiniami zapoznał się sprawozdawca.

Publikacja listy jest niezależna od publikacji informacji o spotkaniach z przedstawicielami grup interesu, ale dzięki liście sprawozdawcy mogą uzupełnić swoje oświadczenia o spotkaniach z przedstawicielami grup interesu.

Zespoły międzypartyjne to nieformalne grupy tworzone przez posłów, by rozmawiać na różne tematy, a także upowszechniać kontakty między posłami a społeczeństwem obywatelskim.

Wyłącznie grupy interesu wpisane do rejestru służącego przejrzystości mogą uczestniczyć w działaniach zespołów międzypartyjnych lub innych nieformalnych grup na terenie Parlamentu, oferując im wsparcie lub współorganizując ich wydarzenia.

Przewodniczący zespołów międzypartyjnych mają obowiązek składania corocznych oświadczeń dotyczących wszelkiego otrzymanego wsparcia czy to w formie pieniężnej, czy niepieniężnej (jak np. wykonywanie prac sekretarskich); oświadczenia te muszą być uaktualniane co roku. Wszystkie takie oświadczenia oraz lista członków każdego zespołu międzypartyjnego są dostępne pod adresem internetowym podanym poniżej (zob. punkt „Dodatkowe informacje”).

Inne nieformalne grupy również mają obowiązek składania do końca następnego miesiąca oświadczeń dotyczących wsparcia czy to w formie pieniężnej, czy niepieniężnej, którego posłowie nie zgłosili indywidualnie, jak wymaga tego od nich kodeks postępowania posłów do Parlamentu Europejskiego.

Dodatkowe informacje: Regulamin:art. 35: Zespoły międzypartyjne.

Pracownicy Parlamentu, podobnie jak wszyscy urzędnicy służby cywilnej UE, są zobowiązani do zachowania niezależności osobistej i zawodowej.

Ze względu na swoje stanowisko muszą zachowywać niezawisłość i przestrzegać zasady rzetelności zgodnie z regulaminem pracowniczym.

W tym celu opracowano zalecenia praktyczne dotyczące kontaktów urzędników publicznych z przedstawicielami grup interesu.